ORIGINAL_ARTICLE
بررسی منشاء تصوّر قدرت سیاسی در تفکر اسلامی با تاکید بر امامت علی علیه السلام
هدف پژوهش حاضر بررسی شیوهی تفکر شیعی در تمایز با تفکر اهلسنت در خصوص مبانی، اصول، قواعد و پیشفرضهای قدرت سیاسی بود. در این راستا، با روش توصیفی – تحلیلی، قدرت سیاسی در تفکر امامت شیعی با تاکید بر امامت علی علیه السلام و در تفکر امامت سنی با تاکید بر رویکرد خاص اهلسنت به مسالهی خلافت مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع پیرامون تمایز معنای امامت در میدان معنایی شیعه و سنی میتوان گفت که نزد اهلسنت، امامت به معنای خلافت در نظر گرفته شده است. شیوهی استدلال اهلِسنت بر حکومت و قدرت سیاسی، عموماً بیرون شریعت و مستند به عرف و ضرورتهای عقلی است، هرچند که از شریعت بر نظریهی قدرت، استشهاد و مؤید میآورند. در مقابل، در تفکر شیعی، امامت مجموعه نقشهایی است که حول ولایت و مرجعیت دینی امام در نظر گرفته میشود و قدرت سیاسی یکی از آن نقشها خواهد بود. زمانی که مرجعیت دینی به عنوان وجه جامع مناصب امام در نظر گرفته شود، ولایت و مرجعیت سیاسی نیز حقِ امام معصوم خواهد بود. در این صورت، تصویر جدایی شئون امامت ازجمله زعامت و رهبری سیاسی جامعه از جایگاه مرجعیت دینی امام، نادرست است.
https://www.nahjmagz.ir/article_113432_392d5edc892333d3cd47d87fb941d52e.pdf
2019-08-23
11
34
قدرت سیاسی
امامت شیعی
امام علی علیه السلام
امامت اهل سنت
جانشینی پیامبرصلی الله علیه و آله
صفات امام
خلافت
مرجعیت دینی
محمود
فلاح
fallahmahmood@gmail.com
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. قم. ایران
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم.
2
نهجالبلاغه ،1351ش،سید علی نقی فیضالاسلام. تهران: بینا.
3
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبهالله ،1404ق، شرح نهجالبلاغه. ج12. قم: مکتبة آیه اللة العظمی المرعشی النجفی.
4
ابن بابویه، محمّد بن على ،1377ش، معانی الاخبار. ج1. ترجمه:عبدالعلی محمدی شاهرودی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
5
ابن حیون، نعمان بن محمد، 1385ق، دعائم الاسلام. ج1. قم: موسسه آلالبیت علیهمالسلام لاحیاء التراث.
6
ابنخلدون، عبدالرحمن ،1352ش، مقدمه ابن خلدون. ج1. ترجمه: محمد پروین گنابادی ، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
7
ابی یعلی، محمد ابن محمد (بیتا)، طبقات الحنابله. ج1. بیروت: دارالمعرفة.
8
ارکون، محمد ،1394ش، دانش اسلامی: قرائتی بر مبنای علوم انسانی. تهران: نسل آفتاب.
9
امیرمعزی، محمدعلی ،1393ش، تشیع: ریشهها و باورهای عرفانی،ترجمه: نورالله دینی ، تهران: نارمک.
10
امینی نجفی، عبدالحسین ،1403ق، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب. ج1. بیروت: دارالکتاب العربی.
11
انصاری قمی، حسن ،1380ش، امامت نزد اهل سنت. در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج10، (زیر نظر)کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
12
انصاری قمی، حسن ،1396ش، جستارهای تاریخی درباره تشیع. تهران: حکمت.
13
باقلانی، محمد بن الطیب أبوبکر ،۱۳۶۶ق، التمهید فی الرد علی الملحدة المعطلة و الرافضة و الخوارج و المعتزله. قاهره: محمود محمد خضیری و محمد عبدالهادی ابوریده.
14
بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر ، 1408ق، الفرق بین الفرق و بیان فرقة الناجیة منهم، بیروت: دارالجیل.
15
بلاذری، أحمد بن یحیى ،1417ق، انساب الاشراف،ج2. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
16
بوهلال، محمد ،1394ش، اسلام المتکلمین.ترجمه: علیرضا باقر ، تهران: نگاه معاصر.
17
حقدار، علیاصغر ،1384ش، قدرت سیاسی در اندیشه ایران. تهران: کویر.
18
حلبی، ابیالصلاح ،1403ق، الکافی فیالفقه، اصفهان: مکتبة امیرالمؤمنینj.
19
حلّی، حسن بن یوسف ،1376ش، منهاج الکرامة فی معرفه الامامة. شارح:سید علی حسینی میلانی ، تهران: میراث مکتوب.
20
خدّوری، مجید ،1394ش، برداشت مسلمانان از عدالت، ترجمه:مصطفی یونسی و صمد ظهیری ، قم: دانشگاه مفید.
21
ذهبی، محمد بن احمد ،1384ش، رساله طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه. قم: دلیل ما.
22
زمخشری، جارالله محمود (بیتا)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل. ج1. قم: نشر ادب حوزه.
23
سنهوری، عبدالرزاق احمد ،1393ش، فقه حکومت اسلامی و تحول آن،ترجمه: صباح زنگنه ، تهران: نشر نی.
24
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم ،1404ق، الملل و النحل. ج1. بیروت: دارالمعرفه.
25
صبحی، احمد محمود ،1969م، نظریة الامامة لدی الشیعة الاثنی عشریة. قاهره: دارالمعارف.
26
صفار، ابوجعفر محمد بن الحسن ،1404ق، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد. قم: مکتبة المرعشی النجفی.
27
طباطبایی، سید محمدحسین ،1391ق، المیزان فی تفسیر القرآن. ج6. قم: اسماعیلیان.
28
طبرسی، امینالاسلام ابوعلی فضل بن الحسن ،1415ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ج3. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
29
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن ،1963م، تلخیص الشافی، ج1. نجف: بینا.
30
غنیمی، عبدالغنی المیدانی ،1412ق، شرح العقیدة الطحاویّه.تحقیق: محمد مطیع الحافظ و محمد ریاض المالح ، دمشق: دارالفکر.
31
فراء حنبلی، ابی یعلی محمدبن الحسین ، 1406ق، الاحکام السلطانیه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
32
کربن، هانری ،1373ش، تاریخ فلسفه اسلامی. ترجمه:جواد طباطبایی،تهران: کویر.
33
کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب ،1430ق، الکافی،ج1، قم: دارالحدیث.
34
لالانی، آرزینا آر ، 1394ش، نخستین اندیشههای شیعی، ترجمه:فریدون بدرهای ، تهران: فرزان روز.
35
مادلونگ، ویلفرد ،1377ش، فرقههای اسلامی، ترجمه:ابوالقاسم سری ، تهران: اساطیر.
36
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی ،1403ق، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهارعلیهمالسلام . ج37. چاپ سوم. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
37
محمدی ریشهری، محمد ، 1375ش، اهل البیت علیهمالسلام فی الکتاب و السنه، قم: دارالحدیث.
38
مدرسی طباطبائی، سیدحسین ، 1374ش، مکتب در فرآیند تکامل. ترجمه هاشم ایزدپناه، نیوجرسی: موسسه انتشاراتی داروین.
