بینامتنیّت نشانه‌های قیامت(اشراط الساعه) در قرآن و نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه معارف، واحد خمینی شهر ،دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشدعلوم قرآنی، دانشگاه قرآن و عترت اصفهان، ایران

چکیده

بینامتنیّت (تناص) یکی از مهمترین مباحث زبان شناسی است که در دوره­های اخیر بیشتر مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است، ضرورت پرداختن به این بحث به این جهت است که در فهم بهتر متون به ما کمک می‌کند . سوال اصلی این پژوهش بررسی مسئله بینامتنیت بین قرآن و نهج البلاغه در بحث اشراط الساعه می‌باشد و روش تحقیق روش مقایسه­ای(تطبیقی) است. تناص در اشراط الساعه بین قرآن و نهج البلاغه در کتب مختلف به طور پراکنده در بعضی موارد به آن پرداخته شده است ولی به این صورت که کل قرآن مجید و نهج­البلاغه در بحث اشراط الساعه مورد بررسی قرار گرفته باشد برای اولین بار در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است و نتیجه و نوآوری این تحقیق کشف وجود شش مورد تناص است که پنج مورد آن تناص نفی ‌متوازی و یک مورد آن تناص از نوع نفی کلی می‌باشد و موارد افتراق سیزده مورد است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    قرآن مجید

    نهج البلاغه،1387ش،مترجم: سید علینقی فیض الاسلام ،تهران:انتشارات فقیه

    1. ابن ابی الحدید ، عبد الحمید بن هبة الله، 1390ش، شرح نهج البلاغه، ترجمه غلامرضا لایقی، تهران: نشر کتاب نیستان .
    2. ثقفی تهرانی، محمد، 1398ق، تفسیر روان جاوید، تهران، انتشارات برهان .
    3. جوادی آملی، عبدالله، 1385ش، معاد در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، قم: مرکز اسراء.
    4. حسینی بحرانی، سید هاشم، بی تا، سیمای مهدی(عج) در قرآن، ترجمه: سیدمهدی حائری قزوینی. تهران: نشر کوکب.
    5. حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، 1363 ش، تفسیر اثنی عشری، چاپ سوم. انتشارات: میقات.
    6. الخوری الشرتونی اللبنانی، سعید، 1403ق، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، قم: مکتبة آیت الله العظمی مرعشی نجفی.
    7. دشتی، محمد، 1378ش، روات و محدثین نهج البلاغه، قم:مؤسسه امیرالمؤمنین علیه‌السلام .
    8. رازی، ابوالفتح حسین بن علی. 1405ق، روض الجنان و روح الجنان فی التفسیرالقرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
    9. راغب اصفهانی، حسین بن محمد،1362ش، المفردات فی غریب القرآن، قم: دارالکتاب العربی.
    10. ربانی گلپایگانی، علی، 1387ش، عقاید استدلالی، قم: مرکز نشر هاجر.
    11. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر ،1414 ه. ق، الدرالمنثور فی التفسیر المأثور. بیروت: دارالفکر.
    12. طباطبایی، سید محمد حسین،1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    13. طبرسی، فضل بن حسن، 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تحقیق: محمد جواد بلاغی، چاپ سوم، طهران: انتشارات ناصر خسرو.
    14. طریحی، فَخْرُالدّین بن محمدعلی ، بی تا، مجمع البحرین، تحقیق: سیداحمد حسینی، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
    15. طیب، سید عبدالحسین ،1378 ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
    16. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، 1414ق، نور الثقلین، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، قم: انتشارات اسماعیلیان.
    17. علامه مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی،1403ق، بحارالانوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی .
    18. علی بن ابراهیم، (بی تا)، تفسیرعلی بن ابراهیم. طبع سنگی. بی جا
    19. ابن فارس ، احمد بن فارس بن زکریا، 1404ق، معجم مقاییس اللغه، تحقیق: محمد هارون، عبدالسلام، مکتب الاعلام اسلامی .
    20. قرشی، سید علی اکبر، 1361ش، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    21. قرشی، سید علی اکبر، 1377ش، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.
    22. قمی، علی بن ابراهیم، 1363ش، تفسیر قمی، تحقیق: طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب.
    23. کریستوا، ژولیا ،1381ش، بینامتنی، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
    24. مسائلی، احمد، 1381ش، تاریخ نبی اکرم صلی‌الله علیه و آله ، اصفهان:کانون پژوهش.
    25.  1396ش، نظریه تفسیری محی الدین عربی، اصفهان:کانون پژوهش .
    26. مکارم شیرازی، ناصر، 1372ش، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. انشارات ناصر خسرو .
    27. میبدی، احمدبن محمد.،1371ش، کشف الاسرارو عده الابرار.تحقیق: علی اصغر حکمت، چاپ پنجم، تهران:انتشارات امیر کبیر.

     

    مقاله ها

    1. پسندیده، عباس ،1396ش، «روش مفهوم شناسی موضوعات اخلاقی وکاربست آن در مفهوم حیا»، دوفصلنامه ‌ی علمی پژوهشی اخلاق وحیانی. 7(1) ص67-96.
    2. کی زاده رنانی، علیرضا و قربانی، سمیه، 1398ش، «بینامتنیت دعای چهارم صحیفه سجادیه و قرآن». فصلنامه مطالعات قرآنی. 10(38) ص 85 -51.