تبیین ابعاد مدیریت استراتژیک در نهجالبلاغه با تاکید بر نامه 53

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد و عضو هیئت علمی گروه مدیریت پردیس فارابی قم

2 استادیار، عضو هیئت علمی گروه مدیریت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم، (نویسنده مسئول).

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی گرایش رفتار سازمانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم

چکیده

هدف پژوهش پیش‌رو شناسایی ابعاد مدیریت استراتژیک در نامه 53 با رویکرد استراتژیک و مقایسه این الگوی اسلامی با الگوهای موجود و ارائه یک الگو در سطح حاکمیت است. روش جمع آوری داده‌ها از روش تحلیل محتوا است. در نهایت برای اعتبار  روایی کدها و مضامین استخراج شده به تایید 10 تن از آشنایان به نهج‌البلاغه رسید، که در مجموع 273 شاخص و 57 مؤلفه و 14 مقوله بدست آمد که به تایید خبرگان رسید و محورهای مدل شامل 3 محور تدوین، اجرا و ارزیابی بدست آمد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، این نامه علاوه بر تمامی ابعاد مطرح شده در الگوهای موجود ، به ابعادی توجه نموده که در دیگر مدل‌ها مورد غفلت واقع شده است: در بعد تدوین استراتژی به اصول اخلاقی، فرهنگی و بومی‌سازی  و در بعد اجرا و تخصیص منابع و مدیریت زمان، به شاخصه‌های معنوی و برنامه‌ریزی در سطح فردی توجه دارد؛ و از حیث ساختار فرماندهی، خداوند به عنوان مبدا فرماندهی در نظر گرفته می‌شود؛ اما در مدل‌های موجود، مبدا فرماندهی، انسان معرفی می‌شود. همچنین به مسائل روانی و اخلاقی در عزل و نصب‌ها و در بعد ارزیابی به ملاقات حضوری با مردم و عدم کنترل بیش از حد زیردستان تاکید دارد. درآخر با استفاده از نامه 53 به یک الگوی مدیریت استراتژیک اسلامی که تفکر و برنامه­ریزی را توامان در خود دارد و با فرهنگ بومی و اسلامی ما از  تناسب بالاتری نسبت به مدل‌های موجود برخوردار است دست می یابیم.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  منابع

    .قرآن کریم.

    . نهج‌البلاغه، 1394ش، ترجمه: محمددشتی، چاپ دوم، قم: انتشارات محمد امین.

    1. آرمنسترانگ، مایکل، 1384ش، مدیریت‌استراتژیک منابع انسانی، ترجمه: سید محمد اعرابی و داوود ایزدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    2. ابوالمعصوم، محمد. امینی‌سابق، زین‌العابدین، 1394ش، «مدیریت استراتژیک با رویکرد ارزش‌های اسلامی». اولین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم.
    3. پیرز، جان‌ای. رابینسون، ریچاردبی، 1394ش، مدیریت ‌راهبردی، ترجمه: ‌سیدمحمودحسینی، چاپ ششم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
    4. خدادحسینی، سیدحمید، 1385ش، مدیریت و برنامه‌ریزی استراتژیک، چاپ اول، تهران: انتشارات صفار اشراقی.
    5. خوئی، حبیب‌الله، 1424ق، منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه، جلد20، طهران: مکتبه الاسلامیه.
    6. دلشادتهرانی، مصطفی، 1394ش، دلالت دولت: آیین‌نامه حکومت و مدیریت در عهدنامه مالک‌اشتر، تهران: انتشارات دریا.
    7. دلشادتهرانی، مصطفی، 1394ش، رایت درایت: اخلاق مدیریتی در عهدنامه مالک‌اشتر، تهران: انتشارات دریا.
    8. دیوید، فرد. آر (بی‌تا)، مدیریت‌استراتژیک، ترجمه: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، 1395ش، چاپ ششم، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    9. رحمان‌سرشت، حسین، 1383ش، مدیریت‌راهبردی در اندیشه نظریه‌پردازان، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
    10. رودریگوفانتین و خالق احمد، 1397ش، رویکرد اسلامی به مدیریت استراتژیک، ترجمه: سونیا صرامی، جلیل دلخواه، چاپ دوم، تهران: انتشارات صفار.
    11. سالاری، حسین، 1398ش، مدیریت استراتژیک در اسلام: تدوین استراتژی حکومت علوی از منظر نهج‌البلاغه، چاپ اول، تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
    12. ساروخانی، باقر، 1393ش، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی: بینش‌ها و فنون؛ جلد دوم.، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    13. شفیعی، عباس، 1396ش، «رویکرد اسلامی به مدیریت رفتار سازمانی در سطح سازمان»، چاپ اول: قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    14. کویین-میتنزبرگ-جیمز، 1382ش، مدیریت و برنامه‎ریزی، ترجمه: محمد صائبی، چاپ سوم، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
    15. گرنت، رابرت‌ام، 1394ش، مدیریت استراتژیک با رویکرد امروزی، ترجمه: آرش خلیلی نصر، تهران: آریانا قلم.
    16. مرکز راهبردی سپاه، 1385ش، اندیشه‌های هنری مینتزبرگ.
    17. مکارم ‌شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، 1390ش، پیام امام امیرالمومنین j. قم: انتشارات امام علی‌بن‌ابیطالبj.
    18. میرآخوری، علیرضا. دارائی، محمدرضا و سلام زاده، یاشار، 1393ش، اردیبهشت و خرداد، سومین کنفرانس الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، واکاوی مفاهیم و نظریه‌های رایج توسعه و تجارت ایران و جهان به سوی نظریه اسلامی ایرانی پیشرفت.
    19. هری‌آریاجر، 1385ش،نظریه راهبردی قرن بیست و یکم. ترجمه: مرکز راهبردی سپاه.
    20. مینتزبرگ، هنری. بروس، آستراند. لمپل، ژوزف، 1384ش، جنگل استراتژی، ترجمه: محمود احمدپور داریانی، تهران:پردیس57
    21. هکس، آرنولدوسی، 1395ش، مدل دلتا: بازآفرینی استراتژی کسب وکار، ترجمه: محمد مهدی‌خواه و سعید حسین‌زاده، تهران: دانشگاه امام صادقj.

    مقالات

    1. احمدوند، علی‌محمد. قاضی‌زاده، سید ضیاء الدین. نواب اصفهانی، سید محمدرضا، 1389ش، «مروری بر مدل‌های انتخاب راهبرد و ارائه یک مدل پیشنهادی»، مجله مدیریت فردا، سال نهم، شماره23، (ص 107-118).
    2. اعرابی، سید محمد. فیاضی، مرجان، 1389ش، «استراتژی پژوهش کیفی در حوزه مدیریت»، فصلنامه راهبرد، دوره19، شماره 54، (ص241-225).
    3. حمیدی‌مطلق، روح‌الله و بابایی، علی،1395ش، «برنامه‎ریزی استراتژیک :تاریخچه، مفروضات و میزان تأثیر آن برعملکرد سازمانی.« سیاست نامۀعلم و فناوری، شماره 6، ص 31-44.
    4. حیدری، علی. والی‌پور، علیرضا، 1396ش، «پژوهش‌های مدیریت استراتژیک در ایران: مروری بر آثار انتشاریافته در نشریه‌های علمی پژوهشی داخلی طی سالهای 1380 تا 1393»، مدیریت بازرگانی،9، 83-102.
    5. سالاری، حسین. حسینی، میرزاحسن، 1390ش، «تدوین استراتژی از منظر نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهش‌های نهج البلاغه، شماره 32، ص 95-124.
    6. شیره‌پزآرانی، علی‌اصغر. حسینی، میرزاحسن و محمودی‌میمندی، محمد و امینی، محمدتقی، 1393ش، «الگوی مفهومی تفکراستراتژیک در کسب و کارها از دیدگاه امام علیj در نهج‌البلاغه». فصلنامه اسلام و مدیریت، دوره3، شماره6، ص 53-87.
    7. عربشاهی، معصومه، 1387ش، «مدیریت استراتژیک و ضرورت و موانع بکارگیری آن‌ها در سازمان‌ها«، نشریه علمی تخصصی هنر مدیریت، شماره4.
    8. گلشن، ابراهیم، 1385ش، «حاکمیت، دولت و اندازه حکومت«، فصلنامه تحول اداری، دوره دهم، شماره52.
    9. یاسینی، علی. عبدی، مرضیه و تابان، محمد، 1396ش، «شناسایی مؤلفه‌های تفکراستراتژیک بر مبنای آموزه‌های نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه، دوره5، شماره18، (ص 55-57).
    10. Carter,H.(1999)," Strategic Planning Reborn",Work Study,48(2),46-48.
    11. Durand, R., Grant, R.M. and Madsen, T.L. (2017).“The expanding domain of strategic management research and the quest for integration”. StrategicManagement Journal, 38(1), 4-16.
    12. Jarzabkowski, P. and Kaplan, S. (2015). “Strategy tools-in-use: a framework for understanding ‘technologies of rationality’ in practice”. Strategic Management Journal, 36,537-558.
    13. Lawrence, B (1999), Strategic Thinking, A Discussion Paper. Public service commission of Canada, April.
    14. Liedtka,J.M.(1998),"Strategic Thinking: Can it be Taught?", Long- Range Planning,31(1),120-129.
    15. Martin,R.L(2015)."There are still only two ways to compete".Available in:https://hbr.org/2015/04/ there-are-still-only-two-ways-to-comete.
    16. Mintzberg, H. (1994). The Rise and Fall of Strategic Planning. Prentice Hall. Hemel Hempstead.
    17. Mintzberg,H.(1994a),The Rise and Fall of "Strategic Planning",uk: Prentice Hall International (uk) Limited.
    18. Mintzberg,H.(1994b),The Rise and Fall of "Strategic Planning", Harvard Business Review,72(1),107-114.
    19. Pearce, J.A. and Robinson, R.B. (2009). Strategic management: (formulation, implementation, and control). Boston. McGraw-Hill Irwin.
    20. Tavakoli,I.,& Lawton,J.(2005),"Strategic Thinking and Knowledge Management", Hand book of Business,6(1),155-160.
    21. seriously”. TheAcademy of Management Annals, 6(1), 285-336.
    22. Stanley C.Ross.(2021),“ORGANIZATONAL BEHAVIOR TODAY”.First published by Routledge.
    23. Spee, A.P. and Jarzabkowski, P. (2009). “Strategy tools as boundary objects”. Strategic Organization,7(2), 223-232.
    24. Vaara, E. and Whittington, R. (2012). “Strategy-aspractice: taking social practices seriously”. TheAcademy of Management Annals, 6(1), 285-336.
    25. Vuorinen, T., Hakala, H., Kohtamäki, M. and Uusitalo, K. (2017). “Mapping the landscape of strategy tools: A review on strategy tools published in leading journals within the past 25 years”. Long Range Planning, In Press.

    47. Whittington, R. (2006). “Completing the practice turn in strategy research”. Organization Studies, 27(5), 613-634

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار