بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
هنر سازه تکرار و دلالتهای معنایی آن در حکمتهای نهجالبلاغه
9
28
FA
ریحانه
ملازاده
استادیار دانشگاه الزهرا
فرزانه
رحمانیان
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز
کلام امام علی<strong>×</strong> سرشار از انواع تکنیکهای متنوع بلاغی است. از این میان تکرار بهعنوان ابزاری مؤثر در جلب توجه مخاطب و انتقال معانی مورد نظر، جایگاه ویژهای دارد. در پژوهش حاضر نگارندگان ضمن بیان آرایه تکرار و جایگاه آن در نقد قدیم و جدید، به انواع آن از نظر نحوی و بلاغی اشاره کردهاند و نمونههایی از تکرار در حکمتهای نهج البلاغه را استخراج کرده و ضمن اشاره به نکتههای نحوی یا بلاغی، دلالتهای احتمالی آن را بیان نمودهاند. این جستار با بررسی کارکردهای تکرار در حکمتهای نهج البلاغه در پی نشان دادن بخشی از ویژگیهای کلام امام علی<strong>×</strong> به شیوه تحلیلی توصیفی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد محورهای تکرار در حکمتهای امام در چهار سطح مختلف حرف، کلمه، عبارت و جمله دیده میشود و ایشان این شیوه را بهعنوان سبکی برانگیزنده و تأثیرگذار بهمنظور توسعه محتوا و آهنگ کلام خود بهکار بردهاند.
بلاغت نهج البلاغه,حکمت تکرار,دلالتهای معنایی
https://www.nahjmagz.ir/article_49300.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49300_8528ab121e286dc63990e954fa57edf9.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
بررسی تطبیقی متون نهج البلاغه و اشعار حکمی سامی بارودی
29
44
FA
موسی
عربی
استادیار دانشگاه شیراز
سجاد
عربی
دانشآموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
محققان از طریق ادبیات تطبیقی روشی را بهدست میآورند که بهواسطه آن، دیدگاه انسان در مطالعه آثار ادبی عمیق گشته و به بررسی پیوندهای آثار ادبی و نویسندگان ملل مختلف و کشف منابع الهامبخش آنها میانجامد. بررسی تطبیقی سخنان امام علی<strong>×</strong> در نهج البلاغه و اشعار حکمی سامی بارودی تلاشی است مبتنی بر روش تطبیقی برگرفته از مکتب فرانسوی برای بررسی تاثیرپذیری یا عدم تاثیرپذیری پیشوای شعر معاصر عربی؛ محمود سامی بارودی از سخنان امام علی<strong>×</strong> در نهج البلاغه و درر الحکم و میزان و نحوه این تاثیرپذیری. نتایج تحقیق نشانگر آن است که بارودی در سرودن اشعار حکمی خود به سخنان امام علی<strong>×</strong> نظر داشته و از آنها تاثیر پذیرفته است. بیشترین سطح تاثیرپذیری بارودی از سخنان امام علی<strong>×</strong> بدین شکل بوده است که وی محتوای سخنان امام<strong>×</strong> را گرفته و در اثناء اشعار خود بازآفرینی کرده است. از آنجایی که بارودی در مدح امام علی<strong>×</strong> نیز شعر سروده است، میتوان نتیجه گرفت که سخنان امیرمومنان<strong>×</strong> یکی از منابع الهامبخش پیشوای شعر معاصر عربی بوده است.