39
مدرسی طباطبائی، سیدحسین ،1383ش، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، دفتر اول. ترجمه سید علی قرائی و رسول جعفریان، قم: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران.
40
مسعودی، علی بن حسین ، 1404ق، مروج الذهب و معادن الجواهر، ج3. قم: دارالهجره.
41
موسوی، سید مرتضی علی بن حسین ،1376، الذریعة الی اصول الشریعه، ج2. تحقیق:ابوالقاسم گرجی ، تهران: دانشگاه تهران.
42
مطهری، مرتضی ، 1366ش، امامت و رهبری، قم: صدرا.
43
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب ، 1362ش، تاریخ یعقوبی، ج2.ترجمه محمد ابراهیم آیتی ، تهران: علمی فرهنگی.
44
مقالات
45
ابوزید، نصر حامد ، 1376ش، تاریخمندی، مفهوم پوشیده و مبهم. ترجمه و تحقیق: محمدتقی کرمی نقد و نظر، شماره4، سال سوم، ص 375-328.
46
موحد، محمدعلی ،1395ش، سی سال پس از پیغمبرصلیاللّه علیه و آله گزارشی فشرده و دورنمایی در دو نگاه. بخارا، شماره 113، ص72-33.
47
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین مؤلفههای عدالت در حکومت حضرت علی علیه السلام (با تأکید بر سیره نظامی)
حقوق متقابل حکومت و مردم از جمله مواردی است که دغدغه ذهنی بسیاری از حاکمان و دولتمردان بوده است؛ اما با این وجود مشاهده آن در بُعد عملی بسیار ناچیز و محدود میباشد. با مراجعه به سیره و سخنان حضرت علی علیه السلام به خوبی میتوان مصادیق عدالت را در بعد نظامی آن مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و به نتایج قابل توجهی دست یافت. علی بن ابی طالب علیه السلام در دوره کوتاه مدت حکومت خود با خودداری از عوام فریبی به دنبال رعایت عدالت بوده است؛ زیرا آن حضرت با توجه به اصل اساسی حاکمیت اسلامی معتقد بودند که انسانها برابر و مساوی آفریده شدهاند و برتری عرب بر عجم را بر اساس کلام قرآن باطل دانستند. همچنین ایشان در تقابل با مخالفان سیاسی خود نیز هیچ گاه از عدالت سیاسی عدول نکردند و با توجه به عهدشکنی و خودداری آنان از بیعت آنان را وادار به بیعت نکردند. تبیین، ارزیابی و بازنگری سیره سیاسی-نظامی امام علی علیه السلام با تکیه بر نهج البلاغه از آن جهت میتواند قابل تأمل باشد که ضمن مقایسه سیره عملی ایشان با سایر زمامداران، از آن به عنوان معیار جهت جامعه امروز استفاده کنیم. نظر به اهمیت موضوع این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای میباشد.
https://www.nahjmagz.ir/article_113435_1cf95e46b2f5844eb72d9ad48cef99c6.pdf
2019-08-23
35
52
علی بن ابی طالب علیه السلام
سیره علوی
حکومت
عدالت
آرمان
فروهی
arman.forouhi@yahoo.com
1
دکتری تاریخ اسلام و مدرس گروه معارف مؤسسه آموزش عالی المهدی مهر اصفهان
LEAD_AUTHOR
سید هاشم
موسوی
mousaviseyedhashem@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان
AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم
2
نهج البلاغه، ابوالحسن محمد بن حسین شریف رضی، 1376ش، ، ترجمه سید جعفر شهیدى، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چ 10.
3
ابن ابى الحدید، عزالدین عبدالحمید بن هبة الله، 1385 ق، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، داراحیاء التراث العربى، ط الثانیة.
4
ابن اثیر، عزالدین بن محمد، 1407 ق، الکامل فى التاریخ، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
5
ابن اعثم کوفی، محمد بن علی، 1380 ش، الفتوح، ترجمه؛ محمد بن احمد مستوفی هروی، تصحیح: غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، علمی و فرهنگی، چ 3.
6
ابن طباطبا، محمد بن علی، 1367 ش، تاریخ فخری، ترجمه؛ محمد وحید گلپایگانی، تهران: علمی و فرهنگی، چ 3.
7
ابن قتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم، 1380 ش، امامت و سیاست، ترجمه؛ ناصر طباطبایی، تهران، ققنوس.
8
بلاذری، احمد بن یحیی، 1364ش، فتوح البلدان، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، سروش، چ 2.
9
بلاذری، احمد بن یحیی، 1400 ق، انساب الاشراف، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالنشر شتاینر.
10
تمیمی آمدی، عبدالواحد، 1366ش، غرر الحکم و درر الکلم، شرح آقا جمال الدین محمد خوانساری، قم، انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
11
جرداق، جرج، 1387ش، امام علی علیهالسلام ؛ صدای عدالت انسانی، ترجمه سید هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب، چ 2.
12
جعفریان، رسول، 1387ش، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهمالسلام ، قم، انصاریان، چ 11.
13
حاجی زاده، یدالله، 1392ش، سیره نظامی امیرالمومنین علیهالسلام ، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
14
دینورى، احمد بن داود، 1409 ق، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قم، انتشارات الشریف الرضى.
15
راوندی، قطب الدین سعید بن هبة الله، 1364ش، منهاج البراعه فی شرح نهجالبلاغه، تصحیح عبداللطیف کوه کمری، ج 2، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
16
سبحانی، جعفر، 1387، فروغ ولایت، قم، مؤسسه امام صادق علیهالسلام ، چ 7.
17
شمس الدین، محمد مهدی، 1411ق، نظام الحکم و الاداره فی الاسلام، بیروت، دارالنفائس، چ3.
18
شهیدی، سید جعفر، 1386، پس از پنجاه سال، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
19
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، 1413 ق، الجمل، چ 1،تصحیح و تحقیق: سید علی میر شریفی، قم، المؤتمر العالمى للشیخ المفید.
20
طبری، محمد بن جریر، 1362ش، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج 6، تهران، اساطیر، چ 2.
21
عباسی، علی اکبر و آرمان فروهی، 1394ش، تاریخ جامع دولتهای شیعه، اصفهان، انتشارات جهاد دانشگاهی.
22
عباسی، علیاکبر، 1387، پژوهشی پیرامون زندگی و عملکرد مالک اشتر، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چ 2.
23
قمی، شیخ عباس، 1416 ق، سفینه البحار، مشهد، مؤسسۀ الطبع و النشر فی الآستانه الرضویه المقدسه.
24
مجلسی، محمدباقر، بیتا، بحار الانوار، ج 33 و 41، بیروت، مؤسسۀ الوفا.
25
مخزن موسوی، سید ابوالحسن، 1387ش، عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علی علیهالسلام ؛ الگوی عدالت محور، تهران، انتشارات بسیج اساتید.
26
مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، 1384 ق، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، مصر، مطبعة السعادة، چ 4.
27
مطهری، مرتضی، 1383ش، سیری در سیرۀ نبوی، تهران، انتشارات صدرا.
28
مقدسی، مطهر بن طاهر، 1374ش، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، نشر مرکز.
29
منتظرالقائم، اصغر، 1391ش، تمدن سازی نبوی و علوی، اصفهان، انتشارات مرغ سلیمان.
