2024-03-29T03:32:39Z
https://www.nahjmagz.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7432
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
شناسنامه علمی شماره 53 فصلنامه پژوهشهای نهج البلاغه
2017
07
23
1
5
https://www.nahjmagz.ir/article_59523_31d12a627287223741ca0a46cc33929e.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
سخن سردبیر
2017
07
23
7
10
https://www.nahjmagz.ir/article_59528_6e0909a976bea9829657564c2dcbe4d3.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
کشف قواعد مدیریتی از کلام علوی
جواد
لطفی
حسن
نقیزاده
فریبرز
رحیمنیا
رهنمودهای علوی در عرصه مدیریت میتواند راهگشای مدیران دیروز، امروز و فردا باشد. البته این رهنمودها گاه در قالب یک سلسله قضایا یا قواعد کلی ارائه شده است که با توجه به آن، این پرسش مطرح است که روششناسی یا شیوه کشف این قواعد چگونه است و با اصول موجود در مدیریت چگونه پیوند میخورد؟ بدین منظور باید به سراغ دلالتهای روشن متن رفت که مبتنی بر اصول لفظی و اصول عقلایی است و از دانش مدیریت فقط برای تأیید بیشتر و ایضاح فزونتر قاعده یاری جست. با این روش، میتوان به عبارتهایی دست یافت که بهعنوان قاعده مدیریتی نمایان میشوند. البته باید در این راستا مراقب آسیبهای روششناسی از قبیل التقاط، استقرای ناقص، برخورد گزینشی از کلام امام و مشکلات پژوهشهای میانرشتهای بود. قاعدهای که در این مقاله ارائه شده است، قاعده پرهیز از پراکندهکاری در عرصه مدیریت است که از جمله «مَنْ أَوْمَأَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ» برگرفته شده است.
قاعدههای مدیریتی
نهج البلاغه و مدیریت
امام علی و قواعد مدیریتی
2017
07
23
11
28
https://www.nahjmagz.ir/article_59529_d736de1415d428ccf73d090f680613ec.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
شاخصه دانایی در مدیریت موفق بر پایه آموزههای نهجالبلاغه
مهدی
اسماعیلپور
مصطفی
دلشاد تهرانی
تمام تلاش مدیران بر آن است تا در مدیریت و ساماندهی امور به موفقیت دست یابند. امام علی× مدیری را موفق میداند که هدف کلانش رسیدن به رضایت الهی باشد و برای رسیدن به این هدف کلان پنج هدف خرد را مطرح میفرمایند که مدیر با رسیدن به این پنج هدف خرد، به هدف کلان که همان رضای الهی است خواهد رسید. این پنج هدف عبارت است از: انجام کارهایی که مدیر برای انجامش نزد خدا و خلقش عذر داشته باشد، داشتن نام نیک در میان بندگان خدا، ایجاد آثار زیبا در شهرها، تمام کردن نعمت بر اداره شوندگان و چند برابر کردن کرامت آنان. هر مدیری برای اینکه به این اهداف خرد و کلان برسد به سه شاخصه دانایی، توانایی و پارسایی نیاز دارد. در این مقاله اصولی که مدیر را به شاخصه دانایی میرساند مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از اصل همنشینی و گفتگو با علما و دانشمندان، اصل مشورت، اصل تجربه، اصل شناخت و علم به سنتهای الهی، اصل دور اندیشی و آیندهنگری، اصل تقسیم کار بر اساس علم و اصل آموزش کارکنان. مدیر با رعایت این اصول میتواند شاخصه دانایی را در خود تقویت کند و دانش لازم برای اداره سازمان را کسب نماید.
نهج البلاغه
مدیریت موفق
شاخصه دانایی
2017
07
23
29
50
https://www.nahjmagz.ir/article_59619_14b3a8bed83092b2e2336ac37416d6c7.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
بررسی رابطه مؤلفههای عقاید، اخلاق و احکام در معارف علوی(ع)
علی اکبر
کمالی شرودانی
عبدالله
موحدی محب
گفتار و رفتار امیرمومنان× معیار اصلی شناخت حقیقت و سیمای واقعیاسلام است که میتوان آن را از معارف و آموزههای آن حضرت استحصاء نمود. عقاید بهمنزله ریشههای معارف علوی است و با اخلاق و احکام در هم تنیده است. شناخت منظومه عمیقی چون معارف علوی، بدون بررسی ارتباط میان عقاید، اخلاق و احکام میسر نیست. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از منظر معارف علوی قوانین و احکام اخلاقی مطلق و واقعیاند و ریشه در تقوای الهی و اعتقادات فرد مسلمان دارد. در اخلاق از منظر امام علی×، بیشترین تأکید بر خودسازی و تقواپیشگی و پرهیز از هواهای نفسانی است و این در بستر اعتقاد به معاد و روز قیامت صورت میگیرد و از این لحاظ، اخلاق از دریای عقاید و اصول ثابت اسلامی که در معارف علوی شرح و بسط یافتهاند، نشأت میگیرد و ملازم با آن است. درباره ارتباط بین اخلاق با عقاید و أحکام میتوان چنین گفت که بین این معانی رابطه طولی و نیز عرضی وجود دارد و هر کدام از این مفاهیم وجودش از دیگری جدا نیست و یک نوع رابطه عقلی بین آنان حاکم است.
