مالک اشتر؛ تجلی مدیریت ولایی از منظر نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده عقیدتی سیاسی شهید محلاتی

چکیده

امام علی× برای معرفی مدیر و فرمانده مورد اعتماد خویش؛ مالک اشتر، بیش از 25 ویژ‌گی بارز را بیان کرده است. این توصیف‌ها، مالک اشتر را فردی شاخص و الگویی قابل تاسی نشان داده که حامل فرهنگ علوی است هدف امام علی× در بیان اوصاف برجسته مالک گفتمان‌سازی برای گزینش اصلح و شایسته‌سالاری در مدیریت و به تبع آن باورسازی و اجماع‌سازی در جامعه است تا مهندسی فرهنگ عمومی شکل مطلوب بگیرد. در صورت باورمندی جامعه به شایسته‌سالاری مطابق فرهنگ علوی، مطالبات عمومی در حوزه حاکمیت تغییر می‌کند و هر فرقه‌ای با دسیسه‌های تبلیغی، تزویر سیاسی و اعمال زور قادر به نفوذ در مدیریت جامعه اسلامی نیست. ایشان همچنین با روشی حکیمانه، اقناع جامعه مخاطب را در گزینش و جابجایی مدیران و فرماندهان وجهه همت قرار داده است تا به همبستگی اجتماعی گسستی وارد نشود و هم‌گرایی و مواسات مورد تاکید اسلام حفظ گردد و به اعتماد مردم و نخبگان آسیبی نرسد. در این پژوهش تلاش شده است تا شخصیت مالک اشتر به عنوان مدیر دلایی از نگاه امام علی× معرفی گردد. 

کلیدواژه‌ها


  • منابع و مآخذ

    • قرآن کریم.
    • نهج‌البلاغه، گردآوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی، 1380، قم، مشهور.
    • ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، 1404 ق، شرح نهج‌البلاغه، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
    • ابن‌اثیر، عزالدین علی بن محمد الجزری، 1391، الکامل فی التاریخ، ترجمه سید محمدحسین روحانی، تهران، اساطیر.
    • ابن‌بابویه، محمد بن علی، 1385 / 1966م، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری.
    • ابن‌حیون مغربی، نعمان بن محمد، 1385، دعائم الاسلام، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام .
    • ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، 1383، العبر (تاریخ ابن‌خلدون)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • احمدی میانجی، علی، 1426 ق، مکاتیب الائمة علیهم‌السلام، قم، دار الحدیث.
    • اخترشهر، علی، 1385، روحانیت و جامعه‌پذیری سیاسی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • اوت ویت، ویلیام و تامبا تامور، 1392، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
    • ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، 1395 ق، الغارات او الاستنفار و الغارات، تهران، انجمن آثار ملی.
    • جرداق، جرج، 1389، الامام علی صوة العدالة الانسانیة، ترجمه سید هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب.
    • جمعی از نویسندگان، 1378، مشارکت احزاب سیاسی احزاب انتخابات، تهران، سفیر.
    • دیلمی، حسن بن محمد، 1412 ق، ارشاد القلوب الی الصواب، قم، الشریف الرضی.
    • رضائیان، علی، 1374، اصول مدیریت، تهران، سمت.
    • روسو، ژان ژاک، 1344، قرارداد اجتماعی، ترجمه عنایت‌الله شکیباپور، تهران، بنگاه مطبوعاتی فرخی.
    • ساجدی نیا، محمدحسین، 1382، اصول و مبانی مدیریت اسلامی، تهران، شهرآشوب.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، 1374، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    • طبری، محمد بن جریر، 1369، تاریخ‌طبری یا تاریخ الرسل والملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر.
    • طوسی، محمد بن حسن، بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 8، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • عضدانلو، حمید، 1391، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، تهران، نشر نی.
    • علویان، مرتضی، 1386، روحانیت و جامعه‌پذیری سیاسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • کازمایر، لئونارد، 1368، اصول مدیریت، ترجمه علی‌اصغر زمردیان و آرمن مهر وژان، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
    • کلینی، محمد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
    • کونتر، هرولد، سیریل اودانل، ‌هاینز ویهریخ، 1385، اصول مدیریت، ترجمه محمدعلی طوسی، علی‌اکبر فرهنگی، امین‌الله علوی و اکبر مهدویان، تهران، مؤسسه آموزش عالی و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
    • گیدنز، آنتونی، 1398، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403 ق، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم‌السلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • مسعودی، علی بن حسین، 1385 ـ 1965، مروج الذهب و معادن الجواهر، بیروت، دار الاندلس.
    • مفید، محمد بن محمد، 1413 ق، الاختصاص، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
    • میرزایی، علیرضا، 1393، ولایت فقیه مستندات و شبهات، قم، زمزم هدایت.
    • نصر بن مزاحم، 1404 ق، وقعة صفین، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
    • نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی، 1408 ق، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام .
    • هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، 1400 ق، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه، تهران، مکتبة الإسلامیة.
    • یعقوبی، احمد بن اسحاق، 1382، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.