30
1380 ش، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت علیهمالسلام (قرن اول هجری)، قم، بوستان کتاب.
31
منقرى، نصر بن مزاحم، 1382 ق، وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة.
32
مهریزی، مهدی ،ربانی، هادی ، امام علی از نگاه دانشوران، 1380ش، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
33
نهج الفصاحه، بیتا، ترجمه و گردآوری ابوالقاسم پاینده، تهران، جاویدان.
34
نوری طبرسی، حسین بن محمد تقی، 1429 ق، مستدرک الوسایل، قم، مؤسسه آل البیت علیهمالسلام .
35
یعقوبی، ابن واضح، 1374ش، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، ج2، تهران، علمی و فرهنگی.
36
مقالات
37
اخوان کاظمی، بهرام، تابستان و پاییز 1379، «امام علی j، عدالت و خشونت»، کتاب نقد، ش 14-15.
38
بختیاری، صادق، 1380ش، «عدالت و توسعه از دیدگاه امام علیj، فصلنامه اندیشه حوزه، ش 12.
39
محمدی سیرت، حسین، موسوی نیا، سید مهدی، بهار 1395ش، «رهیافتی اسلامی در مفهوم سازی بنیادی عملیات روانی؛ (مطالعه سیره نظامی امام علی علیهالسلام)»، فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی نظامی، ش 25.
40
حسن زاده آملی، حسن، 1360ش، «انسان کامل از دیدگاه نهجالبلاغه»، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، ص 59 ـ 47، تهران، بنیاد نهجالبلاغه.
41
ORIGINAL_ARTICLE
تقسیمِ مساویِ بیتالمال در سیره امام علی علیه السلام و واکاوی علل آن
اکاوی سیره امام علی علیه السلام در تقسیم بیتالمال نشان میدهد آن حضرت بیتالمال را به صورت مساوی در بین مسلمانان تقسیم میکرد و کسی را بر دیگری ترجیح نمیداد. سوالی که در این جا مطرح شده این است که چرا امام علی علیه السلام در اینباره سوابق ایمانی افراد، از جمله زمان اسلام آوردن آنان و یا سوابق جهادی آنان را لحاظ نمیکرد؟ این پژوهش که با بررسی منابع متقدم و بهرهگیری از روش تحلیل تاریخی سامان یافته، نشان میدهد اولاً: موارد مصرف بیتالمال در دوره امام علی علیه السلام منحصر به تقسیم مساوی آن نبوده، بلکه بخش عمدهای از آن در امور دیگری چون رسیدگی به اقشار نیازمند و از کارافتادگان، مجاهدان مسلمان، هزینههای جنگ، پرداخت حقوق و دستمزد ماموران دولتی مصرف میشده است. ثانیاً: آن حضرت ضمن توجه به ارزش و جایگاه افراد، استنادش در این شیوه، به قرآن کریم و سیره رسول خداصلی الله علیه و آله بوده است.
https://www.nahjmagz.ir/article_113452_799cddae953808f853ba54aa0be9a8f2.pdf
2019-08-23
53
66
امام علی علیه السلام
بیتالمال
تقسیم مساوی
قرآن
سیره پیامبر اکرم
یدالله
حاجی زاده
y.hajizadeh@isca.ac.ir
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم.
2
نهج البلاغة
3
ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن محمد، بیتا، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج 2، 7، 16، بیروت: دار احیاء الکتب العربیه.
4
ابن ابی شیبه، عبدالله بن محمد،1416ق، المصنف، ج9، بیروت: دار الکتب العلمیه.
5
ابن اعثم کوفی، احمد، 1411ق، الفتوح، ج4، بیروت: دار الاضواء.
6
ابن اثیر، عزالدین، 1409ق، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج3، بیروت، دار الفکر.
7
ابن سعد، محمد، بیتا، الطبقات الکبری، ج3، بیروت: دار الکتب العلمیه.
8
ابن شعبه حرانی،حسن بن علی، 1363ش، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
9
ابن شهرآشوب مازندرانی،محمد بن علی، 1379ق،مناقب آل ابی طالب، ج2، قم: علامه.
10
ابن عساکر، علی بن حسن، 1415، تاریخ مدینه دمشق، ج42، 44، بیروت: دار الفکر.
11
ابن عقده کوفی، 1421ق، فضائل امیرالمومنین علیهالسلام ، قم: دلیل ما.
12
ابن فارس، احمد، بیتا، معجم مقاییس اللغه، ج3، قم:مکتب الاعلام الاسلامی.
13
ابن منظور، محمد بن مکرم، بیتا، لسان العرب، ج4، بیروت: دار صادر.
14
احمد بن حنبل، بیتا، مسند احمد، ج1، بیروت: دار صادر.
15
اسکافی، ابوجعفر محمد بن عبدالله، 1402ق، المعیار و الموازنة، بیروت: بینا.
16
بلاذری، احمد بن یحیی، 1417، أنساب الأشراف، ج2، 10، بیروت: دار الفکر.
17
تمیمی مغربی،نعمان بن محمد، 1383ق، دعائم الاسلام، ج2، قاهره، دارالمعارف.
18
1409ق، شرح الاخبار، ج1، قم، جامعه مدرسین.
19
1423ق، المناقب و المثالب، بیروت، اعلمی.
20
ثقفی کوفی، محمد بن ابراهیم، 1353، الغارات، ج1، طهران: انجمن آثار ملی.
21
حسینی، سید رضا، 1380، بیتالمال، دانشنامه امام علی علیهالسلام ، ج7، زیر نظر علی اکبر رشاد، ص381- 446، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
22
حلبی، ابوالصلاح،1404ق، تقریب المعارف، قم: الهادی.
23
الدجیلی، خوله شاکر، 1379ش، بیتالمال پیدایش و تحولات آن، ترجمه سید محمد صادق عارف، مشهد: آستان قدس رضوی.
24
دینوری، ابن قتیبه، 1410ق، الامامه و السیاسه، ج1، بیروت: دار الاضواء.
25
راغب اصفهانی،حسین بن محمد، 1374ش، مفردات الفاظ القرآن، ج4، تهران: مرتضوی.
26
صدوق، محمد بن علی بن بابویه، 1404ق، من لا یحضره الفقیه، ج1، قم: جامعه مدرسین.
27
طبری، محمد بن جریر، 1387ق، تاریخ طبری، ج3 و 4، بیروت: دار التراث.
28
طوسی، محمد بن حسن، 1414ق، الامالی، قم: دارالثقافه.
29
علی اکبری، محمدحسین،1390ش، سیاستهای مالی امام علی علیهالسلام ، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
30
کلینی، محمد بن یعقوب، 1362ش، کافى، ج5 و 8، تهران: اسلامیه.
31
مفید، محمد بن محمد بن نعمان، 1413ق، ألاختصاص، قم: کنگره شیخ مفید.
32
1413 ق، الجمل و النصره لسید العتره فی حرب البصره، قم: دار المفید.
33
نوری، حسین، 1363ش، بیتالمال در نهج البلاغه، قم: بنیاد نهج البلاغه.
34
هروی، قاسم بن سلّام، 1408ق، الاموال، بیروت: دار الفکر.
35
یعقوبی، ابن واضح، بیتا، تاریخ یعقوبی، ج2، بیروت: دارصادر.
