بررسی تطبیقی زمینه‌های بدعت؛ از نگاه قرآن و عهدین و راهکار‌های برون رفت از آن بر اساس قرآن و نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، علوم قرآن وحدیث، دانشگاه آزاد همدان، همدان، ایران

2 استادیارعلوم قرآن و حدیث، ,واحد تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی، تویسرکان، ایران

3 استادیارگروه علوم قرآن و حدیث،واحد همدان ، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان ،ایران

چکیده

بدعت و بدعت‌گذاری آفتی است که بسیاری از ادیان ‌گریبانگیر این موضوع بوده‌اند. پرداختن به این مسأله که دین اسلام و رهبران الهی، چگونه به این موضوع پرداخته و توانسته‌اند خطرات اهل بدعت را برای مخاطبان خود ذکر کنند، مورد عنایت این مقاله بوده است. قرآن و نهج‌البلاغه که مجموعه مدونی از معارف الهی هستند، هر کدام به نوبه خود به بیان تشخیص بدعت‌ها پرداخته و راه‌های برون رفت از این موضوع را بیان نموده‌اند. در نهج‌البلاغه هم مولای متقیان بدعت را یکی از آفات مهم دینی و اجتماعی بر شمرده وآن تغییر احکام خدا بر طبق خواسته‌های دل و هوای نفس و بدعت گزاری در دین خداست. هدف این مقاله بررسی تطبیقی آسیب‌های راه یافته در نتیجه بدعت و راهکار‌های برون‌رفت از آن در قرآن و نهج‌البلاغه بوده است. یافته‌های این تحقیق نشان داده است که اهل بیت bبعد از پیامبرa که مبیّن اصلی بودند، مهم‌ترین مبیّنان قرآن هستند که با رفتار تبیینی خود در صدد هدایت اعتقادی مردم بودند. نتیجه بررسی‌های این تحقیق نشان داد که اصلی‌ترین معضل بدعت این است که باور‌های مردم را تغییر داده، تا آن جا که می‌تواند مذهب جدیدی ایجاد نماید.

کلیدواژه‌ها


منابع :
.قرآن کریم، ترجمه: مهدی الهی قمشه‌ای. 
.نهج‌البلاغه، نسخه صبحی صالح، ترجمه: محمد دشتی. 
1. ابن حنبل، احمد بن محمد ، مسندابن حنبل، جلد ۳، بی نا. 
2. ابن منظور محمد بن، ۱۴۱۹ق، لسان العرب، بیروت: ناشر داراحیاء التراث. 
3. بحرانی، علی بن میثم، ۱۳۷۵ش، شرح نهج‌البلاغه، ترجمه قربانعلی محمدی، مشهد: نشر بنیاد پژوهش‌های اسلامی. 
4. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، جلد3، بی نا. 
5. حرعاملی محمدبن الحسن، 1367ش،وسائل الشیعه،قم:موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاءالتراث
6. دهقان، اکبر، ۱۳۷۹ش، هزار و یک نکته از قرآن کریم، تهران: ناشر مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن. 
7. سنن ترمذی، کتاب حج با احکام تمتع، جلد 2. 
8. طباطبایی محمد حسین، 1360ش، تفسیر المیزان، ج 2، قم: موسسه دارالعلم، 
9. طباطبایی محمد حسین، 1360ش، تفسیر المیزان، ج 5، قم: موسسه دارالعلم.
10. طباطبایی، محمد حسین، 1360ش، تفسیر المیزان، ج ۸، قم: موسسه دارالعلم. 
11. طریحی، فخرالدین، ۱۳۸۷ش، مجمع البحرین، تهران: نشر مرتضوی. 
12. عبد الباقی محمد فؤاد، 1982ق، مسند ، استانبول ، ج 4 .
13. فخر رازی، فخرالدین، 1360ش، تفسیر کبیر، ترجمه علی اصغر حلبی، بیروت: انتشارات دارالفکر. 
14. قمی، احمد، (بی‌تا). تفسیر کنز الدقائق، ج5، بی‌جا.
15. کراجکی، محمد علی، ۱۳۹۸ش، کنز الفوائد، ج ۱، قم: نشر الذخائر. 
16. کلینی، محمدبن یعقوب، 1385ش، اصول کافی، ترجمه صادق حسین‌زاده، ج ۱ و 4، تهران: نشر قائم آل محمد(عجل الله تعالی فرجه الشریف). 
17. مجلسی، محمدباقر، ۱۳۶۳ش، مرآة العقول، جلد ۲، تهران: ناشر دارالکتب الاسلامیه.
18. معادیخواه، عبد المجید. 1396ش، سنت و بدعت. 
19. مکارم شیرازی،  ناصر، ۱۳۹۴ش، نرم‌افزار تفسیر نمونه. 
20. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۹۰ش، پیام امام علیه السلام، ج 1، قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب علیه السلام.
21. مکارم شیرازی، ناصر، 1390ش، پیام نهج‌البلاغه، قم: انتشارات امام علی علیه السلام. 
22. همدانی، سیدمحمد. 1380ش، تفسیر انوار درخشان، ج4، تهران: انتشارات لطفی.
مقالات
23. البیاتی جعفر، 1390ش، بدعت معیار‌ها وپیامد‌ها، پایگاه تخصصی وهابیت پژوهی وجریان‌های سلفی.
24. مجله طلیعه کوثر، ۱۳۸۷ش، شیطان‌شناسی. 
25. موسسه تحقیقات اهل بیت ونشر معارف اهل بیت علیه السلام ، ۱۳۹۸ش