سیستم نظارت بر مدیران در مدیریت علوی با تأکید بر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه کاشان

2 کارشناسی ارشد نهج‌البلاغه دانشگاه کاشان

چکیده

 انسان به دلیل ویژگی اختیار و توانایی تمرّد، به نظارت نیازمند است؛ منطقاً اهمیت نظارت و کنترل کارگزاران و مدیران باید به صورت مضاعف دیده شود، زیرا همواره احتمال سوءاستفاده‌ی آنان از قدرت وجود دارد. کنترل و نظارت در دستگاه اداری وظیفه‌ی اجتناب‌ناپذیر رهبران تلقی می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارکان و وظایف مدیریتی در مفاهیم عمیق و سیره‌ی عملی اماما علی(ع) در پی پاسخ به این مسئله است که سیستم نظارت بر مدیران در مدیریت علوی چگونه است؟ با بررسی نمود‌ها و رهنمود‌های مدیریتی و نظارتی امام علی(ع) نظارت را در مدیریت علوی بر پایه‌ی عدالت و حق‌محوری و در قالب ترکیبی نمایان شد. این پژوهش حاضر نشان داد امام علی(ع) علاوه بر این‌که مدیران را به رعایت تقوای الهی و نظارت و کنترل درونی سفارش می‌نمود، با ایجاد سیستم‌های نظارتی و کنترلی با محوریت عدالت، به صورت مستقیم و غیر مستقیم، از عملکرد مدیران آگاهی یافته و به کارگزاران دستور می‌داد که از وجود مکانیزم نظارت و کنترل بر کارکنان غافل نمانند. 

کلیدواژه‌ها


  1. نهج­البلاغه
  2. الوانی، مهدی، مدیریت عمومی، تهران:  نشر نی، چاپ دهم، 1376.
  3. ابراهیمی، محمد­حسین، مدیریت اسلامی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1375.
  4. اسکندری، محمدحسین، دارابکلایی، اسماعیل، پژوهشی در موضوع قدرت، قم: مؤسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، 1383.
  5. تصدیقی،محمد­علی، مقدمه­ای بر مدیریت آموزشی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد شهرضا، 1374.
  6. تقوی دامغانی، سید­رضا، نگرشی بر مدیریت اسلامی، تهران: شرکت چاپ و نشر بین­الملل سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1379.
  7. جعفری، قاسم، مبانی فقهی نظارت شهروندان بر حاکمان‌(با تأکید بر نظر امام خمینی)، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی: معاونت پژوهشی، چاپ اول، 1388.
  8. حسینی، سیده سکینه، اصفهانی، مینا، مدیریت و اهمیتآن از دیدگاه امام علی‌(ع)، فصلنامه­ی راهبرد، شماره چهل­و­یکم، 1385.
  9. خدمتی، ابو­طالب و همکاران، مدیریت علوی،  قم: پژوهشکده­ی حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1381.
  10. درّی نجف­آبادی، قربانعلی، مبارزه با فساداداری در حکومت علوی‌(ع)،شماره هفدهم، 1379.
  11. دهخدا، علی­اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، 1346.
  12. دین­پرور، سید­جمال­الدین، فرمان­هایامیرالمؤمنین علی‌(ع) به مدیران ارشد، تهران: انتشارات بنیاد نهج­البلاغه، چاپ دوم،1387.
  13. رابینز، استیفن پی، رفتار سازمانی‌(مفاهیم، نظریه­ها و کار­برد­ها)، ترجمه علی پارسائیان، سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی، چاپ دوم، 1378.
  14. رامپوری، غیاث­الدین محمد، غیاث­اللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران، انتشارات امیر­کبیر، چاپ اول، 1363.
  15. علاقه­بند، علی، مدیریت عمومی، تهران، نشر روان، ، چاپ چهاردهم، 1385.
  16. فایول، هنری، اصول فنّ اداره، ترجمه هادی هدایتی، تهران: مؤسسه علوم اداری دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی، بی­چا، 1337، ص 9.
  17. کاظمی، بابک، سیستم اطلاعاتی مدیریت، تهران: نشر پیشبرد، چاپ اول، 1368.
  18. محمودی، محمد­باقر، نهج­السعادۃ فی مستدرک­ نهج­البلاغه، مصحّح عزیز آل­طالب،سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1376.
  19. مظفّریان، منوچهر، رهبریومدیریتاسلامی، تهران: مؤسسه­ی مطبوعاتی عطائی، چاپ اول، بی­تا.
  20. معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ هفتم، 1364، فرهنگ فارسی.
  21. منتظری، حسینعلی، مبانی فقهیحکومت اسلامی، ، تهران: کیهان، چاپ اول، 1367.
  22. موریسی، جرج، مدیریت بر مبنای هدف و نتیجه در بخش دولتی، ترجمه فریده معتمدی و سید مهدی الوانی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ دوم، 1368.
  23. نبوی، محمد­حسین، مدیریت اسلامی، قم: مرکز اتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، 1377. خوانسارى، جمال­الدّین، شرح‏غررالحکم و دررالکلم، مصحح میر­جلال­الدین حسینی ارموی­محدث، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1366.
  24. یعقوبی، احمد­بن­أبی­یعقوب بن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت: دار صادر، بی­چا، بی­تا.

25. Stoner, James & Freeman, Edward; Management; London; Prentic – Hall International, 1989.