36
مقالات
37
سجادی، سید صادق، 1383ش، بیتالمال، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج13، زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
38
رحمانی، محمد، 1379، بیتالمال در نهج البلاغه، فصلنامه علمی پژوهشی حکومت اسلامی، شماره 17، ص 315- 346.
39
منتظری مقدم، حامد، 1389، شیوههای تقسیم بیتالمال در صدر اسلام، مجله معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 2، ص 137- 171.
40
ORIGINAL_ARTICLE
حقوق بشر دوستانه در سیره امام علی علیه السلام
یکی از نکات مهم در جنگها رعایت حقوق زنان، کودکان، سالخوردگان و افراد ناتوان است که از آن با عنوان حقوق بشر دوستانه(Humanitarian Law) یاد میشود. سازمانها گروهها و افرادی در نقاط مختلف جهان تحت این عنوان فعالیت میکنند. شناخت جایگاه این قانون در اسلام و تبیین مفاد آن در سیره علوی از اهمیت ویژهای برخوردار است. رعایت اصول جوانمردانه، خودداری از روشهای غیرمتعارف در جنگها، حمایت از زنان و کودکان، حفاظت از افراد ناتوان و پیران و سالخوردگان و منع بهکارگیری سلاحهای مخرب از مهمترین نکاتی هستند که در قوانین امروز بر آن تصریح شده و در سیره امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز مورد تأکید قرار گرفته و اجرایی شدهاند.این نوشتار بر آن است تا با نگاهی به سیره امام علی علیه السلام به ویژه جنگهای عصر ایشان و بررسی توصیههای آن حضرت درباره گروههای ناتوان یا خارج از جنگ، راهکارهای امیرالمؤمنین علیه السلام برای حفاظت از آنان را تبیین کرده و به این پرسش پاسخ دهد که سیره امام علی علیه السلام درباره حقوق زنان، کودکان و افراد ناتوان دشمنان در جنگها که امروزه از آن با عنوان حقوق بشردوستانه یاد میشود چگونه بود؟
https://www.nahjmagz.ir/article_113453_aaccaaff3af4916e56f710279feefb98.pdf
2019-08-23
67
78
امیرالمؤمنین علیه السلام
حقوق بشردوستانه
زنان
کودکان
سالخوردگان
حمید رضا
مطهری
h.motahari@isca.ac.ir
1
استادیار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
منابع
1
نهج البلاغه
2
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبۀ الله؛ 1385 ق / 1965 م ، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چاپ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
3
ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی ، 1409ق/1989م.، اُسدالغابه فی معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر.
4
ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی ، 1385ق/1965م.، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر.
5
ابن سلمه، احمد بن محمد، 1416ق/1996م.، شرح معانی الاثار، تحقیق محمد زهری النجار، چاپ سوّم، بیروت: دارالکتب العلمیه،
6
ابن عبدربه، احمد بن محمد، 1404ق/1983م.، عقدالفرید، تحقیق عبدالمجید الترحینی، چاپ اول، بیروت :دارالکتب العلمیه
7
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، 1394ق/1974م.، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، چاپ اوّل، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات
8
ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، 1353ش.، الغارات، تحقیق جلال الدین محدث ارموی،طهران: انجمن آثار ملی.
9
جعفری تبریزی، محمدتقی، 1385ش، حقوق جهانی بشر مقایسه و تطبیق دو نظام: اسلام و غرب؛ تهران: موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمدتقی جعفری.
10
حرّ عاملی، محمد بن حسن، 1414 ق، وسایل الشیعه، چاپ دوّم، قم: مؤسسه آل البیت b.
11
دبیر خانه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه ، 1383 ش، حقوق بین الملل ناظر بر نحوه هدایت مخاصمات (مجموعه کنوانسیون های لاهه و برخی اسناد دیگر) ، ترجمه مهرداد رضاییان ، چاپ سوم ، تهران : نشر سرسم .
12
دبیرخانه کمیته حقوق بشر دوستانه ، 1383 ش، رعایت حقوق بشر دوستانه بین المللى،چاپ اول ، تهران : نشر سرسم.
13
طباطبائی، سید محمد حسین، 1366 ش، المیزان،ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم:دفتر انتشارات اسلامی(وابسته به جامعه مدرسین) .
14
کنعانی، محمد طاهر و دیگران، 1385ش، حقوق بینالملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیریهای مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو)، چاپ دوّم، تهران: کمیته ملی حقوق بشردوستانه.
15
کلینی ، محمد بن یعقوب ، 1363 ش، الکافی ، تصحیح علی اکبر غفاری ، چاپ پنجم ، تهران : دارالکتب الاسلامیه.
16
مجلسی، محمدباقر، 1981 ق، بحارالانوار، چاپ ششم، بیروت.
17
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، 1411ق/1991م.، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق عبدالامیر مهنا، چاپ اوّل، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات .
18
منقری، نصربن مزاحم، 1382ق ، وقعة الصفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، چاپ دوّم، قاهره: مؤسسه العربیه الحدیثه .
19
واقدی محمدبن عمر، 1409ق/1989م ، المغازی، تحقیق مارسدس جونس، چاپ دوّم، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
20
ORIGINAL_ARTICLE
دنیاگرایی مهم ترین آفت معنویت گرایی
هر انسان و جامعه ای زمانی به قله های سعادت و رستگاری دست پیدا خواهد کرد که بتواندعلاوه بر فراهم نمودن زمینه گرایش به معنویت با آفت های آن نیز مبارزه کند،یکی از راه های شناخت آفت های معنویت گرایی، عمل نمودن به توصیه شخصیت هایی همچون امیر مومنان علی علیه السلام است که خود مسیر رسیدن به بالاترین پله های معنویت را طی نموده است و آفت های آن را به بهترین شکل از سر راه خود برداشته است، در پژوهش پیش رو تلاش شده است با بهر جویی ازآیات الهی و سخنان و سیره امیر مومنان علی علیه السلام به روش توصیفی و تحلیلی زمینه های پیدایش وپیامد دنیاگرایی و راه کارهای پیشگیری از دنیا پرستی مورد بررسی قرار گیرد. داده های پژوهش: با بررسی آیات قرآن و سخنان وسیره امیر مومنان علی علیه السلام مشخص گردید که مهم ترین عامل آفت معنویت دنیاگری است.یافته های پژوهش: پس از بررسی آیات و سخنان و سیره امیر مومنان علی علیه السلام مشخص گردید که عواملی همچون، لذت های دنیایی،سستی ایمان ، نا آگاهی و اشرافی گرایی حاکمان می تواند زمینه دنیاگرایی را فراهم نماید وضربات جبران ناپذیری را بر معنویت گرایی مانند فراهم شدن زمینه انجام گناه،محرومیت از محبت خداوند،فساددین و یقین،حسرت و اندوه فراوان ، فساد عقل، ذلت و خواری، کوردلی و ورود در آتش جهنم ببار آورد. وبرای پیشگیری و درمان دنیاگرایی نیز می توان از راه هایی همچون ارتقای ایمان و یقین، ارتقای آگاهی، یاد مرگ و معاد،موعظه،تامل در عواقب دنیاپرستان و انجام اعمال ضد دنیاطلبی بهره جست.
https://www.nahjmagz.ir/article_113638_97ea625f7d784c2996f718d0ad917fd0.pdf
2019-08-23
79
100
امام علی علیه السلام
معنویت
آفت
دنیا
دنیا گرایی
جامعه
عیسی
عیسی زاده
e.eisazadeh@isca.ac.ir
1
استاد یار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم
2
شریف رضى محمد بن حسین، ١٣٧٩ ق، نهج البلاغه ،ترجمه،محمد دشتی، قم: مشهور.