عقاید
اخلاق
احکام
معارف علوی
2017
07
23
51
64
https://www.nahjmagz.ir/article_59620_c3f2a5e295acefd5ed82d3d970de09be.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
روششناسی مواجهه امام علی(ع) با فرهنگ اخلاقی جاهلیت در نهجالبلاغه
محسن
قاسمپور
پروین
شناسوند
مطالعه چیستی فرهنگ اخلاقی جاهلیت و واکاوی ابعاد گونهگون آن یکی از موضوعات قابل بررسی و زمینهساز شناخت بهتر آموزههای قرآن و حدیث است. نظام اخلاقی برآمده از عقیده و تفکر جاهلیت، در نهج البلاغه بازتاب یافته و مواضع امام× در برابر دین و عقیده و اخلاق جاهلی از مجموعه فرمایشهایشان کاملاً آشکار است. در این پژوهش فقط فرهنگ اخلاقی جاهلیت از منظر امام مورد بررسی قرار میگیرد؛ نگارندگان میکوشند مواجهه امام علی× با آن فرهنگ را به سه روش توصیفی، ارزش داورانه و انکاری تحلیل کنند. بدینسان این پژوهش به این دستاورد رسیده که امام در نهج البلاغه به نفی و انکار کامل اخلاق جاهلی پرداخته است و هیچ بعدی از ابعاد اخلاق جاهلی را مورد تأیید قرار ندادهاند. این دیدگاه بهویژه در مقایسه با تحلیل دیگر نویسندگانی همچون ایزوتسو ـ که در باب جاهلیت پژوهشهایی داشته ـ متمایز است؛ چرا که آنان در شرح مفاهیم اخلاقی جاهلی و با ذکر صفاتی مثل سخاوت و شجاعت جاهلی گاهی خواستهاند آنها را بهعنوان نقاط برجسته اخلاقی آن عصر ـ در میان انواع ویژگیهای منفی اخلاقی ـ برجسته سازند، اما در نهج البلاغه و از زاویه نگاه امام صفات مذکور نیز، در خدمت غرور و اهداف شخصی قبیلهگرایانه بهعنوان مصداق بارز اخلاق منفی جاهلانه توصیف شده است.
جاهلیت
اخلاق
نهج البلاغه
فرهنگ
خشونت
2017
07
23
65
90
https://www.nahjmagz.ir/article_59621_76e6d0ac206b8e39b76e1a27d3fa534e.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
بیعت از دیدگاه امام علی(ع) در آموزههای نهج البلاغه
احمد
ربانیخواه
بیعت در ادبیات آیینی اسلام، بیانگر کارکرد مشارکتجویانه مردم در حکومت و به مفهوم حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش است که در متن حاکمیت الهی پذیرفته شده است. منظور از حق حاکمیت آن است که مردم حق دارند خود سرنوشت خویش را بهدست گیرند. بیعت در نگاه و عمل امام علی× تناسب بیمانندی با جمهوریت و حاکمیت اراده ملت دارد؛ در نگاه امام علی× بیعت وسیله تحقق حکومت و نشان مقبولیت آن است. در این نوشتار ضمن تعریف واژگانی و اصطلاحی بیعت و تبیین تاریخی این رخداد بزرگ در غدیرخم و پس از دوران خلافت سه خلیفه نخست، با ارائه نگاهی جامع از مقوله بیعت در گفتار، نوشتار و رفتار امام علی× با تکیه بر نهج البلاغه و دیگر نگاشتههای حدیثی، ضرورت و اهمیت این رویکرد در شکلگیری حکومت عدل علوی بررسی و ملاکهای بیعت صحیح از دیدگاه آن حضرت بیان شده است. همچنین گوشهای از تصویرآفرینی هنری ایشان در توصیف رخداد بیعت نمایانده شده است.
