ارائه الگوی سازمان سالم در مبارزه با فساد اداری از منظر نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

2 دانشیارگروه مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران(نویسنده مسئول)

3 استادیارگروه مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

آموزه‌های دین اسلام سرشار از راهکارها و راه‌حل‌های در جهت ایجاد سازمان سالم و پیشگیری از بروز فساد و مبارزه با آن در جامعه می‌باشد، چنان‌که پیامبر و پیشوایان دین در عمل نیز اهتمام جدی به این امر داشته‌اند. در فقه شیعه، نهج ‏البلاغه بعد از قرآن کریم در زمره‌ی برجسته‌ترین منابع تاریخ اسلام و مهمترین کتاب دینی شیعیان بوده و اصول حکومت و زمامداری با رویکردی اسلامی به تفصیل شرح داده شده است، که یکی از جذاب‌ترین فرازهای آن نیز دلالت‌هایی است که بر نحوه اداره صحیح سیستم‌های اجتماعی وجود دارد. از طرفی راه‌حل‌هایی که برای اصلاح جوامع ارائه می‌گردد، باید براساس ارزش‌های پذیرفته شده همان جامعه باشد. بر این اساس در جامعه اسلامی نیز می‌بایست راه حل‌های اصلاحی، متناسب با الگوها و آموزه‌های اسلامی ارائه گردد، زیرا راهبردهای غربی در بسیاری از موارد لزوماً از سوی ایده‌های اسلامی مورد حمایت واقع نمی‌شوند. از این‌رو، هدف این پژوهش آن است تا با استعانت از نهج البلاغه، به الگویی اسلامی در جهت ایجاد سلامت سازمانی و کاهش فساد اداری دست یابد. به همین منظور با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه داده‌بنیاد، مضامین کتاب ارزشمند نهج‏البلاغه بررسی، و پس از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، در مجموع 87 گزاره مفهومی در مرحله کدگذاری باز شناسایی و در مرحله کدگذاری محوری به 27 مقوله تبدیل گردید. در نهایت در مرحله کدگذاری انتخابی الگوی سازمان سالم در مبارزه با فساد اداری از منظر نهج البلاغه، طراحی گردید.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    .نهج‌البلاغه، محمد،دشتی، 1386ش، تهران: انتشارات فرهنگ مردم.

    1. بازرگان، عباس، 1395ش، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: نشر دیدار.
    2. پورعزت، علی اصغر، 1393ش، اداره سالم به روایت نهج‌البلاغه. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
    3. خاکی؛ غلامرضا، 1392ش، روش تحقیق گرندد در مدیریت. تهران: نشر فوزان.
    4. ربیعی، علی، 1383ش، زنده باد فساد، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

    مقالات

    1. احمدیان، محمد مهدی؛ آقاجانی، حسنعلی؛ شیرخدایی، میثم؛ طهرانچیان، امیر منصور،1397ش، طراحی مدل سیاست‌گذاری علم و فناوری مبتنی بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی. فصلنامه علمی و پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی، دوره4،شماره 4، ص 9-27.
    2. الوانی، سیدمهدی؛ اسلام‌پناه، مهدی، 1397ش، طراحی مدل بازدارندة فساد اداری با اتکا به آموزه های نهج‌البلاغه. مجله مدیریت در دانشگاه اسلامی،دوره 7، شماره 15، ص 147-162.
    3. الوانی، سیدمهدی؛ زرندی، سعید؛ عرب سرخی، ابوذر، 1389ش، مؤلفه‌های تدوین استراتژی ملی مبارزه با فساد جمهوری اسلامی ایران. مدیریت دولتی( دانش مدیریتدوره 2،شماره 4، ص 3-22.
    4. پورکیانی، مسعود؛ حری، محمدرضا، 1391ش، سلامت سازمانی بزرگترین چالش سازمان‌های دولتی در ایران، تهران، نخستین همایش سالانه علوم مدیریت نوین.
    5. تقی‌زاده، مهران، 1394ش، اخلاق حرفه ای؛ سلامت اداری نیاز مبرم سازمان‌ها، تهران، اولین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه ریزی فرهنگی اجتماعی ایران.
    6. حسنی، علی؛ شمس، عبدالحمید، 1391ش، راه‌کارهای مبارزه با فساد اداری براساس ارزش های اسلامی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شماره 5، ص 81-104.
    7. حسینی‌نژاد، محمد، 1397ش، مدل‌سازی رابطه اعتقادات مذهبی, سلامت سازمانی و سلامت روان، تهران، یازدهمین کنفرانس بینالمللی روانشناسی وعلوم اجتماعی.
    8. خلف‌خانی، مهدی، 1388ش، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فساد اداری. مجله راهبرد، شماره 53 ، ص 37-56.
    9. دانایی فر، حسن، 1384ش، تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرائی؛ استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیادی. تهران: دانشگاه شاهد.
    10. رضاییان، علی؛ اسدالله‌زاده، حامد، 1393ش، عوامل بازدارنده فساد اداری از نگاه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، مجله اسلام و پژوهش‌های مدیریتی،سال 4 ، پیاپی 9، تهران.
    11. روشندل، طاهره؛ مقیمی، سید محمد؛ بشیر، حسن؛ ظریفیان یگانه، محمد حسین، 1390ش، طراحی مدل سیاست‌گذاری رسانه‌ای انجمن رادیو وتلویزیون‌های اسلامی مبتنی بر رویکرد همگرایی محتوایی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، دوره 24، شماره 90، ص 9-30.
    12. شیخی، محمد‌حسین، 1390ش، عوامل مؤثر بر سلامت نظام اداری و رشد ارزش‌های اخلاقی در آن، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال اول، شماره2، ص 99-126.
    13. علاقه‌ بند، علی، 1378ش، سلامت سازمانی مدرسه. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش،دوره 6، ص11-33.
    14. ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ‌زاده، ﻧﺼﺮاﻟﻪ؛ ﻣﺤﻤﺪی، ﺑﻬﺰاد؛ ﻣﺴﻌﻮدﯾﺎن، ﭘﺮﯾﺴﺎ، 1392ش، اراﺋﻪ اﻟﮕﻮی ﻧﻈﺮی ﺳﻼﻣﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی آﻣﻮزه‌ﻫﺎی دﯾﻦ اﺳﻼم. ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در دانشگاه ازاد، سال دوم.
    15. محمد شفیعی، مجید؛ بابا احمدی، زهرا؛ فاضلیان، زینب، 1395ش، عوامل و مصادیق فساد اداری و نقش آن در عدم تحقق الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت با تمرکز بر سیره امام علی علیه‌السلام. پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ الگوی پایه پیشرفت، تهران.