3
ابن ابی جمهور،محمد بن علی، 1403ق، عوالی اللئالی، تحقیق:مجتبی عراقی،جلد2، قم: مطبعة سیدالشهداءعلیهالسلام
4
ابن بابویه، محمد بن علی، ١٤١٣ ق ،من لایحضره الفقیه ، جلد2،قم: انتشارات جامعه مدرسین.
5
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، ١٣٨٢ ش، تحف العقول، تهران: موسسه امیر کبیر .
6
ابن فارس ،احمد بن فارس، ١٤٠٤ ق ،معجم مقاییس اللغه ، جلد2،قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
7
تمیمی آمدی عبد الواحد، ١٤١٠ ق ،غرر الحکم و دررالکلم ،قم: دارلکتاب اسلامی.
8
خوانساری جمال، ١٣٦٦ ش ،شرح غرر الحکم ،جلد3،تهران: دانشگاه تهران.
9
دیلمی حسن بن محمد،1412ق، ارشاد القلوب،جلد1، قم: الشریف الرضى.
10
دهخدا علی اکبر،1377ش، لغت نامه دهخدا، جلد14،تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
11
راغب اصفهانی حسین بن محمد، ٤١٢ 1ق ،مفردات الفاظ قرآن ،بیروت: دارالقلم.
12
طباطبایی سید محمد حسین، ١٤١٧ ق، المیزان ، جلد10،قم: انتشارات جامعه مدرسین.
13
طوسی محمد بن حسن ، التبیان فی تفسیر القرآن، جلد4، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
14
کلینی محمد بن یعقوب، ١٤٠٧ ق، الکافی ، جلد2،3،5،تهران: دارالکتب اسلامیة .
15
متقی هندی تقی الدین،1413ق ،کنزل العمال،جلد3،بیروت: موسسه الرساله.
16
مجلسی محمدباقر، ١٤٠٣ ق ،بحار الانوار، جلد54،56،63،71،73،بیروت: دار احیاء التراث العربی.
17
مصطفوی حسن، ١٣٦٠ ش، مترجم مصباح الشریعه ،تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
18
معین محمد ، ١٣٥٧ ش، فرهنگ فارسی ، جلد2،تهران: انتشارات امیر کبیر.
19
موسوی خمینی روح الله، ١٣٨٨ ش ،آداب الصلاة، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی.
20
چهل حدیث ،تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
21
سر الصلاة، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی.
22
1361ش ،صحیفه نور،جلد19، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی.
23
نوری حسین ، ١٤١٢ ق ،مستدرک الوسائل،جلد7، قم: موسسه آل البیت علیهمالسلام.
24
ورام بن ابی فراس مسعود بن عیسى، ١٤١٠ ق ،مجموعه ورام ،جلد 1و2، قم: مکتبة فقیه.
25
هاشمی خوئی، حبیب الله ،١٤٠٠ ق ،منهاج البراعه ،جلد4، تهران: مکتبة الاسلامیة.
26
هلالی سلیم بن قیس، ١٤١٦ ق ،اسرار آل محمد، ترجمه،محمدباقر انصاری زنجانی قم: نشر الهادی.
27
مقالات
28
حسینی سید محمد حسین،1386، معنویت ونقش آن در مبارزه با دشمن،مجله حصون،شماره 13ص88-109.
29
دفتر حفظ و نشر آثارحضرت آیت الله خامنه ای( (KHAMENEI.IR)
30
ORIGINAL_ARTICLE
روشهای مبارزه با فساد اقتصادی در حکومت علوی
پیشگیری و مبارزه با فساد از مولفههای اقتصاد سالم و روبه رشد است. تا زمانی که از وقوع فساد پیشگیری نشود و نظارت و کنترل بر اقتصاد وجود نداشته باشد، هر اقدام شایسته و اصلاحی سطحی و روبنایی نتیجه نخواهد داد. حضرت علی علیه السلام در نهجالبلاغه برای مبارزه با فساد روشهایی را تبیین کرده و در حکومت از آن استفاده نموده است. این نوشتار به بررسی روشهای علیبنابیطالب علیه السلام در مبارزه با فساد اقتصادی در حکومت میپردازد. از اقدامات اساسی حضرت علیه السلام در نظام اقتصادی، کنترل و نظارت همهجانبه برای پیشگیری از وقوع فساد و روشهای مقابله با آن بود. حضرت با برنامهریزی، فرهنگسازی، شایستهسالاری، شفافیت اطلاعات، نظارت و کنترل، جلوگیری از اختلاس، ممانعت از احتکار، رباخواری، رانتخواری، مبارزه با گرانفروشی، کمفروشی، تثبیت قیمتها و تنبیه متخلفان با هرگونه فساد اقتصادی مقابله و مبارزه نمود. از آنجا که بدون داشتن الگوی مناسب و برنامهریزی صحیح، امکان ریشهکنی فساد وجود ندارد، توجه به شایستهترین حکومت میتواند الگوی مناسب و برنامهای سازنده جهت یافتن روشهای درست در راستای مبارزه با فساد باشد؛ لذا توجه به آموزههای علوی اهمیت و ضروت بیش از پیش مییابد. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی تحلیلی است که با تکیه بر نهجالبلاغه و منابع معتبر دیگر و استفاده از خانواده حدیث با استفاده از روش فقهالحدیثی و سنجش اعتبار روایات به دست آمده است.
https://www.nahjmagz.ir/article_113637_83192cf4a078b19c28aad7a3735c2d99.pdf
2019-08-23
101
124
حکومت علوی
عدالت
روشهای مبارزه
فساد اقتصادی
مساوات
رضا
حاجیان حسین آبادی
alihajian131@gmail.com
1
عضو هیأت علمی و استادیار دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
منابع
1
القرآن الکریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند، 1418ق، تحقیق: هیئت علمی دارالقرآنالکریم، تهران: دفترمطالعات تاریخ ومعارف اسلامی.
2
نهج البلاغة، رضی، ابوالحسن محمد، 1378ش، ، ترجمه:سیدجعفر شهیدی. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
3
بناء رضوی، مهدی،1367ش، طرح تحلیلی اقتصاداسلامی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
4
تفضلی، فریدون، 1372ش، تاریخ عقاید اقتصادی(از افلاطون تا ارسطو)، تهران: نشر نی.
5
تمیمى مغربى ، نعمان بن محمد ، 1385ق، دعائم الاسلام، تحقیق آصف بن علی أصغر فیضی ، چ2، قم : مؤسسة آل البیت علیهمالسلام .
6
جعفری، سید محمد مهدی، 1381ش، پرتوی از نهج البلاغه، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
7
حکیمی، محمدرضا و دیگران، 1387ش، الحیاة، ترجمه: احمد آرام. چاپ نهم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، 1371ش، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: سمت.
9
دلشادتهرانی، مصطفی، 1390ش، تراز حیات، ساختارشناسی عدالت در نهج البلاغه. تهران: دریا.
10
1390ش، دلالت دولت، آیین نامه حکومت و مدیریت در عهدنامه مالک اشتر، چاپ سوم. تهران: دریا.
