رهبران با استفاده از شاخصهای معنویّت در سازمان، نوعی انگیزش درونی برای خویش فراهم نموده و از طرفی با جهت دهی به رفتارهای پیروان خود و تعمیق ارزشهای درونی ایشان، زمینهای برای انگیزش بیرونی زیرمجموعه خود فراهم میآورند. از این روی با توجّه به توانایی و ظرفیت بالقوه موجود در سیره امام علی علیه السلام و به خصوص در نهجالبلاغه ، میتوان به آموزههایی متمایز درباره مؤلفههای رهبری معنوی دست یافت.از این رو، در این مقاله با مداقّه درسیره و سخن حضرت علی علیه السلام با روش توصیفی- تحلیلی، مؤلفههای رهبری معنوی در سازمان، استخراج، تحلیل و استنباط شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که مؤلفههای رهبری معنوی در آموزههای امام علی علیه السلام همچون ابعاد مربوط به بینش انسان در محورهای باورها، عقلانیت و تخصصگرایی؛ در ابعاد نگرش انسان در دو محور عاطفی و فرهنگ سازی و در ابعاد کنش انسان در دو محور رفتاری و هدایتگری است. و از آنجا که معنویّت در کنار بعد مادی، یکی از ابعاد وجودی انسان و یک نیاز فطری است، در صورتی که نسبت به این بعد غفلت ورزیده شود، برونداد آن، گمراهی و ظلم و ستم به خویشتن و دیگران و محرومیت و درماندگی میشود.
منابع . قرآن کریم . نهج البلاغه 1. الوانی، سید مهدی، 1384ش، تصمیمگیری و تعیین خط مشی عمومی، تهران، سمت. 2. آریانپور، عباس و منوچهر،1385ش، فرهنگ انگلیسی به فارسی، چاپ:ششم، تهران، جهانرایانه. 3. پاشا شریفی، حسن، ۱۳۸۱ش، اصول روان سنجی و روان آزمایی، چاپ:هشتم، تهران، رشد. 4. جعفری، سیدمحمدمهدی، ۱۳۷۳ش، پرتوی از نهج البلاغه (با استفاده از ترجمه آیت الله سیدمحمود طالقانی)، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 5. دیلینی، تیم، 1388ش، نظریههای کلاسیک جامعهشناسی، ترجمه: بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، دوم، تهران، بینا. 6. رضائیان، علی، 1387ش، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: انتشارات: سمت. 7. ریتزر، جورج، 1381ش، نظریههای جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، چاپ: ششم، تهران: علمی. 8. سیدمن، استیون، 1388ش، کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه: هادی جلیلی، چاپ:دوم، تهران: نشر نی. 9. قلیپور، آرین، 1380ش، جامعه شناسی سازمانها: رویکرد جامعه شناسختی به سازمان و مدیریت، تهران: انتشارات سمت. 10. کریمی، یوسف، 1396ش، روانشناسی اجتماعی: نظریهها، مفاهیم و کاربردها، تهران: ارسباران. 11. لارسن، کالوین جى، 1377ش، نظریه هاى جامعه شناسى محض و کاربردى، ترجمه: غلامعباس توسلى و رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت. 12. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1390ش، پیام امام امیرالمؤمنین علیه السلام، چاپ چهارم:تهران، دارالکتب الاسلامیه. 13. مکارم شیرازی، ناصر، 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دارالکُتُب الإسلامیّه. 14. مورهد و گریفین، 1374ش، رفتارسازمانی، مترجمان سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده، تهران: انتشارات مروارید. 15. هرسى، پال؛ بلانچارد، کنث، 1377ش، مدیریت رفتار سازمانى، کاربرد منابع انسانى، ترجمه: على علاقه بند، چاپ: سیزدهم، تهران: امیر کبیر. 16. هکسما، سوزان نولن، 1394ش، زمینه روانشناسی اتکینسون و هیلگارد، ترجمه: مهدی گنجی، تهران: ساوالان. 17. همیلتون، پیتر، 1379ش، تالکوت پارسونز، ترجمه: احمد تدین، چاپ: اول، تهران: هرمس. مقالات 18. الوانی، سید مهدی؛ معمارزاده طهران، غلامرضا؛ البرزی، محمود و کاظمی، حسین ١٣٩٢ش، ارائه مدل رهبری معنوی در نـظام اداری ایران، نـشریه مدیریت دولتی، دوره ٥، ش ١، ٢١ -٤٠. 19. امیری، مجتبی و دهقانی زنگنه، کژال، 1392ش، نظریه رهبری اخلاقی برمبنای سیره نبوی: استراتژی تئوری داده بنیاد متنی، تهران، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال اول، شماره4. 20. باقری، مصباح الهدی و سعدآبادی، حسن، 1390ش، طراحی الگوی رهبری معنوی براساس ارزشهای اسلامی؛ پژوهشی مبتنی بر راهبرد داده بنیاد با تاکید بر ویژگی های فرمانده شهید سرلشکر احمدکاظمی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال 5، شماره دوم، ص57-122. 