بیعت
ملاکهای بیعت
حق حاکمیت
حکومت علوی
2017
07
23
91
112
https://www.nahjmagz.ir/article_59622_04ae013eb55a6479b0d1d2a84e7bdcd8.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
کاربست گفتمان سکوت در تحلیل نامه امیرمومنان(ع) به معاویه
مرضیه
محصص
سکوت یا غیاب معنادار عناصر زبانی در نوشتار دارای کارکردهای مختلف و در تحلیل گفتمان، موضوعی حائز اهمیت است و بهمثابه صورتی دلالتمند، کاملکننده گفتار و قادر به بیان اندیشهها است. از این منظر که سکوت میتواند بهنوعی، غیابی نسبی باشد و برخی رخدادها از خلال آن تفسیر میشوند، سکوتها دلالتمند است و بهعنوان بخشی از زبان، قصد تاثیر بر مخاطب بهواسطه نگفتن پارهای از اطلاعات و یا حذف اطلاعات را دارد. از آنجا که متن مکاتبههای امرمومنان×، در کنار عنصر هدایتبخشی، قابلیت سنجش از زاویه جدیدترین دیدگاههای زبانی را داراست، در این پژوهش، نامه امام علی× به معاویه، با موضوع تاکید بر مشروعیت خلافت علوی و مقابله با گفتمان مخالف، بر اساس نظریه «سکوت گفتمانی» بازخوانی میشود. این پژوهش گفتمان سکوت را در دو محور ابتدایی در دو سطح ساختاری و معنایی مورد نظر قرار میدهد و سپس با فرارفتن از متن و بر اساس بافت زبانی و سیاق و بافت موقعیتی، به تحلیل دلالتهای سطح کاربردشناختی گفتمان میپردازد. نتیجه پژوهش نشان میدهد که وجود نمونههایی از سطوح سکوت ساختاری، معنایی و کاربردشناختی در این نامه، کارکرد ایجازگویی، همگرایی، تصویرسازی، فعالسازی ادراک مخاطب و عتابگویی را بهدنبال دارد.
نامه 10 نهج البلاغه
نامه امام علی(ع) به معاویه
زبانشناسی
گفتمان سکوت
2017
07
23
113
132
https://www.nahjmagz.ir/article_59623_a1614d4b14ade6dfdd8510ac3dbc0cd1.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
النهج
1735-8051
1735-8051
1396
16
2
نقد سکولاریسم بر اساس مکتب علوی(ع)
اکرم
احمدیان احمدآبادی
محمد
اخوان
با نگاهی گذرا به تاریخ زندگانی پیامبران الهی و با استناد به کلام وحی و سخنان اولیای دین از جمله امیرمؤمنان× بهراحتی شمول رسالت انبیا در دو قلمرو دنیوی و اخروی قابل اثبات است. مقاله حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که چرا دامنه رسالت دین محدود شده و با حذف بخش اعظم محتوایش، کاراییاش ستانده شده است؟! فرضیه تحقیق آن است که دین اسلام با ارائه طرح و برنامه برای زندگی و معرفی مدل رهبری پیامبر|، امامان معصوم^ و فقیهان واجد شرایط در روزگار غیبت، نافی سکولاریسم است، اما در دوران معاصر افرادی با سر دادن شعار سکولاریسم بهدنبال بیاهمیت جلوه دادن دین و محدودسازی نقش آن در زندگیاند. در این نوشتار ادعا و اثبات میشود که سکولاریسم در مکتب علوی× مردود و محکوم به فنا است و مبانی اصلی سکولاریسم بهدلیل کلینگری و توصیفی بودن خطاپذیرند. ازاینرو پاسخگوی مناسبی برای نیازهای ضروری بشر نیست. پس نیاز آدمی به دین و تعالیم وحیانی، ابدی خواهد بود؛ زیرا نیازهای وی برای رشد، قرب به خدا و استیفای حقوقش از راه مکاتب بشری و الحادی و یا به کمک دانش محدود آدمی ممکن نیست و تنها اسلام بهعنوان دین برآمده از دانش نامحدود الهی پاسخگوی نیازهای یادشده است.
دین
سکولاریسم
آموزههای علوی
2017
07
23
133
154
https://www.nahjmagz.ir/article_59626_4f8e14b4cd3be637b2b620975b795338.pdf