TY - JOUR ID - 147913 TI - اخلاق پرسشگری در کلام امام علی (ع) JO - فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های نهج البلاغه JA - RNB LA - fa SN - 1735-8051 AU - کفاشان, محمد AU - اخلاقی, مرضیه AU - دلشاد تهرانی, مصطفی AD - دانشجوی دوره دکتری رشته علوم و معارف نهج البلاغه، دانشگاه پیام نور، واحد جنوب تهران. AD - **.دانشیارگروه آموزشی فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه پیام نور،واحد جنوب تهران AD - مدیرگروه سابق نهج البلاغه، دانشگاه پیام نور، واحد جنوب تهران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 20 IS - 3 SP - 11 EP - 40 KW - پرسشگری KW - اخلاق تفکر KW - الگوهای پرسشگری KW - گفتار امام علیj KW - نهج البلاغه DO - N2 - "اخلاق" جمع کلمۀ خُلق، به ویژگی‌های نفسانی انسان گفته می شود و "پرسشگری" به معنی پرسیدن که ریشه در تفکر انسان دارد و در مقولۀ اخلاق تفکر ذیل اخلاق کاربردی مطرح می‌­شود؛ از منظر امام علی علیه السلام پرسشگری یکی از شاخص­های نشان دهندۀ میزان در صحنه­ بودن مردم و احساس مسئولیت آنها نسبت به مسایل جامعه است؛ علیرغم اهمیت تأثیر شاخص پرسشگری در پیشرفت جامعه، چگونگی رعایت ضوابط اخلاقی در فرآیند پرسشگری، تعیین کنندۀ نقش سازنده یا مخرب پرسشگری در آن جامعه است؛ درکلام امام علی علیه السلام اخلاق پرسشگری، به معنی رعایت ضوابط اخلاقی در فرآیند پرسشگری، بعنوان شرط لازم برای سعادتمندی، رشد و پیشرفت جامعه است. پرسشگری اخلاق محور دارای پیشینۀ طولانی در متون و منابع دینی و اسلامی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی جایگاه پرسشگری اخلاق محور و روش تحقیق آن از نوع تحلیل محتوای کیفی و نمونۀ مورد پژوهش گفتار امام علی علیه السلام شامل: سخنرانی‌ها، خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان قصار آن حضرت است که از نهج البلاغه و دیگر منابع مرتبط با آن حضرت استخراج شده است. نتایج حاصل از تحلیل محتوای کیفی متون بررسی شده نشان داد که مدل پرسشگری اخلاق محور از دیدگاه امام علی علیه السلام مبتنی بر سه موضوع اصلی: (1) ویژگی‌های پرسش (شامل پرسش‌های اکتشافی و پرسش‌های هدفمند و همچنین توجه به کمیت و کیفیت پرسش)؛ (2) ویژگی‌های پرسشگر و پاسخ­‌دهنده (ویژگی‌های پرسشگر شامل اهل فهم، دانا، فرصت‌شناس و شجاع؛ و ویژگی پاسخ‌دهنده شامل اهل ذکر، مشتاق پاسخگویی و پرسشگری)؛ (3) نتایج و پیامدهای پرسشگری (شامل دانش‌ورزی، کسب معرفت، روشنگری، آگاهی و پیشرفت) است. UR - https://www.nahjmagz.ir/article_147913.html L1 - https://www.nahjmagz.ir/article_147913_965076a54ecb5dce50082d7474c19e32.pdf ER -