استادیار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
چکیده
یکی از نکات مهم در جنگها رعایت حقوق زنان، کودکان، سالخوردگان و افراد ناتوان است که از آن با عنوان حقوق بشر دوستانه(Humanitarian Law) یاد میشود. سازمانها گروهها و افرادی در نقاط مختلف جهان تحت این عنوان فعالیت میکنند. شناخت جایگاه این قانون در اسلام و تبیین مفاد آن در سیره علوی از اهمیت ویژهای برخوردار است. رعایت اصول جوانمردانه، خودداری از روشهای غیرمتعارف در جنگها، حمایت از زنان و کودکان، حفاظت از افراد ناتوان و پیران و سالخوردگان و منع بهکارگیری سلاحهای مخرب از مهمترین نکاتی هستند که در قوانین امروز بر آن تصریح شده و در سیره امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز مورد تأکید قرار گرفته و اجرایی شدهاند. این نوشتار بر آن است تا با نگاهی به سیره امام علی علیه السلام به ویژه جنگهای عصر ایشان و بررسی توصیههای آن حضرت درباره گروههای ناتوان یا خارج از جنگ، راهکارهای امیرالمؤمنین علیه السلام برای حفاظت از آنان را تبیین کرده و به این پرسش پاسخ دهد که سیره امام علی علیه السلام درباره حقوق زنان، کودکان و افراد ناتوان دشمنان در جنگها که امروزه از آن با عنوان حقوق بشردوستانه یاد میشود چگونه بود؟