هر تمدنی در مسیر شکل گیری و استمرار ممکن است با آسیبها و چالشهایی مواجه شود که آن را از مسیر مستقیم منحرف سازد. در این میان، آسیبهای فرهنگی و نرم، نقش ویژهای را در افول تمدن و نابودی آن ایفا میکنند. پژوهش حاضر در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، مؤلفههای آسیبزای فرهنگی جامعه و تمدن اسلامی را از دیدگاه امیرالمؤمنین علیه السلام در نهجالبلاغه استخراج نماید تا کوششی جهت شناخت این آسیبها و پرهیز از آنها باشد. بررسیها نشان میدهد بر اساس آموزههای نهجالبلاغه، مؤلفههایی همچون نفوذ فرهنگی، انحراف خواص، فتنه، بدعت، تحّجر و جمودگرایی، قدرت طلبی و غفلت، از عوامل آسیبزایی هستند که سلامت جامعه اسلامی را تهدید میکنند. در نامه 53 نهجالبلاغه که عهدنامه امیرالمؤمنین علیه السلام به مالک اشتر است نیز برخی از این مؤلفهها از جمله آشکار کردن عیوب مردم، پشیمانی از گذشت و شادی بر کیفر، بدگویی از زمامداران گذشته و خلف وعده مورد تأکید قرار گرفته است.
بحرانی، بن علی بن میثم، 1388ش، شرح نهجالبلاغه، ترجمه: سید محمد صادق عارف، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
جعفری، محمدتقی، 1375ش، ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1404ق، المفردات، قم: نشرالکتاب.
زبیدی، محمدبن محمد مرتضی الحسینی، 1306، تاج العروس، بیروت: دارصادر.
شرقاوی، حسن محمد، 1368ش، گامی فراسوی روانشناسی اسلامی با اخلاق و بهداشت روانی در اسلام، مترجم: محمدباقر حجتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
فراهیدی، خلیل بن احمد، 1409ق، کتاب العین، قم: مؤسسه دارالهجرة.
فیومی، محمد بن المقری، 1300ق، المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر للوافعی، بیروت: المکتبۀ العلمیۀ.
صالحی امیری، 1386ش، مفاهیم و نظریههای فرهنگی، تهران: انتشارت ققنوس.
طباطبایی، سید محمدحسین، 1374ش، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه: سید محمدباقر موسوی، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مطهری، مرتضی، 1377ش، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر، 1392ش، پیام امیرالمؤمنین علیه السلام ، قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب علیه السلام.
منتظری، حسینعلی، 1395ش، درسهایی از نهجالبلاغه، تهران: سرایی.
موسوی، السید عباس علی، 1418ق، شرح نهجالبلاغه، بیروت: دارالرسول الاکرمk.
نراقی، احمد بن محمد، 1375ش، عواید الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسایل الحلال و الحرام، قم: بوستان کتاب.
مقالات
اسعدی، محمدمصطفی، 1398ش، شاخصهسنجی دیدگاه قرآن کریم در آسیبشنایی فرهنگی با تأکید بر فرهنگ عصر نزول، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال 10، شماره 38، ص 169- 198.
امام جمعه زاده، سید جواد؛ مرتضوی امامی زواره، سید علی، 1391ش، تحلیل تطبیقی مفاهیم فتنه و جنگ نرم، مجله پژوهشهای انقلاب اسلامی، شماره 3، ص 99- 114.
ذوفقاری، شهاب الدین؛ جاوری، محمد جواد؛ افشای طرحهای ایجاد فتنه در قرآن کریم، پژوهشهای زبانشناختی قرآن، سال اول، شماره اول، ص 23- 48.
اقبال, محمدرضا, فراهتی, عباسعلی, نیازی, محسن, & اخوان, محمد. (1400). آسیبشناسی فرهنگی جامعه اسلامی از دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 20(4), 11-27.
MLA
محمدرضا اقبال; عباسعلی فراهتی; محسن نیازی; محمد اخوان. "آسیبشناسی فرهنگی جامعه اسلامی از دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 20, 4, 1400, 11-27.
HARVARD
اقبال, محمدرضا, فراهتی, عباسعلی, نیازی, محسن, اخوان, محمد. (1400). 'آسیبشناسی فرهنگی جامعه اسلامی از دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه', فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 20(4), pp. 11-27.
VANCOUVER
اقبال, محمدرضا, فراهتی, عباسعلی, نیازی, محسن, اخوان, محمد. آسیبشناسی فرهنگی جامعه اسلامی از دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 1400; 20(4): 11-27.