رفتار مطلوب سیاسی در سیره علوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

طلبه حوزه علمیه قم و استادیار علوم سیاسی دانشگاه آیت الله بروجردی

چکیده

رفتارمطلوب سیاسی یکی ازشاخصه‌های حاکمیت است که می‌تواند تاثیر زیادی دراستحکام حکومت داشته باشد. درمورد نگاه به رفتار سیاسی، دو دیدگاه مثبت (مشروع) و منفی(نامشروع) وجود دارد که درنگاه مثبت، رفتار سیاسی را مطلوب و تعالی بخش برای جامعه می­‌داند و درمقابل درنگاه منفی، سیاست به معنای دروغگویی و دغل بازی تفسیرمی‌شود. درسیره علوی علیه السلام رفتار سیاسی به معنای نیکو دیدن سیاست برای کمال و سعادت جامعه است. بر این اساس، تحقیق به سؤال زیر جواب می­‌دهد که مؤلفه‌های رفتارمطلوب سیاسی درسیره علوی کدامند؟ فرضیه تحقیق براساس نظریه آدلر که ازچهار شاخصه‌ی نحوه تعامل، خود خلاق، سبک زندگی و آینده­ نگری تشکیل شده‌ است، بدست می‌آید که در شاخصه اول نحوه تعامل رفتاری حضرت علی علیه السلام در چهار حوزه‌ی تعامل با خلفا، با مذاهب اسلامی و ادیان، حمایت از محرومان، تعامل امام علیه السام با مردم، در شاخصه دوم رفتاری آن حضرت، خود خلاقیت در سه حوزه‌ی جهاد و دعوت، ائتلاف با مخالفان و خود خلاق در برخورد با مخالفان، در شاخصه سوم رفتاری، سبک زندگی در چهار حوزه‌ی عدالت محوری، بی‌توجهی به تعلقات، ساده زیستی، عمل به تکالیف و وظایف محوله ؛ و در شاخص‌ چهارم آینده نگری در سه حوزه‌ی فهم و تحلیل درست از شرایط تاریخی، ارائه طرح تأسیس نظام جدید و تدابیر عملی و کارساز در ادره امور جامعه و اولویت‌بندی مسائل را در رفتار مطلوب سیاسی علوی بازتولید، تعریف و تفسیر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    . قران