11
رشاد، علی اکبر، 1386ش، دانشنامه امام علی علیهالسلام ، چاپ چهارم، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
12
علی اکبری، محمدحسین،1390ش، سیاستهای مالی امام علی علیهالسلام ، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
13
میرمعزی، سیدحسین، 1391ش، نظام اقتصادی اسلام: مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاق، چاپ دوم. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
14
کتابنامه عربی
15
ابن شهرآشوب، محمدبن على،1379ق، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، قم: علامه.
16
ابن ابی الحدید، عزالدین ابوحامد،656 ق، ، شرح نهج البلاغه،تصحیح: محمدابوالفضل ابراهیم.چ اول، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی،1337ق.
17
احمدى میانجى، على، 1419ق، مکاتیب الرسول صلیاللّه علیه و آله ،قم: دارالحدیث.
18
آمدى، عبدالواحدبن محمد، 1366ق، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: مصطفى درایتی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
19
بلاذری، احمدبن یحیی،1394ق، انساب الاشراف،تحقیق: محمدباقر محمودی، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
20
حرانى، حسن بن على، 1404ق، تحف العقول،تصحیح: علی اکبر غفارى، چاپ دوم. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
21
حرعاملى، محمدبن حسن، 1409ق، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: موسسه آل البیت علیهمالسلام .
22
شوشتری، شیخ محمدتقی، 1376ش، بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة.تحقیق:مؤسسه نهج البلاغه، طهران: امیرکبیر.
23
صدوق، محمدبن على، 1413ق، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی اکبرغفارى. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
24
1376ش، الأمالی. چاپ ششم. تهران: کتابچى.
25
طبرسی، فضل بن حسن، 1372ش، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن. چاپ سوم. طهران: ناصرخسرو.
26
طوسى، محمدبن الحسن، 1414ق، الأمالی، تحقیق و تصحیح: مؤسسة البعثة. قم: دارالثقافه.
27
فضل الله، محمد حسین، 1419ق، من وحى القرآن. بیروت: دارالملاک.
28
التمیمی المغربى، نعمان بن محمد 1409ق، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهارعلیهمالسلام ، تحقیق: سیدمحمدحسین حسینى جلالی. قم: جامعه مدرسین.
29
قمى، شیخ عباس، 1414ق، سفینة البحار. قم: اسوه.
30
کلینى، محمدبن یعقوب، 1407ق، الکافی. تصحیح: على اکبر غفاری و محمدآخوندى. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
31
لیثى واسطى، على بن محمد، 1376ش، عیون الحکم و المواعظ. تحقیق: حسین حسنى بیرجندى. قم: دارالحدیث.
32
مجلسی، محمدباقربن محمد تقی،1403ق، بحارالانوار الجامعه لدرراخبار الائمةالأطهار. چاپ سوم. بیروت: دارالأحیاء التراث العربی.
33
محمودی، محمدباقر، 1376ش، نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغة. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
34
مسعودی، علی بن الحسین، 1409ق، مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق: اسعد داغر. چاپ دوم. قم: دارالهجرة.
35
مفید، محمدبن محمد، الإختصاص. تصحیح: على اکبرغفاری و محمود محرمى. قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید،1413ق.
36
33 الجمل. تصحیح: سیدعلی میرشریفی. قم: کنگره شیخ مفید،1413 ق.
37
یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب. (بیتا). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دار صادر.
38
مقالات
39
اکبری دستک، فیض الله؛ سعیدی، نرگس، 1393ش، «راهبردهای اصلاح رفتارهای اقتصادی با تأکید بر بازخوانی آموزه های اقتصاداسلامی در حکومت علوی». فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی. سالی ازدهم. شماره سی ام. صص19-49.
40
ORIGINAL_ARTICLE
سیره امیرالمؤمنین علیه السلام درباره اقلیتها
یکی از مظاهر عدالت که در جوامع بشری مورد سنجش قرار میگیرد رعایت حقوق اقلیتها است. و این نشانهای از عدالت اجتماعی در آن جامعه دارد. در این مقاله بر آنیم سیره امیرمؤمنان علیه السلام را درباره اقلیتها واکاوی کرده و به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به کتابهای معتبر به عملکرد ایشان دراینباره به پردازیم. آنچه از گفتار و رفتار و توصیههای امام استفاده میشود اینکه به همه افراد بهعنوان یک انسان قابل احترام نگریسته و دستور رعایت حقوق اقشار مختلف را با هر دین و آئین و نژادی توصیه میکرد و دستوراتی بسیار شگفتانگیز و عالی و متفاوت با دیگران دراینباره دارد. عملاً خود نیز به آن پایبند بود. برای همه انسانها با هر تفکری حق حیات قائل بوده و عدالت اجتماعی، قضائی و امنیت اجتماعی و توجه به رفاه و مهربانی در دریافت مالیات را برای همه مردم در نظر داشت. حق آزادی ابراز عقیده به مخالفان خود داده و آنان را از بیتالمال محروم نمیکرد. درباره حقوق اقلیت ها در حکومت علوی مقالات متعددی نوشتهشده که بر محور فقه است و امتیاز این مقاله در این است که با بیان نکاتی بدیع از سیره حضرت با آنچه دیگران دراینباره گفته و نوشتهاند، متفاوت است.
https://www.nahjmagz.ir/article_113639_8d5bec9732a10d80d7b8ab210b530ae6.pdf
2019-08-23
125
146
امیرالمؤمنین علیه السلام
اقلیتها
حقوق انسانی
عدالت اجتماعی
عدالت قضائی
اهل ذمه
علی اکبر
ذاکری
a.zakerkhomi@isca.ac.ir
1
استادیار گروه سیره اهل بیت پژوهشکده تاریخ وسیره پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
منابع
1
نهج البلاغه، سیدرضی، محمد بن حسین ، 1414ق، ، صبحى صالح، چ1، قم: هجرت.
2
ابن شعبه حرانى، حسن بن على،1404 ق، تحف العقول عن آل الرسول صلیاللّه علیه و آله ، چ2 ، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
3
ابنابیشیبه، عبداللّه بن محمد کوفى عبسى ، 1409ق، المصنّف فى الاحادیث و الآثار، تحقیق کمال یوسف حوت، چ1، بیروت: دارالتاج.
4
ابنابى الحدید،عزالدین عبدالحمید بن هبةالله ،1404ق، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چ1، قم: مکتبة آیةالله مرعشی.
5
ابناثیر عزالدین على بن محمد جزرى ،1385ق، الکامل فى التاریخ، بیروت: دارصادر.
6
ابنجوزی، ابوالفرج عبدالرحمان بغدادی، 1412ق، المنتظم فى تاریخ الأمم والملوک، تحقیق محمد و مصطفی عبدالقادر عطا، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
7
ابنحجر، ابوالفضل احمد بن علی عسقلانى، 1415 ق، الإصابة فی معرفة الصحابه، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
8
ابوعبید، قاسم بن سلام ، 1408ق، الأموال، تحقیق محمد خلیل هراس، بیروت: دارالفکر.
9
امین،سید محسن ، 1403ق، أعیان الشیعه، تحقیق حسن امین،ج 11، بیروت: دارالتعارف.
10
بخاری، ابوعبداللّه محمّد بن اسماعیل (بی تا)، تاریخ الکبیر، دیار بکر: مکتبة الاسلامیه.