تاثیر نهج البلاغه,ادبیات تطبیقی,محمود سامی بارودی
https://www.nahjmagz.ir/article_49301.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49301_1c97823f92ada996426686cb328622fb.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
مالک اشتر؛ تجلی مدیریت ولایی از منظر نهج البلاغه
45
62
FA
علیرضا
میرزایی
استادیار دانشکده عقیدتی سیاسی شهید محلاتی
امام علی<strong>×</strong> برای معرفی مدیر و فرمانده مورد اعتماد خویش؛ مالک اشتر، بیش از 25 ویژگی بارز را بیان کرده است. این توصیفها، مالک اشتر را فردی شاخص و الگویی قابل تاسی نشان داده که حامل فرهنگ علوی است هدف امام علی<strong>×</strong> در بیان اوصاف برجسته مالک گفتمانسازی برای گزینش اصلح و شایستهسالاری در مدیریت و به تبع آن باورسازی و اجماعسازی در جامعه است تا مهندسی فرهنگ عمومی شکل مطلوب بگیرد. در صورت باورمندی جامعه به شایستهسالاری مطابق فرهنگ علوی، مطالبات عمومی در حوزه حاکمیت تغییر میکند و هر فرقهای با دسیسههای تبلیغی، تزویر سیاسی و اعمال زور قادر به نفوذ در مدیریت جامعه اسلامی نیست. ایشان همچنین با روشی حکیمانه، اقناع جامعه مخاطب را در گزینش و جابجایی مدیران و فرماندهان وجهه همت قرار داده است تا به همبستگی اجتماعی گسستی وارد نشود و همگرایی و مواسات مورد تاکید اسلام حفظ گردد و به اعتماد مردم و نخبگان آسیبی نرسد. در این پژوهش تلاش شده است تا شخصیت مالک اشتر به عنوان مدیر دلایی از نگاه امام علی<strong>×</strong> معرفی گردد.
مالک اشتر,مدیر ولایی,گزینش اصلح,گفتمانسازی
https://www.nahjmagz.ir/article_49302.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49302_62b67a7946390b863f3945d5e540a457.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
پیشگیری انتظامی از جرم با الهام از عهدنامه مالک اشتر
63
80
FA
محمدرسول
آهنگران
دانشیار دانشگاه تهران.
پیشگیری از جرم یکی از مهمترین وظایفی است که در جمهوری اسلامی ایران بر عهدۀ نیروهای انتظامی نهاده شده است؛ این نیروها زمانی میتوانند به هدف استقرار نظم، امنیت و تامین آسایش عمومی و فردی نائل شوند که در راستای پیشگیری تمهیدات لازم را بیندیشند. در نظامهای حقوقی مختلف راهکارهای متفاوتی برای دستیابی به پیشگیری انتظامی ارائه شده که اگر این راهکارها با آنچه در عهدنامۀ مالک اشتر مورد مقایسه قرار گیرد، عظمت و معجزهآسا بودن آنچه در عهدنامه در این زمینه آمده مشخص میشود. از لابهلای توصیههای امیرمؤمنان<strong>×</strong> در سه زمینه ویژگیهای لازم برای نیروهای انتظامی، وظایف فرماندهان در قبال نیروهای تحت امر و رابطه و رفتار مطلوبی که این نیروها میبایست با مردم داشته باشند، میتوان به کارآمد و مترقیترین راهکار در نیل به هدف پیشگیری انتظامی دست پیدا کرد؛ مقالۀ حاضر تلاش دارد تا چگونگی و روشی که میتوان برای پیشگیری انتظامی از جرم در عهدنامۀ مالک اشتر مورد استفاده و بهرهبرداری قرار داد را ارائه نماید.
عهدنامۀ مالک اشتر,جرم,پیشگیری انتظامی
https://www.nahjmagz.ir/article_49303.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49303_e0541d5e83d92f020f02b84f3659245c.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
روششناسی ترتّبی رویارویی امام علی× با خوارج با تأکید بر نهجالبلاغه
81
102
FA
محمدعلی
کوثری
دانشجوی دکتری پژوهشکده نهج البلاغه تهران
makowsari@yahoo.com
منصور
پهلوان
استاد دانشگاه تهران
pahlavan@ut.ac.ir
حسن
طارمی
دانشیار دانشنامه جهان اسلام
خوارج بعد از واقعه صفین، امام علی<strong>×</strong> را تکفیر کردند و از ایشان درخواست توبه نمودند. از آنجا که امام<strong>×</strong> آنها را افرادی گمراه میدانست از راههای مختلفی تلاش کرد تا با آنان وارد جنگ نشود. آن حضرت در این زمینه از راهکارهای فرهنگی، سیاسی و نظامی بهره برد و توانست هزاران نفر از آنها را از هلاکت نجات دهد. روح حاکم بر سیره امام<strong>×</strong> در برابر تمامی مخالفان از جمله خوارج تکفیری مدارا و پرهیز از کشتار و خشونت بود، ولی امام با چند هزار نفری که به هیچ یک از روشهای روشنگرایانه امام پاسخ مثبت ندادند و تسلیم نشدند، بلکه جنگ را انتخاب کردند، ناگزیر به جنگ شد. در این پژوهش سیره امام علی<strong>×</strong> در مورد روشهای رویارویی با خوارج تکفیری بررسی شده است و طی آن با بهرهگیری از منابع تاریخ و سیره و آموزههای نهج البلاغه، نحوه برخورد امام علی<strong>×</strong> با خوارج تبیین گردیده و ثابت شده که حضرت از هر روشی برای جلوگیری از ریختن خون آنها بهره برده است.
