نسبت قرآن و نهج البلاغه با اصالت صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی

چکیده

ازآنجاکه مهم‌ترین هدف از ایجاد این قبیل نهادها و سازمان‌های بین‌المللی، بسط و گسترش همکاری و صلح بین‌المللی بوده است، انسان با تشکیل جوامع کوچک و بزرگ و برقراری رابطه باهم نوع خویش، می‌کوشد ارتباطی بر پایه همزیستی مسالمت‌آمیز را تجربه کند و به رفع نیازهای خود بپردازد. در سایه این‌گونه روابط است که انسان می‌تواند در روابط بین‌الملل عاری از جنگ و خونریزی و مملو از تفاهم و توافق و دوستی، به‌طور آزادانه به اهداف متعالی خود دست یابد.این مقاله درصدد است ضمن تأکید بر اصالت صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز به بررسی دیدگاه‌های قرآن پرداخته و بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چه آموزه‌های درقرآن و نهج­البلاغه به صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در روابط بین‌الملل منجر می‌شود؟بر پایه این پرسش مفروض مقاله این است که تعالیم قرآن و نهج­البلاغه مبتنی بر برابری ،برادری،سعادت و کمال انسان‌هاست ازاین ‌رو می‌تواند با همپوشانی با حقوق و سازمان­های بین‌الملل  صلح و امنیت جهانی را محقق  سازد.در روابط بین‌الملل نیز اصل همزیستی مسالمت‌آمیز برای جلوگیری از جنگ و کشتارهای قومی و ایجاد جهانی امن و نحوه مناسبات،مبتنی بر اصول حق حاکمیت، برابری حقوق، مصونیت و تمامیت ارضی ، عدم‌مداخله در امور داخلی سایر کشورها، احترام به‌حق کلیه ملت‌ها در انتخاب آزاد نظام اجتماعی خویش و فیصله مسائل بین‏المللی از طریق مذاکره واقع‌شده است. سازمان‌های بین‌المللی از منظر اسلامی نه‌تنها فرصتی برای رشد و گسترش همکاری‌های بین‌المللی محسوب می‌گردند، بلکه عاملی مهم برای گسترش هنجارها و ارزش‌های مشترک بین‌المللی نیز به‌حساب می‌آیند.

کلیدواژه‌ها


  • منابع ؛

    • ابراهیمی‌ ورکیانی،محمد(1382)”همزیستی مسالمت‌آمیز از نگاه شرایع و ادیان الهی”، آینه معرفت، شماره 1 .
    • بوالفضلی،علیرضا(1389و1390)”جهاد، دفاع و جنگ در اسلام”، صف ماهنامه ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره364.
    • بی الحسین، احمد بن فارس بن زکریای رازی(1362). معجم مقائیس اللغة، قم : انتشارات، احیاء الکتب العربیة،.
    • الازهری، ابن منصور محمد بن احمد، (2001). معجم تهذیب اللغة، ج 2، دارالمعرفة للطباعة و النشر.
    • اس‌ پیس،کلی‌کیت(1384)سازمان‌های بین‌المللی،ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: نشر میزان.
    • إسماعیل بن حماد الجوهری، (1984م: 1951). الصحاح تاج االلغة وصحاح العربیة، تحقیق أحمد عبد الغفور، الطبعة الثالثة، ج 5، دار العلم للملایین.
    • اشراق،محمدکریم(1366)تاریخ و مقررات جنگ در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • امینی، علیرضا؛ آیتی، سید محمد رضا، (1384). تحریر الروضه فی شرح اللمعة،سید مهدی دادمرزی، ج2، قم: مؤسسه فرهنگی طه.
    • آقابخشی، علی، 1374، فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، تهران.
    • آلوین و هایدی، تافلر، (1377). جنگ و ضد جنگ،ترجمه شهیندخت خوارزمی،تهران: سیمرغ.
    • بیدآباد،بیژن(1390)اصول روابط بین‌الملل در اسلام از دیدگاه حکمت و تصوف اسلامی(حقوق بین‌الملل عمومی، دیپلماسی و سیاست‌خارجی). تهران: انتشارات نورفاطمه.
    • جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1377). ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
    • حسن، عمید، (1381). فرهنگ عمید، ج 2، تهران: امیرکبیر.
    • خامنه ای، سید علی، مهادنه(قرار داد ترک مخاصمه و آتش بس). بخشی از درس های خارج فقه مقام معظم رهبری.
    • خلیلیان،خلیل 1389، اسلام وحقوق بین‌الملل ، تهران: کتابخانه گنج دانش، چ. نهم.
    • خمینی، روح الله الموسوی، (1362). صحیفه نور، چ. بیستم، ج16، تهران : انتشارات مرکز مدارک فرهنگی اسلامی.
    • دشتی ، محمد (1379). نهج‌البلاغه قم : انتشارات مشرقین.نامه شماره 12،ص493
    • دفتری، احمد متین،(1336 ). روابط بین‌الملل از قدیم الایام تا سازمان ملل، تهران: دانشگاه تهران.
    • دهخدا، علی‌اکبر، (1334). لغت نامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، مسلسل 122، 209، 220، تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
    • راغب اصفهانى، حسین بن محمد،(1412). مفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودى، چ. اول، بیروت: دارالعلم الدار الشامیة، ج 2.
    • الراغب الاصفهانى(1972). حسین بن محمد، ، معجم مفردات الالفاظ القرآن، تحقیق ندیم مرعشلی، المکتبه المرتضویه الاخبار الآثار الجعفریة.
    • سلیمی، عبدالحکیم(1387). نقش اسلام درتوسعه حقوق بین‌الملل، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    • شمس الدّین، محمد مهدی، (1366). جنگ و صلح از دیدگاه امام علی (ع) ، بنیاد نهج‌البلاغه، تهران: روشنگر.
    • شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1380). الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه ،ترجمه علی شیروانی، قم: دار العلم.
    • ضیایی بیگدلی، محمدرضا(1373). حقوق جنگ ، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

