مقایسه ویژگی‌های پیشوا و حاکم در هفت بزمِ انوشیروان با بوذرجمهر و نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

2 استادیار ، عضو هیأت علمی و مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد گرگان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان ، ایران .

3 استادیار و عضو هیأت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

چکیده

فردوسی در بخش تاریخی شاهنامه از مجالس «بزم» انوشیروان، پادشاهِ ساسانی یاد می‌کند. در پندها و حکمت‌های مختلف و بسیار متنوع در این هفت بزم، شرایط پیشوا از زبان بوذرجمهرِ حکیم را نیز به صورت گسترده بیان می‌کند. به‌نظر می‌رسد توصیه‌های کلّی بوذرجمهر، پندهایی است که دوست دارد انوشیروان آن‌ها را بشنود و به آن‌ها عمل نماید. از دیدگاهِ او پیشوا و حاکم باید جامعِ صفات نیکو و دور از خصلت‌های بد باشد. اهمّیّت این پژوهش با دقّت به اینکه فردی حکیم مانند فردوسی از زبانِ حکیمی دیگر مانند بوذرجمهر ویژگی‌های حاکم را بیان می‌کند، بیشتر بروز خواهد کرد. این توصیه‌ها شباهت‌های زیادی به سخنان امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه دارد. به‌نظر می‌رسد فردوسی حکیم با بهره‌گیری از نهج البلاغه آن حضرت، -‌علاوه بر پایبندی به اصل داستان‌هایی که جمع‌آوری کرده است‌ـ به غنا بخشی حکمت‌ها و دغدغه‌های مذهبیش با بهره‌گیری از این سخنان نظر داشته است. تاریخ تاکنون بارها تکرار شده و خواهد شد. تجربه گذشتگان می‌تواند چراغِ راهِ آینده باشد. به‌نظر می‌رسد با عمل به این پندها و حکمت‌ها، حاکم نزد خاص و عام و برای زمان‌های طولانی محبوب و سربلند خواهد شد. این پژوهش از نوع نظری و به روش کتابخانه‌ای به صورت مقایسه بین هفت بزم انوشیروان و حکمت‌های موجود و مشابه آن‌ها با نهج‌البلاغه انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. منابع؛

    .قرآن کریم، ترجمه مرکز فرهنگ و معارف قرآن. قم‏ : دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1385 ه.

    .قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازى. قم : دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى، 1373ش.

    .نهج‌البلاغه سیدرضی، محمد بن حسین، بی‌تا، تصحیح: صبحی صالح، چاپ اول، قم: دارالهجرة.

    .نهج‌البلاغه سیدرضی، محمد بن حسین. 1379ش، مترجم: محمد دشتی، ‏قم‏: ‏انتشارات‏ مشهور.

    .نهج‌البلاغه سیدرضی، محمد بن حسین. 1378ش، مترجم: سید جعفر شهیدی، تهران: ‏انتشارات‏ علمى ‏و فرهنگى.

    1. ابن مسکویه، احمد بن محمّد،1355ش، جاویدان خرد. ترجمه تقیّ‌الدین محمد شوشتری. تبریز: شفق.
    2. بحرانى، میثم بن على بن میثم،1374ش، شرح نهج البلاغه (ابن میثم).( ج.5)، مترجم: محمد رضا عطایى. مشهد: بنیاد پزوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
    3. غزّالی طوسی، محمّد بن محمّد بن محمّد بن احمد،1315ش، نصیحه الملوک. تصحیح: جلال الدین همایی. تهران: چاپخانه مجلس.
    4. فردوسی طوسی، ابوالقاسم، 1386ش، شاهنامه. جلد 7. تصحیح: جلال خالقی مطلق و ابوالفضل خطیبی (مصححین). تهران: انتشارات دایره المعارف بزرگ اسلامی.

    طوسی، خواجه نظام الملک حسن بن علی،1344ش، سیاست‌نامه. تصحیح: محمد قزوینی. تهران: کتابفروشی زوّار. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار