2دانشجوی زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تاریخ دریافت: 07 مهر 1395،
تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1395،
تاریخ پذیرش: 24 فروردین 1396
چکیده
نظریه کنش کلام یکی از مهمترین نظریاتی است که بر دو حوزه فلسفه زبان و زبان دین تأثیر گذاشته است؛ این نظریه در تکوین، تکامل، تحلیل کلام و به تبع آن نقشهای فعل و پیرو آن جملهها، نقش به‌سزایی دارد؛ به این صورت که فعل در موارد بسیاری تنها تبادل اطلاعات نمیکند، بلکه معادل خود عمل است. این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی، منظورشناختی کنشهای کلامی انشایی و اخباری فرازهایی از چند خطبه و نامه نهجالبلاغه امام علی(ع) را بر اساس نظریه «کنشگفتار» آستین و الگوی کنشی «پنجگانة» سرل مورد مطالعه قرار داده و تأثیر قدرت معنایی ـ منظوری کلام امام (ع) را در مخاطب تبیین میکند. برخی نتایج به‌دست آمده نشان‌دهنده آن است که در خطبه‌ها و نامه‌های بررسی‌شده، پارهگفتارهای دارای کنش اظهاری وجه غالب آن بوده و کاربرد کنش ترغیبی بیش از کنش عاطفی و کنشهای اعلامی و تعهدی در مرحله پایینتری قرار دارند. دلیل کاربرد زیادِ کنشهای اظهاری و ترغیبی را میتوان در شرایط سیاسی و اجتماعی روزگار ولایت امیرمؤمنان(ع) جستجو کرد.
ابتدای صفحه