روش‌شناسی ترجمه واژگان نشان‌دار استعاری درخطبه غرّاء بر اساس سطح سبکی گارسس(بررسی موردی: انصاریان، مبشری، فیض الاسلام، زمانی، شهیدی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

نشانداری یک مفهوم زبان‌شناختی ا‌ست که با کمک آن می‌توان کاربرد کم یا زیاد برخی ساخت‌ها یا مقوله‌های زبانی و وجود برخی محدودیت‌ها در کاربرد آن­ها را توجیه کرد. ترجمه واژگان نشاندار به عنوان یک مفهوم زبان­شناختی نیازمند ممارست خاص از سوی مترجم می­باشد، چرا که وظیفه مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست؛ بلکه به عنوان یک عنصر فعال و میانجی گر، سعی در ایجاد هماهنگی بین ادبیات و فرهنگ مبدأ به مقصد دارد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی ابتدا به معرفی نشاندار استعاری با تکیه بر استعاره مفهومی و سپس ترجمۀ واژگان نشاندار استعاری خطبه غرّاء از نهج البلاغه در پنج ترجمه­ی انصاریان، مبشری، فیض الاسلام، زمانی و شهیدی بر اساس سطح سبکی گارسس می­پردازد. نتایج تحقیق نشان داد، روش ترجمۀ مبشری با حفظ استعاره به عنوان ویژگی مثبت در سطح سبکی گارسس بیشترین همخوانی و انصاریان، زمانی و شهیدی به ترتیب در مراحل بعدی قرار دارند و روش ترجمه فیض الاسلام بیشتر با تغییر استعاره و پرگویی همخوانی دارد و همچنین روش ترجمه انصاریان و مبشری از ویژگی منفی کمتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


  1.  منابع

    . نهج البلاغه، ترجمه :انصاریان، حسین، 1386ش، تهران: پیام آزادی.

    1. ابن فارس، بن زکریا، 1979م، معجم مقاییس اللغة، محقق: عبد السلام، محمد هارون، بیروت: دارالفکر.
    2. ابن‌منظور، محمّد بن مکرّم ،1991م، لسان‌العرب، الطبعة الثانیة، قم: ادب الحوزه.
    3. بحرانی، ابن میثم، 1375ش، شرح نهج البلاغه، مترجم: محمدصادق عارف، جلد2، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.
    4. خویی، میرزا حبیب‌الله ، 1385ش، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران: مکتبة الاسلامیة.
    5. زمانی، مصطفی، 1369ش، ترجمه نهج البلاغه، قم: نشر الزهراء علیها‌السلام .
    6. شهیدی، سیدجعفر ، 1387ش، ترجمه نهج البلاغه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    7. صفوی، کوروش ، 1390ش، از زبان شناسی به ادبیات، جلد دوم، شعر، تهران: همشهری.
    8. فیروزآبادی، مجدالدین ، 1995م، القاموس المحیط، تحقیق:محمد نعیم عرقسوسی، دمشق: مؤسسة الرسالة.
    9. فیض الاسلام، سید علی­نقی، 1379ش، ترجمه نهج البلاغه، تهران: موسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الاسلام.
    10. کوچش، زلتن، 1393ش، مقدمه ای کاربردی بر استعاره، مترجم: ابراهیم شیرین پور ، تهران: سمت.
    11. کروز، د.ا ، 1384ش، معنی شناسی زبان‌‌‌‌‌‌‌های دنیا، مترجم: کورش صفوی، تهران: فؤاد.
    12. لایکوف، جورج. جونسن، مارک، 2009م، الاستعارت التی نحیا بها، ترجمه: عبدالمجید جحفة، المغرب: دار توبقال للنشر.
    13. لیکاف، جورج، 1383ش،نظریه معاصر استعاره، مجموعه مقالات استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی، با همکاری گروه مترجمان، به کوشش فرهاد ساسانی، تهران: سوره.
    14. هایمن، ام. هایمن ، 1368ش، نظام آوایی زبان، ترجمه یدالله ثمره، تهران: فرهنگ معاصر.
    15. مبشری، اسدالله، 1389ش، ترجمه نهج البلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    16. مصطفی، ابراهیم. حسن الزیارت، احمد. عبدالقادر، حامد ، 1387ش، المعجم الوسیط، قم: مؤسسه فرهنگی تبیان.

    مقالات و پایان­نامه

    1. افراشی، آزیتا، 1381ش، نگاهی به فرایند شکل گیری ترجمه، مجموعه مقالات اندیشه­ هایی در معنی شناسی، ص71-91، تهران: فرهنگ کاوش.
    2. الکفری، مصطفی عبدالله، 2008م، الترجمه أحد أهمّ أدوات التّواصل بین الشّعوب، جریدة الأسبوع الددبی، العدد 1130: سوریه.
    3. امینی، حیدرعلی. کامیابی، عطیه. نورورزی، علی(بی تا). بررسی استعاره مفهومی هستی شناختی در سوره واقعه، مجموعه مقالات دومین همایش قرآن کریم، جلد دوم، ص103-117.
    4. پورابراهیم، شیرین. گلفام، ارسلان. کرد زعفرانلو، کامبیز، 1388ش، بررسی زبان شناختی استعاره جهتی بالا و پایین در زبان قرآن رویکرد معنی شناسی شناختی، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عرب. شماره12. ص55 -81.
    5. تجلی، غفار ، 1368ش، ارزش کاربردی اصول و مبانی ترجمه، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره2، ص 101- 113.
    6. رشیدی، ناصر. شهین، فرزانه ، 1389ش، ارزیابی و مقایسه ترجمه های فارسی رمان انگلیسی شاهزاده و گدا، اثر مارک تواین بر اساس الگوی گارسس، دو فصلنامه زبان پژوهی، سال دوم، شماره 3، ص 58- 108.
    7. فرهادی، پروین ، 1392ش، بررسی، نقد و ارزیابی ترجمه متون عربی (مطالعه موردی: نقد و ارزیابی آثار ترجمه شده غسان کنفانی در سه بخش قصص، روایات و مسرحیات)، پایان نامه رشته مترجمی زبان عربی، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
    8. مختاری، محمدعلی ، 1370ش، ترجمه اسم خاص، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره اول، شماره2، ص 108- 127.
    9. مهدی ­پور، فاطمه ، 1389ش، «نظری بر روند پیدایش نظریه­ های ترجمه و بررسی سیستم تحریف متن از نظر آنتوان برمن»، کتاب ماه ادبیات، شمارۀ 41.