خُرده استراتژی وحدت در نهج‌‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌‌شهر، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، گروه معارف اسلامی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.

چکیده

رویکرد فرآیندی و سیستمی به مدیریت علوی می‌‌تواند زمینه را برای تقویت دانش و مهارت‌‌های مناسب به منظور رویارویی با چالش‌‌های دنیای معاصر فراهم آورد. بر اساس این رویکرد، استراتژی کلان دستیابی به اهداف کلی حکومت اسلامی و در کنار آن، خرده استراتژی‌‌هایی برای دست یافتن به اهداف میانی را می‌‌توان در برخی خطبه‌‌ها و نامه‌‌های امیرالمؤمنین (ع) در نهج‌‌البلاغه سراغ گرفت. این خرده استراتژی‌‌ها و اهداف فرعی، با نوعی همگرایی، راه رسیدن به آن اهداف کلّی را هموار می‌‌سازند.
مقاله حاضر می‌‌کوشد به روش تحلیل و توصیفی، یکی از این خرده‌‌ استراتژی‌‌ها یعنی استراتژی حصول وحدت اسلامی را از منظر نهج‌‌البلاغه مورد بررسی قرار دهد. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌‌دهد وحدت اسلامی صرفًا یک تاکتیک موقت برای دستیابی به برخی اهداف سیاسی یا یک توصیه اخلاقی و اجتماعی نیست، بلکه در بیان امیرالمؤمنین (ع) ، ارکان سه‌‌گانه استراتژی یعنی چشم‌‌انداز، بررسی و ارزیابی محیط داخلی و خارجی و راهبردها مورد اشاره قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    .قرآن کریم

    .نهج‌البلاغه، مترجم حسین انصاریان.

