عبرت گیری تاریخی از مهم ترین دستاوردهای مطالعه و تحلیل تاریخی است که با شرط بکارگیری ابزار صحیح و دست یابی به واقعیت های تاریخی و فهم درست از آنها ارزشمند و کارامد می‌باشد. پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل کتاب نهج‌البلاغه کوشیده است در گام اوّل ابزار و زمینه های عبرت گیری از تاریخ را بیان کند.
از طرفی، در راستای بحث عبرت آموزی تاریخی، برخی افراد به تطبیق‌های تاریخی رو می‌آورند. شبیه سازی موضوعات تاریخی اگر همراه با شاخص حق نباشد و گرایش های مادی، هوای نفس و تعصّبات سیاسی اجتماعی در آن دخیل باشند، موجب تحریف حقیقت، فتنه انگیزی و گمراهی و با سوء استفاده از جهل دیگران موجب فریب آنها می‌شود و تطبیق افراد بر گذشتگان تاریخ و مطابقت حوادث بر گذشته‌های تاریخ بدون معیار می‌تواند آثار مخرّبی در پی داشته باشد. بنابراین رسالت دیگر این نوشتار آسیب شناسی این مقوله و پاسخ به سوال پیرامون آسیب‌های تطبیق تاریخی است. درنتیجه این تحقیق پیرامون تطبیق‌ها و شخصیّت سازی‌های تاریخی و ممنوعیت قیاس افراد با حضرات معصومین علیهم السلام بحث کرده و آسیب‌ها و مخاطرات شبیه سازی‌های تاریخی را بیان می‌نماید.
منابع قرآن کریم. نهج‌البلاغه،1380 ش، ترجمه: محمد دشتی، قم: مؤسسه نشر اسلامی. 1. ابنابیالحدید، عزالدین، 1355ش، شرح نهج‌البلاغه، قم: مکتبه آیهاللهالعظمی مرعشی نجفی. 2. ابنبابویه، محمدبنعلی، 1413 ق، من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 3. برقی، احمد بن محمد بن خالد، 1371 ق، المحاسن، تصحیح جلال‌الدین محدث، قم: دارالکتب الإسلامیة. 4. جعفری، محمدتقی، 1378 ش، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 5. حامد مقدم، احمد، 1383 ش، سنتهای اجتماعی در قرآنکریم، مشهد مقدس: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی. 6. عیّاشی، محمد بن مسعود، 1380 ق، تفسیر العیاشی، تصحیح سید هاشم رسولى محلاتى، تهران: المطبعة العلمیة. 7. کلینی، محمدبنیعقوب، 1388 ق، الکافی، طهران: دارالکتب الاسلامیه. 8. مجلسی، محمد باقر، 1403 ق، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاءالتراث العربی. 9. مدرسوحید، احمد، 1358 ش، شرح نهج‌البلاغه، بیجا. 10. مکارمشیرازی، ناصر و دیگران، 1366 ش، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. مقاله ها 11. احمدیان، اکرم، 1391 ش، «عبرت‌آموزی و نقش آن در اخلاق و تربیت اسلامی از دیدگاه امام علی»، پژوهشنامه علوی، سال سوم، شماره 1. 12. داوری اردکانی، رضا، 1380 ش، «تاریخ و فلسفه تاریخ (در نهج البلاغه)»، فصلنامه قبسات، سال ششم، شماره 19. 13. سلیمانی‌امیری، جواد، 1397 ش، «تطبیق تاریخی؛ امکان‌سنجی و معیارشناسی»، دوفصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، سال پانزدهم، شماره 1. 14. صدری، جمشید، 1389 ش، «عبرت و عبرت‌آموزی در نهج‌البلاغه»، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال اول، شماره 1. 15. قائمى‌مقدم، محمدرضا، 1380 ش، «عبرت و تربیت در قرآن و نهج‌البلاغه»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، سال هشتم، شماره 27. 16. میرشاه جعفری، ابراهیم، 1390 ش، «مبانی و آثار تربیتی عبرت‌آموزی»، فصلنامه پژوهش و اندیشه، سال هشتم، شماره 18.
)