11
بلاذُری، احمد بن یحیى ، 1394ق، أنساب الأشراف؛ تحقیق محمدباقر محمودى؛ ج2، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
12
بیهقی، على بن زید، 1365ق ، تاریخ حکماء الاسلام، چ1، دمشق: مطبعة الترقی.
13
تمیمى مغربى ،قاضی نعمان بن محمد ، 1409ق، شرح الأخبار فی فضائل الإئمة الأطهار، تحقیق سیدمحمدحسینى جلالى، چ1، قم: مؤسسة النشر الإسلامى.
14
تمیمى مغربى ، نعمان بن محمد ، 1385ق، دعائم الاسلام، تحقیق آصف بن علی أصغر فیضی ، چ2، قم : مؤسسة آل البیت علیهمالسلام .
15
ثقفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد ، 1407ق، الغارات، تحقیق: سید عبدالزهراء حسینى خطیب، چ 1، بیروت: دارالاضواء.
16
حر عاملی، محمدبن حسن ، 1409ق، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، چ1، قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام .
17
خربوطی، علی حسنی، 1959م ، العراق فی ظل الحکم الاموی، قاهره: دارالمعارف.
18
ذاکری، علی اکبر، 1380ش، تقوا و سیاست، چ1، قم: دفترتبلیغات اسلامى.
19
ذاکری، علی اکبر، 1387ش، سیماى کارگزاران على بن ابىطالب امیرالمؤمنین علیهالسلام 3ج، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
20
صدوق، ابوجعفر محمد بن على ، 1376 ش، الأمالى، چ6، تهران: کتابچی.
21
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر ، 1387ق، تاریخ الرسل و الملوک (تاریخ الطبرى)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چ2، بیروت: دارالتراث.
22
طریحی، فخرالدین، 1416ق، مجمع البحرین؛ تحقیق سیداحمد حسینی؛ چ3، تهران: مکتبة المرتضویه.
23
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن ، 1351ش، المبسوط فى فقه الإمامیه، تصحیح محمدباقر بهبودى، تهران: مکتبة المرتضویه.
24
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن ، 1365ش، تهذیب الأحکام، تحقیق سیدحسن موسوى خرسان، چ4، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
25
حلى، ابو منصور حسن بن یوسف ، 1420ق، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیه، تحقیق ابراهیم بهادرى،چ1، قم: مؤسسة الامام الصادق علیهالسلام .
26
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر بن حسین ، 1421ق، التفسیر الکبیر، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
27
کلینی، محمد بن یعقوب ، 1407ق، الکافى (أصول، فروع، روضه)، تحقیق علىاکبر غفّارى، چ4، طهران: دارالکتب الاسلامیه.
28
ماوردی، ابوالحسن على بن محمد ، 1414ق، الحاوى الکبیر، تحقیق شیخ على محمد معوض، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
29
مجلسی، محمدباقربن محمدتقی ، 1403ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
30
مشکینی، میرزا علی ، 1377ش، مصطلحات الفقه، قم: الهادی.
31
معزی، اسماعیل ، 1380ش ، جامع احادیث الشیعه، چ1، قم: مطبعة مهر.
32
منقرى، نصر بن مزاحم ، 1404ق، وقعة صفّین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، چ2، قم: کتابخانه آیتاللّه العظمى مرعشی نجفى.
33
نورى، میرزاحسین ، 1407ق، مستدرک الوسائل، قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام .
34
هاشمی خوئى، میرزا حبیب اللّه هاشمى ، 1400ق، وحسن حسن زاده آملى و محمدباقر کمرهای، منهاج البراعه فى شرح نهج البلاغه، تهران: انتشارات اسلامیه.
35
یعقوبی، احمد بن ابى یعقوب (بی تا)، تاریخ الیعقوبى، بیروت: دارصادر.
36
مقالات
37
پیام یونسکو،مجله، سال24، شماره 277، تیر1372ش، انتشار اردیبهشت 1373ش.
38
ORIGINAL_ARTICLE
مبانی حقوق شهروندی در سیره حکومتداری امام علی علیه السلام (با رویکرد آموزههای قرآن کریم)
امروزه حقوق شهروندی یکی از مسائل مهم جوامع علمی بالخصوص در میان حقوقدانان و پژوهشگران محسوب میگردد؛ زیرا نهادینه شدن یک جامعه بر مبانی فکری دمکراسی، مستلزم توجه به مبانی این نوع حقوق در حکومت می-باشد. کشور ایران نیز به عنوان یک کشور اسلامی، باید مبانی حقوق شهروندی از دیدگاه اسلام تدوین کند؛ تا با ایجاد یک الگوی صحیح و متناسب با زمان، حکومت علوی را در سراسر جهان برای تمام عدالت پیشگان معرفی نماید. سؤالی که مطرح میشود؛ این است که، «مبانی حقوق شهروندی» در سیره حکومتی امام علی علیه السلام چگونه بوده است؟ این نوشتار کتابخانهای، با بررسی مبانی حقوق شهروندی در نهج البلاغه از دو بُعد علمی و کاربردی بر این واقعیت دلالت دارد؛ که: برخلاف حقوق شهروندی در نظام-های دموکراتیک جهان که مبتنی بر حق محوری و تکلیف محوری هستند؛ حقوق شهروندی در حکومت امیرمؤمنان علیه السلام با دو منبع معتبر اسلام؛ قرآن کریم و سنت پیامبر اکر صلی الله علیه و آله ارتباط مستقیمی دارد. لازم بذکر است؛ امام علیه السلام مشروعیت حکومت را الهی میداند؛ که با اقبال مردم در یک جامعه محقق میشود. دین و سیاست نیز در کلام علی علیه السلام رابطهای تنگاتنگ و ناگسستنی با هم دارند. امام علیه السلام رابطهی فرمانروایان و شهروندان، را چون حق و تکلیف، دوسویه و متقابل میداند. مردم در حکومت اسلامی دارای مسئولیتی سنگین در قبال اجتماع و نظام اجتماعی، از جهت مشارکت فعال در عرصههای اجتماع و تعیین نوع حاکمیت دارند و در مقابل، حکامان اسلامی باید برای رشد و تعالی انسانیت در جامعه چهار زمینه را ایجاد نمایند:1- اجرای عدالت در تمام سطوح کشور.2- تأمین امنیت در همه عرصهها(اجتماعی- فرهنگی- اقتصادی).3- تأمین رفاه همه شهروندان بدون لحاظ کردن نوع گرایشهای دینی و فکری.4- ایجاد زمینه مناسب حقوق اجتماعی در جامعه برای رشد و تعالی انسانها.
https://www.nahjmagz.ir/article_113640_be621dd1028868626fe2f62817b059e4.pdf
2019-08-23
147
170
حقوق شهروندی
حقّ
تکلیف
کرامت انسانی
محمد
داود آبادی
dr.davoudabadi@gmail.com
1
کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی - دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآنکریم.
2
نهجالبلاغه ، ترجمه ،دشتی،محمد، 1379، قم:نشرالهادی.
3
ابنمنظور، محمد،1414ق، لسانالعرب، بیروت:دارالفکر.
4
الهامینیا، علیاصغر،بیتا، اخلاقوتربیتاسلامى، بیجا:بیتا.
