توسعه مفهوم انگیزه خدمت عمومی مبتنی بر نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت دولتی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، ایران(نویسنده مسئول)

2 استاد گروه مدیریت دولتی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، ایران.

3 دکتری مدیریت دولتی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

  انگیزه خدمت عمومی زمامداران و کارگزاران از بنیادی ترین شاخصه­های رشد و بلوغ بازیگران سیاسی در ساختار حکمرانی جوامع اسلامی محسوب می­گردد. نوشتار پیش­رو با هدف توسعه مفهوم انگیزه خدمت عمومی بر اساس منبع ارزشمند نهج البلاغه و در چهارچوب دیدگاه اسلامی صورت پذیرفته است. پس از مطالعه ادبیات موضوع و بررسی دقیق محتوای نهج­البلاغه (خطبه ها، نامه ها و حکمت ها) استخراج چهارچوب نظری اولیه مبتنی بر سه سطح انسان شناسی، رفتارشناسی و ساختارشناسی صورت پذیرفته است؛ در ادامه از روش تحقیق کیفی و از استراتژی تحلیل تم جهت استخراج داده های متنی در قالب سه محور پیشایندها، ابعاد و پیامدهای، نظام انگیزه خدمت عمومی در چارچوب نهج البلاغه پرداخته شده است. نتایج این تحقیق در سطح انسان شناسی، شاخصه­های شخصیتی آحاد عناصر سیاسی دارای انگیزه خدمت عمومی با مؤلفه محوری انگیزه های والای انسانی و در قالب پنج مقوله خداباوری، حلم، اندیشه ژرف، التزام به حق و شایستگی های محوری را مورد شناسایی قرار داد. سطح رفتارشناسی پژوهش نیز با مؤلفه محوری انگیزه های تعاملی و مقوله های سه­گانه ارتباطات استراتژیک، عدالت رفتاری و مهرورزی شناخته می­شود و نهایتا سطح ساختارشناسی که بیانگر هنجارها، سیاست ها و خط مشی­های حاکم بر نهادها جهت افزایش انگیزه خدمت عمومی است از مؤلفه انگیزه­های هنجاری و مقوله­های پنج گانه اخلاق اجتماعی متعالی، مراوده استراتژیک، توسعه عدالت عمومی و رفاه اجتماعی، ساختاردهی حکمرانی مطلوب دینی و رهبری معنویت گرا در خدمت مردم تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    . نهج البلاغه، 1376ش، گردآورنده: شریف رضی، محمد‌ بن حسین، مترجم:سیدجعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

    1. شفیعی، عباس، 1396ش، درآمدی بر رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی (سطح تحلیل فردی)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،
    2. مکارم شیرازی، ناصر، 1376ش؛ مدیریت و فرماندهی در اسلام؛ چاپ یازدهم، قم ، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابیطالب علیه‌السلام .

    پایان نامه ها

    1. مرادی پور، مجتبی، 1394ش، مدیریت رفتار سازمانی در احادیث با محوریت نهج البلاغه امام علی علیه‌السلام ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده اصول دین.
    2. معتمد، محمدجواد، 1396ش، شناسایی و رتبه بندی شایستگی های کلیدی مشاغل استراتژیک در صنعت بانکداری، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
    3. منتظری، محمد،1390ش، طراحی مدلی برای ارتقای انگیزه خدمت عمومی مدیران در ایران، پایان نامه دکتری دانشگاه علامه طباطبایی.

    مقالات

    1. حمیدی زاده، علی و رضا طهماسبی و اشرف میرزایی، 1395ش، بررسی عوامل موثر بر انگیزه خدمت عمومی، فصلنامه مدیریت سازمان های دولتی، دوره 4، شماره 2.
    2. حمیدی زاده، علی؛ دانایی فرد، حسن؛ طهماسبی، رضا؛ همایی لطیف، مهتا؛ 1397ش، بررسی پیشایندهای انگیزه خدمات عمومی در سازمان های دولتی ایران، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 4، شماره 3.
    3. دهقانان، حامد؛ صحت، سعید؛ 1394ش؛ مطالعه تطبیقی مؤلفه های موثر بر انگیزه خدمت به جامعه در بیمارستان های بخش خصوصی و دولتی، فصلنامه مطالعات مدیریت، س 24، ش 79.
    4. محمدی، ابوالفضل؛ حجازی فرد، سعید؛ قاسمی نژاد، یاسر؛ 1395ش، باورهای موثر در هدایت رفتارهای سازمانی از دیدگاه آیات منتخب قرآن، فصلنامه مدیریت اسلامی، س 24، ش 1.