    .نهج البلاغه، ترجمه محمددشتی

    1. ابن اعثم کوفی، احمد بن محمد 1388ق، الفتوح، حیدر آباد دکن: دایرة المعارف العثمانیه، چاپ اول،1411ق بیروت: دار الکتب العلمیه.
    2. اربلی، علی بن عیسی، 1405ق،کشف الغمة، بیروت:‌ دارالاضواء.
    3. ابن بابویه، محمد بن علی،1385ش ، علل الشرائع، قم: کتاب فروشی داوری.
    4. ابن حزم، علی بن احمد، 1416ق ، الفصل فی الملل والاهواء والنحل، بیروت: دارالجبل.
    5. ا بن اثیر جزری، علی، 1409ق، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
    6. ابن اثیر، مجد الدین، 1364ش، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، تحقیق: طاهر احمد زاوی و محمود محمد طناحی، قم: مؤسسه اسماعلیان.
    7. الامدی التمیمی ، عبدالواحد 1407ق، غرر الحکم و درر الکلم، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
    8. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر،1351ق، البدایة والنهایة ، مصر: مطبعة السعادة.
    9. ابن شعبه حرانی، حسن‌ بن علی‌ بن حسین‌ 1404ق (1363ش)، تحف العقول عن آل الرسول صلی‌اللّه علیه و اله ، تصحیح علی اکبر غفاری ،قم: جامعه مدرسین.
    10. ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد بن‌ علی (بی‌تا)، مناقب‌آل ابی‌‌طالب، تصحیح: سید هاشم رسولی محلاتی، قم:‌ انتشارات علامه.
    11. اﺑﻦ ﻣﺴﻜﻮﻳﻪ، احمد بن محمد ،1412ق، ﺗﻬﺬﻳﺐ اﻻﺧﻼق، قم:انتشارات بیدار.
    12. ابن عساکر، علی بن حسن ،1398ق، تاریخ مدینه دمشق، دمشق:مجمع اللغة العربیه.
    13. ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله 1404ق، شرح نهج البلاغه، تحقیق:محمد ابوالفضل ابراهیم، قم:کتابخانه آیة اللّه مرعشی نجفی،
    14. اسکافی، محمد بن عبدالله،1402ق، المعیار و الموازنه، بیروت: [بی‌نا].
    15. ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، 1967م، حلیة‌الاولیاء و طبقات الأصفیاء، تحقیق: محمدامین خانجی، بیروت:دارالفکر.
    16. بلاذری،احمد بن یحیی 1974 م، انساب الاشراف، تحقیق، محمد باقر محمودی، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
    17. برزگر، ابراهیم ،1389ش، روان شناسی سیاسی، چاپ دوم، تهران: نشر سمت.
    18. برقی، احمد بن محمد،1371ق، المحاسن، قم: دار الکتب الإسلامیه.
    19. بیهقی،احمد بن حسین، 1419ق، السنن الکبری، بیروت: دار الفکر.
    20. ثقفی، ابراهیم بن محمد، 1374ش،الغارات، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
    21. .ﺟﺮداق، ﺟوﺮج،1376ش، ﺻﺪای ﻋﺪاﻟﺖ اﻧﺴﺎنی، ﺗﺮجمه سیدﻫﺎدی ﺧﺴﺮوﺷﺎهی، قم: نشرخرم.
    22. جعفرى، محمدتقی، 1359ش، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى.
    23. حر عاملی، محمد‌بن‌حسن، 1409ق، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام .
    24. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ریاض: مکتبة النصر الحدیث.
    25. دینوری، احمد بن داوود، بی تا، الاخبار الطوال، بغداد: المکتبة العربیه.
    26. رضائیان، علی،۱۳۸۳ش، مدیریت رفتار های سیاسی در سازمان، تهران: انتشارات سمت.
    27. زمخشری، محمودبن عمر، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل ، بیروت: دارالکتب العربی.
    28. سیاسی، علی اکبر، 1377ش، نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی ، چاپ چهاردهم، تهران: نشر دانشگاه تهران.
    29. سیدمحمدی، یحیی،1392ش، نظریه های شخصیت، تهران: ویرایش.
    30. شفیع آبادی، عبدالله، 1386ش، پویایی گروه و مشاوره­ی گروهی، تهران :رشد.
    31. شریف رضی،محمد بن حسین، 1409ق، خصایص الائمه، خصائص امیر المؤمنین علیه‌السلام ، تحقیق: محمد هادی امینی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
    32. صالحی شامی، محمد بن یوسف ،1404ق، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیرالعباد، بیروت: دارالکتب الاسلامی.
    33. صدر، محمدباقر،1398ش، اعتقادما، ترجمه محمدحسین ملک زاده، قم: دارالصدر.
    34. طبری، محمد بن جریر ، 1407ق، تاریخ الامم والملوک، بیروت: دار التراث.
    35. طبرسی، فضل بن حسن، 1415ق، مجمع البیان، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
    36. ﻋﺒﺪاﻟﻤﻘﺼﻮد، ﻋﺒﺪاﻟﻔﺘﺎح 1371، امام علی بن ابیطالب علیه‌السلام ، ﺗﺮجمه:ﺳـﻴﺪﻣﺤﻤﻮد طالقانی، ﺗﻬـﺮان: ﺷـﺮﻛﺖ سهامی اﻧﺘﺸﺎر.
    37. عمیدزنجانی، عباسعلی،1386ش، اصول و مقررات حاکم بر مخاصمات مسلحانه (جهاد)، تهران:امیرکبیر.
    38. فخر رازی، محمدبن عمر،1421ق، التفسیرالکبیر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    39. فخیمی، فرزاد،1383ش، مدیریت رفتارسازمانی، تهران: هستان.
    40. ﻗﺮﺑﺎنﻧﻴﺎ، ﻧﺎﺻﺮ1381ش، ﻋﺪاﻟﺖ حقوقی، ﺗﻬﺮان :داﻧﺶ و اﻧﺪیشه ﻣﻌﺎﺻﺮ .
    41. کاظمی، سیدعلی، 1376ش، اخلاق وسیاست، اندیشه سیاسی درعرصه عمل، تهران: قومس.
    42. کلینی، محمد بن یعقوب، 1375ش، الکافی، چاپ دوم، طهران: دارالکتب الاسلامیه.
    43. مورهد گرگوری. 1388ش، رفتارسازمانی، ترجمه:سیدمحمد الوانی و غلامرضا معمارزاده، تهران: مروارید.
    44. مشبکی، احمد، 1388ش، سیمای سازمان، مروری بر اثر ارزشمند گرت مورگان درباره سازمان و استعاره­ های آن. تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
    45. محمّدى رى شهرى، محمد 1379ش، سیاست نامه امام على علیه‌السلام ، ترجمه مهدى مهریزى، قم: دارالحدیث.
    46. متقی هندی، علی بن حسام الدین، 1401ق،کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، ج 1، تحقیق، بکری حیانی، صفوة السقا، چاپ پنجم، بیروت:مؤسسة الرسالة.
    47. موسوی خوئی، محمدصالح، 1384ش، امام شناسی، قم:شاکر.
    48. مفید، محمد بن محمدنعمان ، بی تا، الارشاد، قم: انتشارات بصیرتی.
    49. ،مجلسی، محمد باقربن محمدتقی ،1363ش، بحار الانوار، طهران: دار الکتب الاسلامیه.
    50. مطهری،مرتضی،1381ش، سیری درسیره ائمه اطهارعلیهم‌السلام ، قم: صدرا.
    51. یعقوبی،احمدابن یعقوب، 1378ش، تاریخ یعقوبی، ترجمه ابراهیم آیتی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

