جلوه های سیاست جنایی پیشگیرانه در سیره امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

2 دانشیار، گروه آموزشی حقوق جزا و جرم شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

چکیده

در سیاست جنایی نشأت گرفته از سیره امام علی علیه السلام زمینه‌های رشد و تعالی آدمی در پرتو پیشگیری از جرایم و انحرافات ظهور و نمود می‌یابد. به‌بیان‌دیگر از بین­بردن فرصت‌های جرم زا، موجبات هدایت و کمال آدمی و دسترسی او به عبودیت و سعادت واقعی می‌گردد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی چنین نتیجه‌گیری می‌شود که در سیره امام علی علیه السلام، سیاست پیشگیرانه اجتماعی در دو بعد فردی که مهم‌ترین آن، نقش اعتقاد به توحید و تقوا و همچنین اخلاق‌مداری و در بعد حاکمیتی نقش امربه‌معروف و نهی­ از منکر و آگاهی­ دهی حاکمیت به مردم در پیشگیری از جرم مورد عنایت می‌باشد و در سیاست پیشگیرانه وضعی که در دو بعد رسمی و غیر رسمی، مطرح است که هدف آن متعادل ساختن افراد جامعه و طرد و از‌میان‌بردن زمینه‌های جرم‌زا ‌‌است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    * قرآن مجید

    * نهج‌البلاغه، سید رضی، محمد بن حسین، 1379ش، ترجمه محمد دشتی، تهران، نشر لاهیجی.

    1. آمدی، عبدالواحد بن محمد، 1987م، تصنیف غررالحکم ودرر الکلم، قم، مکتب الدعایة الأسلامیة.
    2. ابراهیمی، شهرام، 1396ش، جرم‌شناسی پیشگیری، ج اول، تهران، نشر میزان.
    3. اسلم ابن سهل رزاز، 1406ق، تاریخ واسط، بیروت، عالم الکتب.
    4. حرعاملی، محمد‌بن‌الحسن، 1414 ق، وسایل‌الشیعه، بیروت، انتشارات‌موسسه‌ آل‌البیت‌bلاحیاء التراث.
    5. حکیمی، محمدرضا و همکاران، 1380ش، الحیاة، ج6، ترجمه احمد آرام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    6. دلشاد تهرانی، مصطفی، 1379ش، تربیت در نهج‌البلاغه، تهران، دریا.
    7. دهخدا، علی‌اکبر، 1377ش، لغت‌نامه، ج3، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    8. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم.
    9. رحیمی نژاد، اسمعیل، 1397ش، جرم‌شناسی، تبریز: فروزش، چاپ اول.
    10. رشاد، علی‌اکبر، 1380ش، دانشنامه امام علی علیه السلام، قم، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    11. عمید، حسن، 1386ش، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر.
    12. قیاسی، جلال‌الدین، 1385ش، مبانی سیاست جنایی حکومت اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    13. کلینی، محمد بن یعقوب، 1367ش، الکافی، قم، دارالکتب الاسلامیه.
    14. کی نیا، مهدی، 1382ش، مبانی جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.
    15. لازرژ، کریستین،، 1390ش، درآمدی بر سیاست جنایی، مترجم علی حسین نجفی ابرندآبادی.
    16. لیثی‌واسطی، علی‌بن‌محمد، 1376ش، عیون الحکم و المواعظ، تحقیق: حسین حسنی بیرجندی، قم، دارالحدیث.
    17. محمد تمیمی، عبدالواحد، 1390ش، غررالحکم و دررالحکم، مترجمان: لطیف راشدی و سعید راشدی، قم، پیام علمدار.
    18. معین، محمد، 1377ش، فرهنگ فارسی، ج اول، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ دوازدهم.

    مقالات و پایان نامه

    1. ابراهیمی، شهرام، 1388ش، رویکردهای موسع و مضیق پیشگیری و آثار آن، فصلنامه آموزه‌های حقوق، ش12، تابستان.
    2. تقی پور، علیرضا، 1393ش، پیشگیری غیر کیفری از جرم در نهج‌البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال2، ش5، بهار.
    3. جعفری، رضا، کریمی، محمودورشید زاده، فتح‌الله، 1395ش، الگوی تکریم مردم در تعامل سیاسی از منظر نهج‌البلاغه، فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره48، بهار.
    4. صمد‌وند،سجاد:طالب‌زاده، حمید، 1400ش، واکاوی رهیافت‌های ‌پیشگیرانه ‌از جرم‌‌از‌‌منظر‌آموزه‌های‌نهج‌البلاغه، پژوهش‌نامه‌علوی،‌‌سال12،‌ش2. ‌پاییز‌‌و ‌زمستان.
    5. طباطبایی ندوشن، سید روح اله و میر جلیلی، علی‌محمد، 1395ش، تأثیرپذیری امام خمینی از الگوی نظارتی امام علی علیه السلام بر کارگزاران، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، ش12.
    6. فتحی، سمانه، دلشاد تهرانی، مصطفی و ابوالمعالی الحسینی، سید وحید، لوازم پیشگیری از جرم از منظر امام علی علیه السلام، نشریه کتاب و سنت دانشگاه قرآن و حدیث، ش7.
    7. کارخانه، جواد و موسیوند، جواد، 1395ش، پیشگیری رویکرد اجتماعی از دیدگاه امام علیj، مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره دوم، ش4/1.
    8. کلانتری، کیومرث و نوری، فاطمه، 1396ش، عدالت محاسبه‌گر در نهج‌البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال5، ش18، تابستان.
    9. مصدق (مهدوی)، محمد، 1380ش، قضا زدایی و جرم‌زدایی از منظر قانون اساسی و حقوق اداری، مجله تخصصی الهیات و حقوق،19.
    10. مولوی، محمد، 1395ش، پیامدسنجی ترک فریضه امربه‌معروف و نهی از منکر در جامعه «با تأکید بر دیدگاه امام علیj»، پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، سال 6، ش13، بهار و تابستان.
    11. میر خلیلی، سید محمود، 1385ش، پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاه به سیاست جنایی اسلام، رساله دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.
    12. نجفی ابرندآبادی، علی حسین، 1383ش، پیشگیری عادلانه از جرم، علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از دکتر محمد آشوری)، تهران.