21. بـرزنونی، مـحمد علی، 1379ش، معنویّت؛ نیاز پایای انسان و رمز ماندگاری جوامع انسانی، معنویّت در مکتب امیرالمؤمنین، مـجموعه مـصاحبهها، سخنرانیها و مقالات، تهران، مـرکز آموزش و پژوهش علوم اسـلامی، حـوزه نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه امام حـسین علیه السلام. 22. تقی پور ظهیر، علی، 1376ش، برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی و بهبود عملکرد و بهره وری در سازمانهای آموزشی، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره16. 23. جلالی، حسین، 1380ش، درآمدى بر بحث «بینش»، «گرایش»، «کنش» و آثار متقابل آنها، قم، مجله معرفت، شماره50. 24. خائف الهی، احمدعلی؛ بهرام میرزایی، آرش و متقی، پیمان، ١٣٨٩ش، مؤلفه های رهبری معنوی در سازمان، ماهنامه تـدبیر، ش ٢١٧، ص ٢٩ - ٣٣. 25. دانایی فرد، حسن و مؤمنی، پویا، 1387ش، تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام علی علیه السلام، استراتژی تئوری داده بنیاد متنی، تهران، مطالعات انقلاب اسلامی، دوره4، شماره14. 26. رودگر، مـحمد جـواد، 1386ش، نقش اخلاق و معنویّت در کارآمدی نـظام اسـلامی، فـصلنامه حکومت اسلامی، سـال دوازدهـم ، شماره ٤٤، ص ٦٦-٤١. 27. رودگـر، محمد جواد، 1387ش، تجدید دین به معنویّت در جریانهای معنوی نوپدید، کتاب نقد، شماره ٤٦. 28. صانعی، مهدی و حسنپور، اکبر، ١٣٩١ش، راهکارهای اساسی پرورش معنویّت در سـازمانهـا، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. سال هفتم، شماره ٢، ص 35-44. 29. ضیائی، محمد صادق؛ نرگسیان، عباس و آیباغی اصفهانی، سعید، ١٣٨٧ش، نقش رهبری مـعنوی در تـوانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران، نشریه مدیریت دولتی، دوره ١، ش ١،٦٧ تا ٨٦. 30. قاسمی، محمد؛ فـردین، مـرضیه و جودزاده، مهتا، ١٣٩٣ش، بررسی تأثیر رهبری معنوی بر سلامت سازمانی (مطالعه ای در بین کارکنان سـازمان تـأمین اجتماعی زاهدان )، نشریه پژوهش هـای مـدیریت عمومی، س هـفتم، ش ٢٦، ١٣٥ – ١٥٦. 31. محمدی، ابوالفضل؛ علاییزاده، مـحمود و مـحمدی، مهدی ١٣٩٤ش، بررسی پایه های نظری تعالی فـرد در سازمان از دیدگاه قرآن کـریم، فـصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسلامی، س ٢٣، ش ٤. 32. مرزوقی، رحمت الله؛ ترک زاده، جعفر و پیروزی نژاد، زینب، 1394ش، تدوین و اعتباریابی الگوی رهبری معنوی اسلامی در سازمان از منظر نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سال سوم، شماره 21 . 33. مـشبکی، اصـغر؛ باشکوه، محمد و عـلیپور، وحـیده، 1385ش، معنویّت و رهبری، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی، سال پنجم، شماره ١٤، ص ٢٠٠-١٧٧. 34. معمارزاده، غلامرضا و صانعی، مهدی، 1390ش، الماس رهبری معنوی در نظام اداری ایران، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، شماره 7، 9-18. 35. نادری، ناهید و رجایی پور، سعید، (بیتا)، مدیریت با رویکرد معنوی ( شاخص های ارزیابی تحقق معنویّت در سازمان )، مطالعات اسلامی در علوم انسانی، سال اول، شـماره اول. 36. نصر اصفهانی، علی؛ سبحانی، محمد؛ خزائی پول، جواد و امانی بنی، مجتبی، ١٣٩٤ش، تحلیل تأثیر رهبری معنوی و پیامـدهای آن بـر عملکرد سازمانی با به کارگیری کـارت امـتیازی مـتوازن، نـشریه مـدیریت فرهنگ سازمانی، دوره ١٣، ش ١، ٢٤٧- ٢٦٦. 37.
شعاعی, علی اصغر. (1402). بررسی مؤلفههای معنوی رهبری در سازمان از منظر آموزههای نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 22(1), 131-158.
MLA
علی اصغر شعاعی. "بررسی مؤلفههای معنوی رهبری در سازمان از منظر آموزههای نهجالبلاغه". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 22, 1, 1402, 131-158.
HARVARD
شعاعی, علی اصغر. (1402). 'بررسی مؤلفههای معنوی رهبری در سازمان از منظر آموزههای نهجالبلاغه', فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 22(1), pp. 131-158.
VANCOUVER
شعاعی, علی اصغر. بررسی مؤلفههای معنوی رهبری در سازمان از منظر آموزههای نهجالبلاغه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه, 1402; 22(1): 131-158.