غایتِ هستی براساس آموزه‌های نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.

چکیده

بر اساس آموزه‌های امام علی× هدف از خلقت انسان، تحقق انسانیت در پرتو اخلاق است که منجر به رضایت خدای متعال می‌گردد. خدای سبحان برای تحقق این غایت، جهان طبیعت را آفریده و افزون بر آن دین را برای تحقق غایت مذکور بر بشر عرضه کرد. به‌رغم آنکه تصور می‌شود غایت دین، سعادت اخروی است و لازمه‌ آن چشم‌پوشی از سعادت دنیوی است، امام علی× نشان می‌دهد که غایت دین، پس از آگاهی و پیوند دادن بشر به امر متعالی، در وهله‌ نخست ایجاد سعادت دنیوی در چارچوب اخلاق است که لازمه‌ آن از یک‌سو فضیلت‌مندی و تقواورزی و از سوی دیگر بهره‌مندی شایسته از مواهب دنیوی است و غایت آن در وهله‌ دوم تحقق سعادت اخروی است، ازاین‌رو بشر موظف است انسانیت را ارتقاء بخشد، بی‎آنکه لازم باشد از دنیا چشم‎پوشی کند، حتی می‎توان ادعا کرد انسان در صورتی شایسته‌ سعادت اخروی می‌گردد که نخست سعادت دنیویِ مبتنی بر اخلاق را ایجاد کرده باشد.

کلیدواژه‌ها


منابع و مآخذ

ـ ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، بی‌تا، شرح نهج‌البلاغه، تهران، قم،کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
ـ ابن‌میثم بحرانی، میثم بن علی بن مثیم، بی‌تا، شرح نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر کتاب.
ـ ایزوتسو، توشیهیکو، 1394، مفاهیم اخلاقی در قرآن، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، فرزان‌روز.
ـ تمیمی آمدی، عبدالواحد، بی‌تا، غررالحکم و دررالکلم، محمد علی انصاری، تهران، بی‌نا.
ـ جعفری تبریزی، محمدتقی، 1380، شرح نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ـ رشاد، علی‌اکبر، 1380، دانشنامه امام علی علیه‌السلام ، ج 4، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـ شیخ الاسلامی تویسرکانی، حسین، 1384، گفتار امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام ، ج 1، قم، انصاریان.
ـ فنایی، ابوالقاسم، 1395، دین در ترازوی اخلاق، تهران، صراط.
ـ کلینی، محمد بن یعقوب، 1365، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
ـ مجلسی، محمد باقر، 1403 ق، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهارعلیهم‌السلام ، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
ـ موسوی، سید‌عباس، بی‌تا، شرح نهج‌البلاغه، بیروت، دار محجة البیضاء.
ـ نواب لاهیجی، میرزا محمدباقر، بی‌تا، شرح نهج‌البلاغه، تهران، اخوان کتابچی.