خوارج نهروان,تکفیر,حروراء,صفین
https://www.nahjmagz.ir/article_49304.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49304_76d312a146d95ac8e4945d2fd13532aa.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
روشهای مبارزه امام علی× با انحرافهای اجتماعی در نهجالبلاغه
103
122
FA
محمدهادی
امین ناجی
استادیار دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول)
کاظم
قاضیزاده
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث
غلامرضا
بهنام
دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور تهران جنوب
جامعه اسلامی با فاصله گرفتن از مبانی و اصول اسلام راستین و آموزههای نبوی در طول دوران خلفای سهگانه، با آسیبهای مختلف اجتماعی مواجه شد. هنگامی که قدرت خلافت به امام علی<strong>×</strong> رسید، آن حضرت در دوران حکومت کوتاه خویش با انواع انحرافهای اجتماعی در جامعه نظیر: برپایی روابط و مناسبات بر اساس معیارهای قبیلگی، شکلگیری نظام طبقاتی، تغییر ارزشهای اجتماعی، تفرقه و گسست انسجام اجتماعی و ... مواجه گردید. آن حضرت<strong>×</strong> بهعنوان رهبر جامعه اسلامی با الهام از مبانی اصیل اسلام ناب محمدی به مبارزه با این انحرافها پرداخت و در این مسیر تابع اصولی چون: حقمداری، اعتدال و میانهروی، کرامت، مدارا و ... بود. امام<strong>×</strong> در این راستا از روشهای موعظه، بصیرت آفرینی، اعتبار، الگو بودن، تشویق و تنبیه، تذکّر و محبّت، مبتنی بر آن اصول و متناسب با مقتضیات زمان و مکان و مخاطبان، استفاده کرد.
سیره امام علی×,روش حکمرانی,مناسبات قبیلگی,انحرافهای اجتماعی
https://www.nahjmagz.ir/article_49305.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49305_c8c33ac384ef15e3c19fc1ae13d00bc7.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
4
2017
01
20
قاعده لطف از دیدگاه ابنابی الحدید در شرح نهجالبلاغه
123
142
FA
قاسم
شهری
دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث
danesh.hamrah@gmail.com
محمدهادی
قندهاری
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
مصطفی
دلشاد تهرانی
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث
delshadtehrani@gmail.com
از قواعد مهم دانش کلام، قاعده لطف است که متکلّمان عدلیه در مباحث کلامی بسیاری از آن استفاده کردهاند. این قاعده که فرع بر مسأله حسن و قبح عقلی است مورد توجه و استناد این دسته از متکلمین قرار گرفته است. نهج البلاغه از متون دینى است که مورد اهتمام دانشمندان شیعه و معتزله قرار گرفته است. ابن ابی الحدید از جمله دانشمندان معتزلى است که بر این کتاب شرحى نگاشته است. هر چند وى بیشتر بهعنوان مورخ و ادیب شناخته میشود اما آثار کلامى او گواه بر دانش و تخصص او در علم کلام است. ابن ابی الحدید در شرح خویش در مباحث گوناگون به قاعده لطف استناد نموده است. این پژوهش نشان میدهد که ابن ابی الحدید ضمن تعریف و بیان گستره این قاعده و وجوب آن بر خدا، در 28 مورد برای اثبات دیدگاه خویش از این قاعده بهره برده است.
شرح نهج البلاغه,ابن ابی الحدید,قاعده لطف,معتزله
https://www.nahjmagz.ir/article_49306.html
https://www.nahjmagz.ir/article_49306_bd7620a21c6afe3be2fc7721d0e2ae84.pdf