    طالقانی،محمد(1360)پرتوی از قرآن ج5، نشر انتشار.

    • طاهری،ابوالقاسم(1386)تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب، تهران: نشر قومس.
    • طبری، محمد بن جریر،(1365). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک). ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده، ج 4، تهران:انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.
    • عمید زنجانی، عباس علی(1346). فقه سیاسی، تهران: امیرکبیر، ج3.
    • فاضل مقداد،مقداد بن عبد الله، (1384). کنزالعرفان فی فقه القرآن،عقیقی بخشایشی، ج2، چ 3، قم: نوید اسلام.
    • فیض، علیرضا، (1364). مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل انتشارات و تبلیغات.
    • قرشی، سید علی اکبر،(1371). قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، ج. 3 و 4.
    • کاتوزیان، ناصر(1380). فلسفه حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار، چ دوم.
    • کریمی نیا، محمدمهدی، (1387). همزیستی مسالمت‌آمیز در اسلام و حقوق بین‌الملل، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).چ. دوم.
    • کلودآلبر کلییار(1379).نهادی روابط بین‌الملل، تهران.  
    • کواکبى، عبدالرحمن(1363).طبیعت استبداد، ترجمه عبدالحسین میرزاى قاجار، نقد و تصحیح محمد جواد صاحبى ،مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم.
    • گوستاو لوبون(1347).تمدن اسلام و عرب، ترجمه هاشم حسینی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، ج 4.
    • محقق حلّی ، (1388). شرایع الاسلام، کتاب جهاد- به نقل از مجموعه آثار شهید مطهری، ج 16.
    • محمد خلف، احمد ، انیس ابراهیم، الصوالحی عطیه، منتصر عبد العظیم، بی تا، معجم الوسیط، ترجمه محمد بندر ریگی، ج1، چ 2، بیروت.
    • محمدی، ابولحسن، (1390). گزیده متون فقه، تهران: نشر میزان.
    • مدنی، سید جلال الدین(1390).حقوق بین‌المللی عمومی و اصول روابط دوَل، ج 2.
    • مصباح یزدی، محمد تقی، (1391). پرسش ها و پاسخ ها، ج3، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهری،مرتضی(1372)جامعه و تاریخ، انتشارات صدرا.
    • مطهری،مرتضی(1374)جهاد، موارد مشروعیت آن در قرآن، انتشارات صدرا.
    • مطهری،مرتضی(1381)فلسفه تاریخ در مجموعه آثار ج3، انتشارات صدرا.
    • مطهری، مرتضی، (1298 – 1358). جهاد و مواد مشروعیت آن در قرآن، قم: صدرا.
    • منتسکیو(1362).روح القوانین، ترجمه علی اکبر مهتدی، امیرکبیر، تهران.
    • مولوی نیا، محمد جواد، (1383). ترجمه رساله حقوق امام سجاد (ع). قم: امام عصر.
    • نائینى، محمدحسین(1381).شورا و آزادى: بحثى در اندیشه سیاسى طالقانى، قم: آفتاب سبا،.
    • النجفی، محمد حسن،(محقق حلّی)؛ القوچانی، عباس،(14 ق).جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 14، بیروت: دار الحیاء التراث العربی.
    • نجفى، موسى(1379). حوزه نجف و فلسفه تجدد در ایران، تهران: پژوهشگاه اندیشه و فرهنگ اسلامى.
    • نرم افزار ترجمه و تفسیر قرآنی جا- 401، نشر حدیث اهل بیت % .
    • نعمت اللهی، همایون، (1379). واژه نامه سیاسی، قم: عباسی.
    • ویلیام تى.بلوم(1373).نظریه‌‏هاى نظام سیاسى، ترجمه احمد تدین، تهران: آران.