    1. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، 1418ق، الإمامه والسیاسه، تحقیق: خلیل المنصور، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    2. آقا نوری، علی، 1394ش، امامان شیعه و وحدت اسلامی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
    3. ابن‌‌ ابی‌‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله، 1404ق، شرح نهج‌‌البلاغه، تصحیح: محمد ابوالفضل ابراهیم، ج 1 و 2 و 5، قم: کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی.
    4. اشعرى قمى، احمد بن محمد بن عیسى‏، 1408ق، النوادر‏، چاپ اول، قم:انتشارات مؤسسة الامام مهدى (عج).
    5. بابایی، غلامرضا، 1369ش، فرهنگ اصطلاحات روابط بین الملل، تهران: انتشارات سفیر.
    6. باقریان، محمد، 1379ش، مفاهیم و چارچوب مدیریت راهبردی با نگرش بومی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
    7. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال‏، 1410ق، الغارات، تحقیق: سیدعبدالزهرا حسینی الخطیب، قم: دار الکتاب الاسلامی.
    8. جعفری، محمدتقی، 1376ش، ترجمه و تفسیر نهج‌‌البلاغه، ج 8، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    9. جوادی آملی، عبدالله، 1385ش، ادب فنای مقربان، ج 1، قم: مرکز نشر اسرا.
    10.  1392ش، شمیم ولایت، قم: مرکز نشر اسرا.
    11. جوهری بصرى، احمد بن عبد العزیز، بی‌‌تا، السقیفه و فدک‏، تحقیق: محمد هادی امینى، طهران:مکتبه نینوى الحدیثه.
    12. حر عاملى، محمد بن حسن‏، 1409ق، تفصیل وسائل الشیعه الی مسائل الشریعه، ج8، قم: مؤسسه آل‌‌البیت علیهم‌السلام .
    13. خویى، میرزا حبیب الله‏، 1400ق، منهاج البراعه فی شرح نهج‌‌البلاغه، ج 4، تحقیق: سیدابراهیم میانجى، تکمیل: حسن حسن زاده آملىٍ و محمدباقر کمره‌‌اى، طهران: مکتبه الإسلامیه.
    14. داوری، دردانه، ساززاده، محمدحسن، 1388ش، مدیریت استراتژیک از تئوری تا عمل، تهران: نشر آتنا.
    15. دیلمی، حسن بن محمد، 1412ق، إرشاد القلوب إلى الصواب، ج2، قم: منشورات الشریف الرضی‏.
    16. دیوید، فرد. آر، 1383ش، مدیریت استراتژیک، ترجمه: علی پارسائیان، سیّدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
    17. طبرسی، احمد بن علی، 1403ق، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج 1، تحقیق: محمدباقر خرسان، مشهد: نشر مرتضی.
    18. طبری، محمد بن جریر، 1407ق، تاریخ الامم و الرسل و الملوک، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    19. طبری، محمد بن جریر بن رستم، 1415ق، المسترشد فی امامه علی بن ابی طالب علیه‌السلام ، ج3، تحقیق: احمد محمودی، قم: انتشارات کوشانپور.
    20. طریحی، فخرالدین بن محمد، 1375ش، مجمع البحرین، ج3، تحقیق: احمد حسینى اشکورى، طهران: نشر مرتضوى‏.
    21. طوسی، محمد بن الحسن، 1407ق، تهذیب الاحکام، تحقیق: سیدحسن موسوی خرسان، ج3، طهران: دار الکتب الاسلامیه.
    22. فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى‏، 1406ق، الوافی، ج26، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على علیه‌السلام ‏.
    23. قدردان قراملکی، محمدحسن، 1397ش، پاسخ به شبهات کلامی (دفتر چهارم: امامت)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    24. کاویانی، محمد، 1397، روان‌‌شناسی در قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    25. کلینى، محمد بن یعقوب‏، 1407ق، الکافی، ج8،تحقیق و تصحیح: على اکبر غفارى و محمد آخوندی، طهران: دار الکتب الإسلامیه.
    26. مازندرانى، محمد صالح بن احمد، 1382ق، شرح اصول و روضه کافی، ج11، تحقیق: ابوالحسن شعرانى، طهران، المکتبه الإسلامیه.
    27. مسعودی، علی بن حسین، بی‌‌تا، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج 2و 3، تحقیق: محمد محیی‌‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفه.
    28. مطهری، مرتضی، 1390ش، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران: انتشارات صدرا.
    29. موثقی، سید احمد، 1370ش، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

    مقاله ها

    1. پورصادق، ناصر، 1393ش، «موانع اجرای راهبردهای سازمانی در دانشگاههای دولتی»، فصلنامه مطالعات نظامی، شماره 53، ص 1 تا 22.
    2. حسین‌‌زاده، محمدرضا، خدادادی، عباس، 1397ش، «تدوین استراتژی ریسک اعتباری بر اساس مدل SWOT در بانک ملی ایران»، مجله تحقیقات بازاریابی نوین، شماره 29، ص 55 تا 68.
    3. حسینی، میرزا حسن، سالاری، حسین، 1390ش، «تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج‌‌البلاغه»، فصلنامه پژوهش‌‌های نهج‌‌البلاغه، شماره 32، ص 95 تا 124، قم: بنیاد بین‌‌المللی نهج‌‌البلاغه.
    4. خومحمدی، سعید، 1385ش، «وحدت اسلامی یا وفاق تشیع و تسنن در سخنان امام علی علیه‌السلام »، فصلنامه پژوهش‌‌های نهج‌البلاغه، شماره 15و 16، ص 41 تا 67، قم: بنیاد بین‌‌المللی نهج‌‌البلاغه.
    5. صعیدی، عبدالمتعال، بی‌‌تا، «علی بن أبی طالب علیه‌السلام والتقریب بین المذاهب»، مجله رساله الاسلام، شماره 12، ص 434 تا 438، قاهره: دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
    6. پورصادق، ناصر، 1393ش، «موانع اجرای راهبردهای سازمانی در دانشگاههای دولتی»، فصلنامه مطالعات نظامی، شماره 53، ص 1 تا 22.