1دانشیار دانشنامه جهان اسلام (بنیاد دائرة المعارف اسلامی)
2دانشجوی دکتری پژوهشکده نهج البلاغه.
تاریخ دریافت: 19 مهر 1395،
تاریخ بازنگری: 15 اسفند 1395،
تاریخ پذیرش: 15 فروردین 1396
چکیده
واژه‌شناسان و شارحان نهج البلاغه «حسنان»، «عطفای/ عطافی» و عبارت کنایی «ربیضة الغنم» را دارای معانی مختلفی دانستهاند؛ ازجمله: حسنان را امام حسن و امام حسین (ع)، انگشت شست پا، شانه، بازو و ساعد معنا کردهاند و «عطفای / عطافی» را دو طرف پیراهن یا رداء، دو پهلو و شانه دانستهاند. همچنین «مجتمعین حولی کربیضة الغنم» را کنایه از کم‌هوشی و کودنی، شدت شادی و کم‌مراعاتی ادب، شدت ازدحام و پناه آوردن به امام (ع) به دلیل به ستوه آمدن از ستمگریهای حاکمان و والیان معنا کردهاند. در این مقاله اقوال واژه‌شناسان و شارحان در این باره مورد بررسی قرار گرفته و ایراداتی را که برخی از شارحان بر معانی مختلف گرفتهاند، ارزیابی گردیده است. تفسیر برگزیده نگارندگان بدین شرح است که «حسنان» به‌معنای شانه، بازو یا ساعد است. «عطفای» به معنای دو پهلو مناسبتر است و عبارت کنایی «مجتمعین حولی کربیضة الغنم» ناظر به تجمع و ازدحام مردم شائق به امارت امام علی (ع) به دلیل به ستوه آمدن از ستمگری حاکمان به ویژه خلیفه سوم است.
ابتدای صفحه