بازتاب هوش هیجانی و مدیریت تضاد در آیینه نهج البلاغه‌

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مرکز آموزش زبان دانشگاه امام صادق علیه السلام ، تهران ،ایران(نویسنده مسئول).

2 استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا ،همدان ،ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، قم ،ایران.

چکیده

هوش هیجانی یا (EQ) مبحثی بسیار مهم در روان شناسی است که سعی در تفسیر جایگاه هیجان‌ها و احساسات در توانمندی انسان دارد. یکی از شایستگی‌های مهم هوش هیجانی بحث مدیریت تضاد و تعارض است. مدیریت تضاد را بهره‌گیری از هوشمندانه‌‌ترین روش برای مقابله با تعارض و یا تغییر مسیر آن در جهت اثربخشی و اهداف سازمان یا جامعه تعریف کردها‌ند.  سه شیوه اصلی مدیریت تعارض عبارت است از مدیریت ذهنی و مدیریت نرم و مدیریت سخت تعارض. در پژوهش حاضر؛ پس از تحلیل گوشه‌های مهمی از زندگی امام علی علیه السلام مانند جریان خلافت پیامبر، جنگ جمل، ماجرای صفّین، ماجرای حکمیت، و آشوب خوارج نتیجه این شد که: امام علی علیه السلام ضمن به کار گیری شیوه‌های مدیریتی متناسب با انواع تعارض‌ها، اغلب تضادها و تعارضات پیش آمده نزد گروهی از مسلمانان را با درایت و تکیه بر منطق و استدلال و تلاش در جهت اقناع و اصلاح ایشان به شیوه مدیریت نرم حل نموده است. سبک مدیریتی علی علیه السلام در مواجهه با تعارضهایی که در قالب فتنه‌ها و کارشکنی‌ها ظهور یافتند، نشان از هوش هیجانی و توان مدیریتی بالای ایشان در رویارویی با تعارض‌های زمان خویش دارد.

کلیدواژه‌ها


  1. .قرآن کریم.

    .نهج البلاغه، 1373ش، ترجمه: سید جعفر شهیدی، چاپ چهاردهم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

    1. آقایار، سیروس، شریفی درآمدی، پرویز،1386ش، هوش هیجانی – کاربرد هوش هیجانی در قلمرو هیجان، چاپ دوّم. تهران: سپاهان.
    2. ابن ابی الحدید، عزّالدین ابوحامد،1375ش، جلوه تاریخ در شرح ابن ابی الحدید، ج1 و6. ترجمه:محمود مهدوی دامغانی، چاپ دوّم، تهران: نشر نی.
    3. ابن أثیر، علی بن أبی الکرم شیبانی، 1965م، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
    4. برادبری، تراویس؛ گریوز، جین، 1386ش، هوش هیجانی: مهارت­ها و آزمون­ها. ترجمه: مهدی گنجی،چاپ دوّم، تهران: سالاوان.
    5. جعفری تبریزی، محمد تقی، 1378ش، ترجمه کامل نهج البلاغه، چاپ اوّل، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    6. رابینز، استیفن، 1382ش، مبانی رفتار سازمانی، ترجمه: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، چاپ ششم. تهران: دفتر نشر پژوهش­های فرهنگی.
    7. ژایگر، رودلف، 1387ش، زندگی پر افتخار علی: خداوند علم و شمشیر، چاپ اوّل. تهران: نشر مجید.
    8. سبحانی نژاد، مهدی؛ یوزباشی، علی­رضا، 1387ش، هوش هیجانی و مدیریت در سازمان، چاپ اوّل، تهران: یسطرون.
    9. سبط ابن جوزی، شمس‌الدین، 1383ش، شرح حال و فضایل خاندان نبوت، ترجمه: محمد رضا عطایی، چاپ دوّم، مشهد: آستان قدس رضوی.
    10. شریفی درآمدی، پرویز؛ آقایار، سیروس،1387ش، هوش هیجانی بهبود رابطه با خود و دیگران. چاپ اوّل، اصفهان: سپاهان.
    11. شیرازی، علی، 1373ش، مدیریت آموزشی، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
    12. طالقانی، سیدمحمود، 1374ش، پرتوی از نهج البلاغه، چاپ دوّم، تهران: وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.
    13. طبری، محمد بن جریر، 1967م، تاریخ الأمم والملوک، ج4، چاپ دوّم، بیروت: دارالتراث.
    14. کاظمی، علی، 1381ش، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن، تهران: نشر نیل.
    15. گلمن، دانیل، 1383ش، هوش هیجانی: خودآگاهی هیجانی، خویشتن­داری، هم­دلی و یاری به دیگران، ترجمه: نسرین پارسا، چاپ سوم، تهران: رشد.
    16. مفید «مُحمّد بن مُحمّد بن نَعمان »، 1413ق، الجمل، قم: کنگره شیخ مفید.
    17. مطهری، مرتضی، 1389ش، جاذبه و دافعه علی علیه‌السلام ، چاپ اوّل، قم:آل طه.
    18. مکارم شیرازی، ناصر، 1375ش، پیام امام امیرالمومنین علیه‌السلام : شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، ج 2 و3. چاپ اوّل، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

     

    مقاله ها

    1. درگاهی، حسین و همکاران، 1387ش، مدیریت تعارض و راهبردهای آن، تهران: مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، شماره 1 و2، بهار، صص 72- 63.
    2. رهنورد، فرج اله؛ جویبار، منوچهر، 1387ش، مقایسه هوش هیجانی در میان سطوح سه گانه مدیریت: مطالعه موردی. مجله پیام مدیریت، شماره 26، بهار، صص 118-101.
    3. قنبری، سیروس؛ کریمی، ایمان؛ نوروزی، فاطمه،1390ش، هوش هیجانی در آیینه آموزه­ های نهج البلاغه. همدان؛ اولین همایش ملّی نهج البلاغه و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، صص 1601-1572.