تحلیل آثار خداشناسی در هدایت فردی انسان از دیدگاه نهج البلاغه در پاسخ به نظریّه اخترشناسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته ارشد، مدرسی معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی(نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی

چکیده

خداوند سبحان جهان را آفرید و انسان را بر اساس اهداف خلقت در زمین سکنی گزید تا به اهداف عالیه خلقت که همانا رهسپار شدن به سوی خالق خویش از طریق فطرت و کسب معرفت دست یابد. برای تحقق این امر اسباب و وسایل مورد نیاز از جمله عقل، حس و قلب را در اختیار انسان قرار داد تا بتواند به آسانی راه را پپیماید و چون این ابزار محدود هستند فلذا خداوند متعال بر انسان منت نهاد و در راستای اهداف خلقت پیامبران و اولیای خود را به همراه کتاب آسمانی قرآن فرستاد تا از این طریق به سبیل سعادت دست یابد، البیته نظریه دیگری در مقابل این معارف، نظریه ای مبنی بر تصادفی بودن جلقت جهان آفرینش است که اخترشناسان آن را ارائه داده‌اند. پژوهش حاضر به صورت اسنادی و تحلیلی از کتاب گراسنگ نهج البلاغه که توسط سیدرضی گردآوری شده به عنوان کتاب انسان ساز در همه اعصار و ازمان بوده است و به وسیله آن آثار ثابت خواهیم کرد که جهان بر اساس اهداف متعالی خلق شده و نظریه فوق بی اساس بوده و هست از جمله آثار به معنادار بودن زندگی، کنترل نفس، معنادار بودن مبارزه و جهاد که هر یک از مطالب فوق رابطه تنگاتنگی با مسئله خداشناسی دارد.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع و مآخذ

    .قرآن کریم، ترجمه محمد علی رضایی اصفهانی،1383ش،قم:موسسه تحقیقاتى فرهنگى دارالذکر.

    .نهج البلاغه، سیدرضی ،1388، مترجم حسین انصاریان:قم :دارالعرفان.

    1. ابن ابی الحدید، عبدالحمیدبن هبه الله، (بی‌تا)، شرح نهج البلاغه ، چاپ اول، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    2. اجیه، محمدتقی،1392، سبک زندگی بر پایه بندگی، اصفهان، حدیث راه عشق.
    3. اسحاقی، حسین، 1389ش، کلک معرفت، تهران: مشعر.
    4. ابن فارس، احمد بن فارس، 1404ق، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    5. ابن منظور، محمد بن مکرم، 1414ق، لسان العرب، بیروت: دارالفکر.
    6. ارفع، سید کاظم، 1390ش، شرح حکمت‌های نهج البلاغه، تهران: پیام عدالت.
    7. انصاری، محمدعلی، (بی‌تا)، منشور تربیت، مشهد:بیان هدایت نور.
    8. انصاریان، حسین، 1388ش، اندیشه در اسلام، قم: دارالعرفان.
    9. بحرانی، ابن میثم، 1427ق، شرح نهج البلاغه ابن میثم، قم: انوار الهدی.
    10. بوکای، موریس، (بی‌تا)، مقایسه‌ای میان تورات، ‌انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح الله دبیر، تهران: [بی‌نا].
    11. بیستونی، محمد، 1385ش، راز خوشبختی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، قم: بیان جوان.
    12. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، 1410ق، غرر الحکم و درر الکلم، قم: دار الکتاب الإسلامی.
    13. جعفری، محمدتقی، 1381ش، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    14. جوادی آملی، عبدالله، 1389ش، حکمت عملی و نظری در نهج البلاغه، قم: اسراء.
    15.  1379ش، هدایت در قرآن، چاپ دوم، قم: اسراء.
    16. دلشاد تهرانی، مصطفی، 1394ش، سبک زندگی در نهج‌البلاغه(سیره شناسی)، تهران: انتشارات دریا.
    17.  1392ش، ماه مهرپرور، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دریا.
    18. زمخشری، محمد بن عمر، 1407ق، الکشاف عن الحقائق و غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، ج3، بیروت: دارالکتاب العربی.
    19. راغب اصفهانی، محمد بن حسین، 1412ق، مفردات الفاظ القرآن الکریم، بیروت: دارالقلم.
    20. راوندی، سعید بن هبه الله، 1406ق، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، قم:کتابخانه آیت الله مرعشی.
    21. ربانی، علی، 1385ش، درآمدی بر شیعه شناسی، قم:مرکز جهانی علوم اسلامی.
    22. سبحانی‌نیا، محمد، 1392ش، رفتار اخلاقی انسان با خود، قم: دارالحدیث.
    23. شرقی، محمد علی، 1366ش، قاموس نهج البلاغه، جلد 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    24. طاهری، جواد، (بی‌تا)، روش های تربیتی امام علی علیه‌السلام در نهج البلاغه، چاپ اول، بجنورد: انتشارات جهانی.
    25. طباطبایی، سیدعلی، 1394ش، شرح موضوعی نهج البلاغه، جلد1، قم: مطبوعات دینی.
    26. طباطبایی، سیدمحمد حسین، 1390ش، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
    27.  1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، جلد19، محمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    28. طریحی، فخرالدین بن محمد، 1375ش، مجمع البحرین، ج4، چاپ سوم، تهران: مرتضوی.
    29. فراهیدی، خلیل بن احمد، 1409ق، العین، قم: انتشارات هجرت.
    30. قرشی، علی اکبر، 1412ق، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    31. 1377ش، مفردات نهج البلاغه، تهران: قبله.
    32. کلینى، محمد بن یعقوب، 1407ق، الکافی، جلد2، طهران: دارالکتب الاسلامیه.
    33. محمدنیا، مکرم، 1391ش، آیین موعظه و نصیحت در مکتب قرآن، رشت: کتاب مبین.
    34. مجلسى، محمد باقربن محمدتقی، 1403ق، بحارالانوار الجامعة لاخبار الائمّة الأطهارعلیهم‌السلام ، بیروت: دارالتراث العربیه.
    35. مشکینی، علی، 1390ش، تفسیر مبسوط، ج1، قم: دارالحدیث.
    36. مصباح یزدی، محمدتقی، 1389ش، پیام مولا در بستر شهادت، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    37. مظاهری، حسین، 1386ش، عوامل کنترل غرایز در زندگی انسان، تهران:انتشارات ذکر.
    38. سیدقطب، سید ابراهیم حسین شاذلی، 1425ق، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشرق.
    39. مغنیه، محمدجواد ، 1972م، فی ظلال نهج البلاغه، بیروت: دارالملایین.
    40. مکارم شیرازی، ناصر، 1385، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه، قم: نسل جوان.
    41.  1386ش، پیام امام امیر المؤمنین علیه‌السلام ، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    42.  1384ش، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    43.  1386ش، آیات ولایت در قرآن، قم: نسل جوان.
    44.  1385ش، یکصدوده سرمشق از سخنان حضرت علی علیه‌السلام ، قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه‌السلام .
    45.  1381ش، پیام قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    46. نوری همدانی، حسین ، 1375ش، جهاد، تهران:دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    47. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله، 1400ق، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة ، طهران:مکتبة الاسلامیة.

    مقاله

    1. شجاعی، محمدصادق، 1391ش، معنای زندگی در نهج البلاغه، مطالعات اسلام و روانشناسی، ش11، ص57-37.