استادیار و عضو هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیها قم
چکیده
شرحنهجالبلاغة ابنابیالحدید و ابنمیثمبحرانی از جمله شروح برجسته نهجالبلاغة هستند. مؤلفان این شروح در یک نگاه کلی با صبغهی مشترک کلامی و ادبی به شرح سخنان امام علی7 پرداختهاند. از جمله خطب بینظیر نهجالبلاغة در بازشناسی وقایع تاریخی گذشته بر امام، خطبه شقشقیه است که البته ابنابیالحدید و ابنمیثم مفصل به شرح آن همّت گماشتهاند. ابنمیثم خطبه شقشقیه را متواتر معنوی میداند و نه متواتر لفظی؛ گرچه ابنابیالحدید در اینکه عبارات امام به تواتر رسیده سخنی صریح ندارد، اما در فرازهایی دیگر، تواتر صدور سخنان امام علی7 مبنی بر شکایت از تظلّم به حق خویش بر او ثابت شده است. ابنمیثم با دید تشیعگونه و واقعبینانهی خود و ابنابیالحدید با نگاه کلامی اعتزالی خود و البته متعصّبانه به شرح محتوایی و تاریخی عبارات امام پرداخته و در فقرههای مختلف شرح عبارات دست به توجیهات و مغالطات ناصواب زده که بررسی آن ضروری مینماید. این مقاله با بررسی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی تطبیقی رویکرد ابنابیالحدید و ابنمیثم از خطبه شقشقیه میپردازد.
)