    مقالات

    1. ثواقب، جهان بخش،1395ش، عملکرد فرماندهان نظامی امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در سرنوشت پیکار صفین، مقایسه موردی: مالک اَشتر و اَشعث بن قیس، تاریخ اسلام، سال هفدهم، شماره ۴ (پیاپی ۶۸).
    2. ﺣﻘﻴﻘﺖ، ﺳﻴﺪﺻﺎدق، 1380ش، آسیب ﺷﻨﺎسی ﺣﻜﻮﻣﺖ از دﻳﺪﮔﺎه اﻣﺎم علیj، داﻧﺶ نامه امام علی علیه‌السلام ، ﻗﻢ :پژوهشگاه ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﻧﺪیشه اﺳﻼمی.
    3. فلاخ زاده ، محمدهادی، علی اکبری، راضیه،1395ش، شیوه مدیریت حضرت علی علیه‌السلام  درجامعه اسلامی عصرخلفا، فصلنامه پژوهش نامه اسلامی، شماره6، صص117-131.
    4. قاسم پور، رمضان ،غفاری، زاهد ، کشاورز شکری، عباس ،1396ش، مؤلفه های رفتار سیاسی امام خمینی(جذب افراد بر اساس دیدگاه آلفرد آدلر)،فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی،شماره25 .
    5. کریمی، مرضیه، 1389ش، ویژگی های اخلاقی امام خمینی (ره) ، مجموعه مقالات برگزیده همایش اندیشه­ های اخلاقی عرفانی امام خمینی(ره)، مؤسسه‌تنظیم و نشر آثار امام خمینیu، نشر عروج.
    6. ﻧﺒﻮی ،ﺳﻴﺪﻋﺒﺎس، 1380ش، جامعه آرمانی، داﻧﺶنامه امام علی علیه‌السلام ، ج6، ﺗﻬـﺮان: پژوهشگاه ﻓﺮﻫﻨـﮓ و اندیشه اسلامی.