نگاشت ‏های کلی سیمای دنیا و آخرت در نامه ‏های امام علی (ع) از منظر زبان شناسی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه.

2 دانشیار، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 استاد، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

یکی از مهم‏ترین موضوعات مورد توجه امام علی علیه السلام در کلام خود، نگاه اخلاقی و معنوی او به دنیا و تاکید و تحذیر مکرر دنیا‏پرستان از آن و توجّه آنان به آخرت است. زیرا از منظر ایشان، اعراض از دنیا یا هدف تلقی نکردنِ آن، و نیز، توجه به آخرت، یکی از مهم‏ترین پایه‏های زیست اخلاقی در جهان است. بنابراین، امام علیه السلام برای تفهیم بهتر این نگرش، از روش‌های زبانی، بیانی و بلاغی گوناگونی بهره می‏ گیرد که بسیاری از مضامین بلند و والای ایشان را می‏توان با نظریه معاصر استعاره (استعاره مفهومی)، بهتر و مؤثّرتر توضیح و آموزش داد، زیرا با توجه به اینکه این مضامین اخلاقی و مصادیق آن مفاهیمی ذهنی هستند، لذا نحوه درک بشر از آنها تأمل برانگیز است، بنابراین این نظریه یکی از نظریه‌های مهم زبان شناسی است که می‌تواند این موضوعات را به خوبی تبیین کند. از این رو، در این پژوهش تلاش شده تا با تکیه بر داده‌های زبان شناختی، از مفاهیم اخلاقی و ذهنی امام علی علیه السلام درباره دنیا وآخرت، رمز گشایی بیشتری نسبت به بلاغت سنتی صورت و سامان بگیرد. به همین منظور، نویسندگان، بسیاری از نگاشت‏های مربوط به حوزه‏های دنیا و آخرت در نامه‏ های امام علی علیه السلام را گرد‏آوری نموده و بر پایه استعاره مفهومی به تحلیل و تبیین آن‏ها اقدام کرده‏‌اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.

    نهج‌البلاغه.

    1. احمدی، بابک. (1382). ساختار و تاویل متن. تهران: مرکز.
    2. ارسطو. (1369). فن ترجمه. ترجمه دکتر عبدالحسین زرین کوب، چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
    3. افراشی، آزیتا. (1395). مبانی معنا شناسی شناختی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    4. تفتازانی، سعد الدین مسعود بن عمر. (1425). المطول. صحّحه و علّق علیه: احمد عزو عنایه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    5. تیلر، جان رابرت. (1383). بسط مقوله مجاز و استعاره. ترجمه‏ی مریم صابری نوری فام در کتاب استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی.گروه مترجمان به کوشش فرهاد ساسانی. چاپ اول. تهران: مهر.
    6. جاحظ، عمروبن بحر. (1968). البیان و التبیین. بیروت: دارالفکر للجمیع.
    7. جرجانی، عبدالقادر. (1979). اسرار البلاغه. بغداد: مکتبة المثنی.
    8. خطیب تبریزی، جلال الدین محمد. (1388). تلخیص المفتاح. ترجمه احمد امینی. سنندج: کالج.
    9. راسخ مهند، محمد. (1389). درآمدی بر زبان شناسی شناختی. تهران: سمت.
    10. زمخشری، محمود بن عمر. (1391). تفسیر کشاف. جلد دوم. مترجم: مسعود انصاری خوشابر، تهران: ققنوس.
    11. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر. (1423). الإتقان فی علوم القرآن، ج 2. بیروت: دارالکتاب العربی.
    12. شریفی، محمد. (1388). فرهنگ ادبیات فارسی، چاپ سوم، تهران: نشر نو.
    13. فتوحی، محمود. (1395). سبک شناسی: نظریه ها، رویکرد‏ها و روش‏ها، تهران: سخن.
    14. قائمی‏نیا، علیرضا. (1397). استعاره‏های مفهومی و فضا‏های قرآن،چاپ دوم، تهران: سازمان انتشارت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    15. قائمی‏ نیا، علیرضا. (1390). معناشناسی شناختی قرآن، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    16. کوچش، زلتان. (1393). مقدمه کاربردی در استعاره. ترجمه: شیرین پور ابراهیم، چاپ اول، تهران: سمت.
    17. کوچش، زلتان. (1394). استعاره در فرهنگ جهانی، جهانی‏ها و تنوع. مترجم: نیکتا انتظام، چاپ اول، تهران: سیاهرود.
    18. لیکاف، جورج. (1390). نظریه معاصر استعاره. ترجمه فرزانه سجودی. استعاره. مبنای تفکر و ابزار زیبایی‏آفرینی (مجموعه مقالات)، چاپ 2، به کوشش فرهاد ساسانی، تهران: سوره مهر.
    19. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. (1404). بحار الأنوار. ج 72. بیروت: دار احیا التراث العربی.
    20. نورمحمدی، مهتاب. (1387). تحلیل مفهومی استعاره‏های نهج‌البلاغه «رویکرد زبان شناسی شناختی»، پایان نامه کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
    21. نوری، حسین بن محمد تقی. (1368). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، جلد دوم، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام، الاحیا التراث.
    22. هاوکس. (1377). استعاره، ترجمه فرزانه طاهری. تهران: مرکز.
    23. یوسفی راد، فاطمه. (1382). استعاره زمان در زبان فارسی، رویکرد معنا شناسی شناختی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
    24. -Deignan, A (2003). Collins cobuild English guides: Metaphor.
    25. London: Harpercollins.
    26. --Evans, V. & Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University press.
    27. --Kövecses,Zoltan, (2010), Metaphor: A Practical Introduction, New York: Oxford Univercity Press, Second Edition.
    28. -Kimmel, M. (2010). Why we mix metaphors (and mix them well):Discourse coherence, conceptualLanguage. Houndmills: Palgrave MacmillanUniversity Press Ltd.
    29. --Lakoff, G., & Turner, M. (1222). More than cool reason: A fieldguide to poetic metaphor. Chicago: University of Chicago press.
    30. --Lakoff, George (1987), Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind. Chicago: University of Chicago Press.- -Tomasello, (1999), M, Cognitive Linguistics, In M. Bechtel and G. Graham (eds.).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار