دستور العمل ها و دستآوردهای دعا در نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی جیرففت

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

دعا، برترین عبادت و بالاترین رابطه بنده با معبود است. در این امر مهم، بندگان یکنواخت عمل نمی کنند و از آداب، اصول و موارد دعا شناخت درستی ندارند و چه بسا در این راه دچار سردرگمی و سرخوردگی شوند. الگو قرار دادن پیامبران الهی، امامان و پیشوایان بر حق، در این مسیر راه گشا است. دعاهای حضرت علی (ع) در نهج البلاغه، نمونه و ابزاری بس مناسب برای دستیابی به این مقصود است. با بررسی این موارد، آداب دعا همچون: به درگاه خداوند بودن و آغاز و پایان آن با ذکر و حمد و ثنای او بودن؛ اسلوب دعا همانند ساختار جمع داشتن و موضوع آن همانند امور اعتقادی، اخلاقی، مصالح عمومی و حکومتی، نعمت های کلی، مالی محدود و نتایج ارزشمند دیگری به دست می آید.

کلیدواژه‌ها


منابع:
1-    ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، کتابخانه عمومی آیة الله مرعشی، 1337، قم، ایران.
2-    ابن‏میثم بحرانی، میثم بن علی بن میثم، شرح ‏نهج ‏البلاغة، دفتر نشر الکتاب، 1362، ، .
3-    أحمدی میانجی، مکاتیب الرسول،  دار الحدیث، 1998 م، ، ،
4-    أمینی، عبد الحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، دار الکتاب العربی، 1397 ،  بیروت، لبنان.
5-    همو،  ، سیرتنا وسنتنا، دار الغدیر للمطبوعات- دار الکتاب الإسلامی، 1412 ، بیروت، لبنان.
6-    أویس، کریم محمد، المعجم الموضوعی لنهج البلاغة، مجمع البحوث الإسلامیة، 1408، مشهد، ایران.
7-    بحرانی، سید هاشم، الحدائق الناضرة، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، ، .
8-    جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام،  دار الکتب الإسلامیة، 1367 ش، تهران، ایران.
9-    حسینی فیروزآبادی ، مرتضى، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات،1393 ،  بیروت، لبنان.
10-خویی، سید ابوالقاسم، شرح العروة الوثقى للغروی، مؤسسة إحیاء آثار الأمام الخویی،1426،، .
11-خویی، میرزا حبیب الله، منهاج‏البراعة فی‏شرح ‏نهج‏ البلاغة، مکتبة الاسلامیة، 1358، تهران، ایران.
12-دخیل، محمد علی، شرح ‏نهج ‏البلاغة، دار المرتضی، 1376، بیروت، لبنان.
13-دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه امام علی علیه السلام، مؤسسة مشهور للطباعة و النشر، 1421، قم، ایران.
14-شوشتری، محمد تقی، بهج ‏الصباغة فی ‏شرح ‏نهج‏ البلاغة، انتشارات امیر کبیر، 1376، تهران.
15-شهرستانی، علی، وضوء النبی ( ص )، ستارة، 1415، قم، ایران.
16-شهیدی، سید جعفر، ترجمه نهج البلاغه، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1378، تهران، ایران.
17-صبحی صالح، نهج البلاغة، مؤسسة دار الهجرة، ، قم، ایران.
18-عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، دار الحدیث للطباعة و النشر، 1426 ق، قم، ایران.
19-قندوزی، ینابیع المودة لذوی القربى، دار الأسوة للطباعة والنشر، 1416 ، ، .
20-مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحب قرانی، انتشارات دار التفسیر، 1375 ش، ، ایران.
21-مرعشی، شرح إحقاق الحق، منشورات مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی، ، قم  ایران.
22-مظفر، محمد حسن، دلائل الصدق لنهج الحق، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ، قم، ایران.
23-مغنیة، محمد جواد، فی ظلال نهج البلاغة، انتشارات کلمة الحق، 1427، ، ایران.
24-مکارم شیرازی، ناصر، پیام ‏امام‏ شرح ‏تازه‏ و جامعى ‏بر نهج‏ البلاغه، دار الکتب الاسلامیة، 1375، تهران، ایران.
25-موسوی، سید عباس، شرح ‏نهج‏البلاغة،‏ دار الرسول الاکرم – دار المحجة البیضاء، 1376، بیروت، لبنان.
26-موسوی، فاخر، التجلی الأعظم ، ، 1421 ، قم، ایران.
27-میلانی، محمد هادی، قادتنا کیف نعرفهم؟، شریعت ، 1426 ، قم، ایران.
28-ناصر مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل،  ، ، ، .
29-همدانی، رضا، مصباح الفقیه ( ط.ق ) انتشارات مکتبة النجاح ، ، تهران، ایران.