5
بهروزلک، غلامرضا،1387، جهانیشدنواسلامسیاسی درایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
6
حرعاملی، محمدبنحسن، 1416ق، وسائلالشیعة، قم:موسسةآلالبیت علیهمالسلام لاحیاءالتراث.
7
جعفری لنگرودی، محمدجعفر،1385ش،مبسوط در ترمینولوژیحقوق، تهران:دانش.
8
جوادیآملی،عبدالله،1377ش، فلسفهحقوقبشر، قم:اسراء.
9
حکیمی، محمدرضا ودیگران،1367ش، الحیاة، تهران:دفترنشرفرهنگاسلامی.
10
راوندی،ابوالحسین،بیتا، فقه القرآن، قم:کتابخانهآیتالله مرعشینجفی.
11
سیوطى،جلال الدین بن عبد الرحمن،بیتا، الدرالمنثور، بیروت: دارالفکر.
12
طباطبایی،سیدمحمدحسین، ۱۳۹۳ق، المیزان، تهران:مؤسسهاسماعیلیان.
13
طبرسی،الفضلبنالحسن، 1415ق ، مجمع البیان، بیروت:موسسهالاعلمی.
14
طوسی،محمدحسن،ب1402ق ، التبیان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
15
طوسی،محمدبن حسن،1363ش ، المبسوط، بیجا.
16
عیاشی،محمدبن مسعود، ۱۴۰۹ق، التفسیر، قم: مدرسهالامامالمهدی.
17
کلینی،محمدبنیعقوب،1413ق، الکافی، بیروت: دارالأضواء.
18
مجلسی،محمدباقربن محمد تقی،1403ق، بحارالانوار، بیروت: دارإحیاءالتراثالاسلامی.
19
معین،محمد،1387ش، فرهنگ فارسی، تهران: نشرامیرکبیر.
20
محمدی ری شهری،محمد،1421ق، موسوعةالامامعلیابنابیطالب علیهالسلام ، قم: دارالحدیث.
21
محمودی، محمدباقر،1968م،نهجالسعادة، بیروت: مؤسسةالمضامینالفکری.
22
مکارم شیرازی، ناصر،1374ش،تفسیرنمونه، تهران: دارالکتبالسلامی.
23
نوربهاء، رضا، 1392ش، زمینهحقوقجزایعمومی، تهران: گنجدانش. مقالات
24
جعفری،مهدی، ۱۳۸۵ش،مدیریت قبیلگی و مدیریت مدنی در نهجالبلاغه، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره1،تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
25
ORIGINAL_ARTICLE
مدل زیست معنوی امام علی علیه السلام در نامه 31 نهج البلاغه
نهج البلاغه ارزشمند ترین کتابی است که پس از قرآن کریم میتوان با تأمل و تفکر در آن، به ابعاد وجودی یک انسان کامل پی برد. این کتاب که منشور انسانسازی است، شیوهی رشد و تحمل معنوی (زیست معنوی) انسان و جامعه را به خوبی آموزش میدهد. فقط کافی است اندکی در آن غوطهور شده، تا از طریق آن مسیر معنویت و رسیدن به کمال، به بهترین وجه ممکن دریافت گردد. مقاله حاضر به بررسی نامه 31 حضرت علیه السلام در نهجالبلاغه پرداخته و مدل زیست معنوی ایشان را در این نامه مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. مطابق با الگوی حضرت علیه السلام در این نامه، انسان میتواند رشد و تحول معنوی را در سه گام کسب کند. گام اول آگاهی بخشی و بصیرت افزایی است که انسان با شناخت نسبت به خود، خدا، مرگ و ...به بصیرت و معرفت دست مییابد. گام دوم دنیاشناسی و شیوهی برخورد صحیح با دنیا است، که به رشد و تحول معنوی انسان کمک میکند و ایشان را در برابر وسوسههای دنیوی مقاوم و پیروز می-گرداند و آن را در مسیر رستگاری یاری میبخشد. گام آخر نیز خودسازی معنوی است که میتوان از طریق کسب فضائل و ترک رذائل، در دو بعد فردی و اجتماعی، نظیر کسب تقوا، یقین، زنده نگه داشتن قلب با یاد خدا، امر به معروف، آشتی با خلق، جهاد در راه خدا و ... و ترک رذائلی نظیر دوری و فاصله گرفتن از کار زشت، پرهیز از شک و شبهه و تسلیم شدن در برابر گمراهی، سطح معنویت فرد و جامعه را ارتقا بخشید.
https://www.nahjmagz.ir/article_113641_fa530fc70839527d0624da41dd408f73.pdf
2019-08-23
171
190
زیست معنوی
رشد معنوی
بصیرت افزایی
شناخت دنیا
خودسازی
مریم
خادمی
maryam3901@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد تفسیر قرآن کریم، دانشکده مطالعات تطبیقی قرآن کریم شیراز، طلبه پایه 3 حوزه علمیه
LEAD_AUTHOR
فاطمه
حق جو اردکانی
fatemeh.haghjoo@yahoo.com
2
کارشناسی ارشد تفسیر قرآن کریم،دانشکده مطالعات تطبیقی قرآن کریم شیراز
AUTHOR
سارا
خدری
skhedri668@gmail.com
3
کارشناسی ارشد تفسیر قرآن کریم، دانشکده مطالعات تطبیقی قرآن کریم شیراز
AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم.
2
نهج البلاغه،سید رضی، 1379ش، مترجم شیخ حسین انصاریان، انتشارات پیام آزادی، چاپ دوم.
3
ارفع، کاظم، 1390ش، حدیث زندگی (شرح حکمتهای نهج البلاغه)، تهران، ناشر پیام عدالت، چاپ اول.
4
اسلامی، احمد، 1381ش، عقلانیت و معنویت در نهج البلاغه، ناشر میثم تمار، چاپ اول.
5
بیستونی، محمد، 1385ش، راز خوشبختی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، قم، ناشر بیان جوان، چاپ دوم.
6
جعفری تبریزی، محمد تقی، 1372ش، تحریک به پیمودن در مسیر کمالات نهج البلاغه، ناشر محمد تقی جعفری، چاپ سوم.
7
خامنه ای، سید علی، 1372ش، بازگشت به نهج البلاغه، تهران، بنیاد نهج البلاغه.
8
خمینی، سید روحاللّه، 1372ش، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
9
رودگر، محمدجواد، 1377ش، سلوک و شهود از دیدگاه نهج البلاغه،ناشر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، چاپ اول.
10
صبحی صالح (محقق)، 1414ق، نهج البلاغه،قم، مؤسسه دارالهجرة، چاپ اول.
11
طاهرزاده، اصغر، 1388ش، فرزندم این چنین باید بود، اصفهان، ناشر لب المیزان، چاپ چهارم.
12
غزالی، ابو حامد محمد، 1361ش، کیمیای سعادت، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
13
فیض الإسلام، علینقی، 1365 ق، ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران، (بینا).
14
ORIGINAL_ARTICLE
چکیده عربی مقالات
چکیده عربی مقالات
https://www.nahjmagz.ir/article_113642_3cfd4e0b55cb05cc63774ec17f1d5eeb.pdf
2019-08-23
191
216
چکیده عربی مقالات
محسن
حسینی
nahjmagz@gmail.com
1
بنیاد نهج البلاغه
AUTHOR
مراجع و منابع کامل مقاله
1
مراجع و منابع کامل مقاله
2
مراجع و منابع کامل مقاله
3