جایگاه قرآن و مراتب حفظ آن در روایات با تأکید برنهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهشکده نهج البلاغه

2 استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران

چکیده

برای شناخت جایگاه قرآن و یافتن روش های انس با آن و تعریف صحیح و دقیق آنها بهترین روش، بررسی آیات و روایات است. در روایات اهل بیت علیهم السلام، قرآن کریم از جایگاهی رفیعی برخوردار بوده و در مورد حفظ آن نصوص و اشاراتی وارد شده است. بررسی این روایات و به طور ویژه بررسی خطب و حِکَم نهج البلاغه گویای آن است که قرآن حقیقتی فراتر از الفاظ  داشته  و ذو مراتب است. و به تبع آن حفظ قرآن نیز تنها به حفظ الفاظ آن اطلاق نشده، بلکه علاوه برحفظ الفاظ آن یا از بَرکردن قرآن، حفظ مفاهیم یا فهم و ذکر آن، حفظ حدود یا عمل به آن و حفظ قلبی یا دریافت حقایق آن است. هر مرتبه علاوه بر آن که ارزش و اهمیت خود را دارد می تواند مقدمه ای برای مرتبه بالاتر باشد. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت عصمت علیهم السلام، در بالاترین مرتبه حفظ قرآن قرار داشته و دیگران به مقدار پاکی و طهارتی که دارند می توانند از آن بهره مند باشند.
 

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    القرآن الکریم

    نهج البلاغه

    1. ابن بابویه، محمد بن علی، 1413ق، من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    2. ابن حنبل، احمد بن محمد، 1416ق، المسند. بیروت: موسسه الرساله.
    3. ابن درید، محمد بن حسن، 1987م، جمهره اللغه، بیروت: دارالعلم للملایین.
    4. ابن منظور، محمد بن مکرم، 1414ق، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر ‏.
    5. ازهری، ابو منصور، 1421ق، تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    6. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، 1374ش، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
    7. جوادی آملی، عبد الله، 1388ش، تسنیم، قم: اسراء.
    8. حر عاملی، محمد بن حسن، 1409ق، وسائل الشیعه، قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام .
    9. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، بیروت: دار القلم‏.
    10. زمخشری ، محمود بن عمر، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون اقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دار الکتب العربی.
    11. طباطبایی، محمد حسین، 1390ش، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
    12. طبرسی، فضل بن حسن، 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طهران:انتشارات ناصر خسرو.
    13. طبری، محمد بن جریر، 1412ق، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
    14. طریحی، فخر الدین بن محمد، 1375ش، مجمع البحرین، طهران:مکتبة مرتضوی.
    15. فخر رازی، محمد بن عمر، 1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
    16. فراهیدی، خلیل بن احمد، 1409ق، کتاب العین، قم: دارالهجرة.
    17. فیومی، احمد بن محمد، 1414ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم: دارالهجره.
    18. کلینی، محمد بن یعقوب، 1407ق، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    19. مجلسی، محمد باقربن محمدتقی، 1403ق، بحار الانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.