آموزه‏‌های رفتاری کارگزاران از منظر امام علی علیه‏ السلام در نهج البلاغه بایسته ‏های مدیریت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر- تهران

2 استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

3 پژوهشگر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، دانش آموخته دانشگاه صنعتی مالک اشتر، مقطع کارشناسی ارشد مدیریت MBA

چکیده

جهان اسلام همواره پایبند به اصولی است که رعایت آن‏ها لازمۀ اقتدار و بقای جامعه اسلامی است. سیاستمدران و اندیشمندان، این اصول را همواره در مکتب اهل بیت علیهم السلام جستجو می‏کنند. در این میان اندیشه و آموزه‏های امام علی علیه السلام پیوسته راهگشای بشریت در همه دوران بوده است. بنابراین چنانچه ملّتی سیمای شخصیتی حضرت علیه السلام را آنگونه که شایسته است بشناسد و به تعالیم ایشان معرفت پیدا کند، سعادت دنیوی و اخروی خود را تضمین کرده است. در مکتب علوی، اصلاح جامعه و مردم منوط به اصلاح زمامداران است و میان این دو مؤلفه روابط متقابل وجود دارد. از این رو در نهج‏البلاغه که بعد از قرآن کریم، از مهم‏ترین اسناد اعتقادی عموم مسلمانان و خصوصاً شیعیان است، شاهد تعالیم راهبردی و ارزنده امام علی علیه السلام در زمینه وظایف رهبری زمامداران و جنبه‏های رفتاری ایشان هستیم. در این پژوهش با نگاهی توصیفی- تحلیلی به موضوع و با توجه به تعالیم حضرت علی علیه السلام در نهج ‏البلاغه، به شیوه کتابخانه‏ای در کنار سیمای مدیریت علوی به روش تحلیل محتوا به تجزیه و تحلیل آموزه‏های رفتاری ایشان در عرصه مسئولیت‏پذیری و مدیریت پرداخته‏شده است که شرح نتایج آن در قالب چکیده نمی‌گنجد.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    . قرآن کریم

    .نهج ‏البلاغه، 1379ش، مترجم: محمد دشتی، قم: نشرالهادی.

    1. ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله 1404ق، شرح نهج البلاغه، تحقیق:محمد ابوالفضل ابراهیم، قم:کتابخانه آیة اللّه مرعشی نجفی‏.
    2. ابن هشام، عبدالملک ،1392ش، سیره نبوی، ترجمه: رفیع الدین اسحاق همدانی، تهران: انتشارات مولی.
    3. إلهام نیا، علی‏ اصغر، 1383ش، اصول اخلاق اسلامی، سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، معاونت آموزشی و تبلیغ.
    4. آمدی، عبدالواحد محمدبن تمیمی، 1407ق، غررالحکم و دررالکلم، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
    5. بهارستان، سلطانی؛ جلیل، اعتمادی، 1361ش، مدیریت آموزشی، جزوه شماره 25، قم، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
    6. خوانساری، جمال‏ الدین محمد، 1360ش، شرح غررالحکم و دررالکلم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین حسینی ارموی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
    7. دشتی، محمد ، 1385ش، امام علی علیه‌السلام و مدیریت اسلامی. چاپ سوم، قم: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه‌السلام .
    8. دلشاد تهرانی، مصطفی، 1377ش، دولت آفتاب اندیشه سیاسی و سیره حکومتی علی علیه‌السلام ، تهران: خانه اندیشه جوان.
    9. دلشاد تهرانی، مصطفی، 1388ش، دلالت دولت (آیین ‏نامه ‏ی حگومت و مدیریت در عهدنامه ‏ی مالک اشتر). تهران: انتشارات دریا.
    10. دینوری، أبومحمد عبدالله بن مسلم بن قُتَیبَة، الامامة و السیاسة، تحقیق: طه محمد الزینی، بیروت: دارالمعرفة.
    11. ری شهری، محمد، 1386ش، میزان الحکمة، ترجمه: حمیدرضا شیخی، چاپ هفتم، قم: دارالحدیث.
    12. سرمد، غلامعلی، 1378ش، روابط انسانی در سازمانهای آموزشی، تهران: انتشارات سمت.
    13. سیوطی، جلال ‏الدین عبدارحمن بن أبی بکر،1401ق، الجامع الصغیر فی أحادیث البشیر النذیر، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
    14. شمس ‏الدین، محمد مهدی ، 1374ش، نظام الحکم و الادارة فی الاسلام، چاپ سوم، قم: دار الثقافه للطباعه و النشر.
    15. عبده، محمد، 1412ق، خطب الامام علی (نهج ‏البلاغه)، ج3، قم: دارالذخائر.
    16. علی اکبری، حسن، 1389ش، مدیریت علوی، چاپ اول، قم: انتشارات پژوهش ‏های تفسیر و علوم قرآن.
    17. فاضل لنکرانی، محمد ، 1368ش، آیین کشورداری از دیدگاه امام علی علیه‌السلام ، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    18. کلینی، محمّد بن یعقوب، 1388ش، اصول کافی، جلد1، تحقیق: علی اکبری غفاری، چاپ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    19. گروهی از نویسندگان، 1381ش، حکومت علوی؛ هدف‏ها و مسئولیت‏ها، فصلنامه حکومت اسلامی، چاپ اول. قم: دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
    20. متّقی هندی، علاء الدین بن حسام الدین، 1409ق، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: مؤسّسة الرسالة.
    21. مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، 1403ق، بحارالانوار الجامعة لاخبار الائمّة الأطهارعلیهم‌السلام . چاپ سوم. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    22. محمدی گیلانی، محمد، 1387ش، اخلاق اسلامی، تهران: انتشارات سایه.
    23. مصطفوی، حسن، 1363ش، مصباح الشیعة و مفتاح الحقیقة. ترجمه و شرح مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
    24. مطهری، مرتضی، 1341ش، جاذبه و دافعه امام علی علیه‌السلام ، تهران: حسینیه ارشاد.
    25.  1354ش، امدادهای غیبی، مدیریت و رهبری اسلام، تهران: انتشارات اسلامی.
    26. - 1363ش، حماسه حسینی، تهران: انتشارات صدرا.
    27. مکارم شیرازی، ناصر، 1368ش، مدیریت و فرماندهی در اسلام. قم: انتشارات هدف.
    28. موسوی، أبوالحسن محمد بن حسین (شریف ارضی) ،1387ق، نهج ‏البلاغه، ضبط نصّه و ابتکر فهارسه العلمیة صبحی صالح، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.

    مقاله ها

    1. ذاکری، محمد و همکاران، 1393ش، «تبیین الگوی جانشین پروری مدیران با بهره‏ گیری از داستان خلیفه اللهی آدم بر اساس اندیشه تفسیری آیت الله جوادی آملی»، فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت اسلامی. سال23، شماره1.
    2. معینی، منصوره و همکاران ، 1394ش ، «اصول مدیریت بر اساس الگوی اسلامی- ایرانی با تکیه بر نظریات خواجه نظام الملک طوسی»، فصلنامه علمی - پژوهشی مدیریت اسلامی. سال23. شماره1.

    سایت‏ها

    1. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان ، 30/4/1392، برگرفته از سایت http://farsi.khamenei.ir
    2. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 20/04/1369، http://farsi.khamenei.ir
    3. پژوهشکده باقرالعلوم ، 1387ش، ارزش‏های اسلامی در مدیریت، تهیه و تنظیم پایگاه مقالات علمی مدیریت، system.parsiblog