موانع و راهکارهای فرهنگی انضباط اجتماعی بر مبنای آموزه های تربیتی امام علی (ع) در نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم وتربیت دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

3 هیات علمی

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی موانع و راهکارهای فرهنگی  انضباط اجتماعی بر مبنای آموزه‌های تربیتی امام علی علیه السام در نهج البلاغه می‌باشد که با روش تحلیلی و استنتاجی انجام شده است. همچنین در این تحقیق از روش کتابخانه­‌ای نیز استفاده شده است.
یافته های تحقیق نشان می‌دهد که اهمیت انضباط اجتماعی از دو منظر قابل بررسی و تحلیل است؛ اهمیت در جهان امروز و اهمیت  از منظر دین. از طرف دیگر شاخصه‌های (الهی بودن، وحیانی بودن، فطری بودن، حقانی بودن) با بهره‌گیری از آموزه‌های تربیتی امام علی علیه  السلام استنتاج و تحلیل شده است. شتاب زدگی در امور، تنبلی و سستی در امور، ترک امر به معروف و نهی از منکر، چاپلوسی، گفتار بی­ اندیشه، عدم رشد فرهنگی، جهل و تقلید کورکورانه و تعصب در این تحقیق بعنوان موانع فرهنگی تحقق انضباط اجتماعی استنتاج شده و در پایان نیز راهکارهایی نظیر؛ اعتماد دینی، داشتن هدف واقعی در زندگی، اندیشه و فکر، آینده نگری و دوراندیشی، اصلاح بین مردم، پاسخگویی و حق اظهار نظر، مبارزه با هوای نفس و تعالی روح و پرهیز از بی تکلیفی در زندگی بر مبنای آموزه‌های تربیتی امام علی علیه السلام شناسایی و استنتاج شده است.
نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که؛ در صورتی که موانعی که در این تحقیق احصاء گردیده با استفاده از راهکارهای شناسایی شده، مرتفع شود، انضباط اجتماعی در جامعه تحقق یافته و رشد و توسعه فرهنگی را به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    .قرآن کریم

    .نهج البلاغه

    1. تاج‌مزینانی، علی اکبر،1392ش، انضباط اجتماعی، تهران:انتشارات مهر.
    2. تمیمی آمدی، عبدالواحد، 1366ش، غررالحکم و دررالکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    3. دلشاد تهرانی، مصطفی، 1385ش، سیره نبوی: منطق عملی، تهران: انتشارات دریا.
    4. روزنبرگ، برنارد و آلفرد کوزو، لویز، 1387ش، نظریه های بنیادی جامعه شناختی. ترجمه: فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی.
    5. صدوق(ابن بابویه)،محمد بن علی، 1362ش، خصال، قم: جامعه مدرسین.
    6. طباطبایی، سید محمّدحسین، 1387ش، روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر ، ترجمه محمّدجواد حجّتی کرمانی. به کوشش سیّدهادی خسروشاهی. قم: مؤسّسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه قم).
    7. علی احمدی، علیرضا، 1383ش، شناخت فرهنگ، فرهنگ سازمانی و مدیریت بر آن، تهران: تولید دانش.
    8. فصیحی، امان الله و همکاران، 1390ش، نظم و انضباط اجتماعی در اسلام و شاخص های آن، تهران: مرکز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری با همکاری پژوهشگاه بین المللی المصطفی  صلی‌الله علیه و آله .
    9. مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1386ش، نظم و انضباط، قم: بوستان کتاب.
    10. مصباح یزدی، محمدتقی، 1379ش، قرآن در آیینه نهج البلاغه، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة‌الله علیه .
    11. مصباح یزدی، محمد تقی، 1388ش، مشکات هدایت، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة‌الله علیه .
    12. مطهری، مرتضی، 1365ش، مجموعه آثار، تهران: صدرا.

     

    مقالات

    1. حسامی، فاضل، 1388ش، اسلام و نظم اجتماعی، معرفت، ش 139. ص33-11.
    2. عصاریان نژاد، حسین؛ مؤمنی، اسکندر، 1390ش، تبیین و ترسیم مولّفه­ ها و شاخصه ­های تولید اختلال و بی ­نظمی اجتماعی، فصلنامه امنیت، سال یکم، شماره1، ص 199-123.
    3. گرجیان، محمد مهدی و حسنی علیایی، مریم، 1390ش، اسلام، اخلاق و انضباط اجتماعی، پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، ش 37، صص 57 – 74.
    4. صمدی، لیلی، 1390ش، نظم فردی و اجتماعی و مطالعه آن در سیره و سخن حضرت علی علیه‌السلام ،اصفهان: دانشگاه معارف قرآن و عترت، دانشکده علوم قرآن و حدیث.

    پایان نامه

    1. حجازی طاقانکی، سیده محترم، 1396ش، نظم اجتماعی در عهدنامه مالک اشتر و ارتباط آن با آیات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، تهران: دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب.