خوارج بعد از واقعه صفین، امام علی× را تکفیر کردند و از ایشان درخواست توبه نمودند. از آنجا که امام× آنها را افرادی گمراه میدانست از راههای مختلفی تلاش کرد تا با آنان وارد جنگ نشود. آن حضرت در این زمینه از راهکارهای فرهنگی، سیاسی و نظامی بهره برد و توانست هزاران نفر از آنها را از هلاکت نجات دهد. روح حاکم بر سیره امام× در برابر تمامی مخالفان از جمله خوارج تکفیری مدارا و پرهیز از کشتار و خشونت بود، ولی امام با چند هزار نفری که به هیچ یک از روشهای روشنگرایانه امام پاسخ مثبت ندادند و تسلیم نشدند، بلکه جنگ را انتخاب کردند، ناگزیر به جنگ شد. در این پژوهش سیره امام علی× در مورد روشهای رویارویی با خوارج تکفیری بررسی شده است و طی آن با بهرهگیری از منابع تاریخ و سیره و آموزههای نهج البلاغه، نحوه برخورد امام علی× با خوارج تبیین گردیده و ثابت شده که حضرت از هر روشی برای جلوگیری از ریختن خون آنها بهره برده است.
1371، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، مؤسسه علمی.
ابنخلدون، عبدالرحمن بن محمد بن خلدون، 1363، العبر تاریخ ابنخلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ابنخلدون، عبدالرحمن بن محمد بن خلدون، 1408 ق، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر.
ابنفارس، احمد بن فارس، بیتا، معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب العالم الاسلامی.
ابنکثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر دمشقی، 1407 ق، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر.
ابنمنظور، محمد بن مکرم، بیتا، لسان العرب، بیروت، دار الفکر.
اربلی، علی بن عیسی، 1381 ق، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تبریز، بنیهاشمی.
بحرانی، ابنمیثم، 1362، شرح نهجالبلاغه، بیجا، دفتر نشر الکتاب، چ 2.
بغدادی تمیمی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد بن عبدالله الأسفرایینی، 1977 م، الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة، بیروت، دار الآفاق الجدیدة.
جعفری، محمدتقی، 1376، ترجمه و شرح نهجالبلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ 7.
جمعی از محققان، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۸، بیروت، مؤسسه دائرةالمعارف الاسلامیه.
خسروپناه، عبدالحسین، 1380، جامعه علوی در نهجالبلاغه، قم، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه.
خویی، میرزا حبیبالله هاشمی، 1358، منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغه، تهران، مکتبة الاسلامیة، چ 4.
دشتی، محمد، 1386، الگوهای رفتاری امام علی×، قم، میراث ماندگار.
دینوری، ابنقتیبة، 1380، 1410 ق، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء.
امامت و سیاست (تاریخ خلفاء)، ترجمه سید ناصر طباطبایی، تهران، ققنوس.
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود، 1368، اخبار الطوال، قم، منشورات الرضی.
1371، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی، چ 4.
رشاد، علیاکبر، 1380، دانشنامه امام علیعلیهالسلام، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
زبیدی، زینالدین احمد بن عبداللطیف، 1431 ق، مختصر صحیح بخاری، قاهره، دار الغدا الجدید.
صلواتی، محمود، 1379، جمود و خشونت، تهران، ذکر.
طبرسی، فضل بن حسن، 1372، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، ناصرخسرو، چ 3.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، 1375، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، چ 5.
1387 ق، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث.
طریحی، فخرالدین، 1416 ق، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چ 3.
فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب، 1426 ق، القاموس المحیط، بیروت، مؤسسة الرسالة.
کوثری, محمدعلی, پهلوان, منصور, & طارمی, حسن. (1395). روششناسی ترتّبی رویارویی امام علی× با خوارج با تأکید بر نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 15(4), 81-102.
MLA
محمدعلی کوثری; منصور پهلوان; حسن طارمی. "روششناسی ترتّبی رویارویی امام علی× با خوارج با تأکید بر نهجالبلاغه". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 15, 4, 1395, 81-102.
HARVARD
کوثری, محمدعلی, پهلوان, منصور, طارمی, حسن. (1395). 'روششناسی ترتّبی رویارویی امام علی× با خوارج با تأکید بر نهجالبلاغه', فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 15(4), pp. 81-102.
VANCOUVER
کوثری, محمدعلی, پهلوان, منصور, طارمی, حسن. روششناسی ترتّبی رویارویی امام علی× با خوارج با تأکید بر نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 1395; 15(4): 81-102.