شناسایی مؤلفه‌های چابکی در سازمان‌های آموزشی بر اساس دیدگاه امام علی علیه السلام با تاکید بر عهدنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران. (نویسنده مسئول).

2 دانشیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

3 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های چابکی سازمان‌های آموزشی بر اساس دیدگاه امام علیj است. روش پژوهش کیفی، از نوع تحلیل متن به شیوه‌ی استقرایی - قیاسی است. منبع داده‌ها، کتب نهج‌البلاغه و غُرَرُالحِکَم و دُرَرُالکَلِم است. جمع‌آوری اطلاعات به دو روش، تحلیل محتوای متن و مصاحبه انجام شده است. بدین منظور با استفاده از کدگذاری باز، محوری، منتخب، داده‌های لازم از نهج‌البلاغه و غررالحکم جمع‌آوری و سپس در جهت پایایی و روایی مقوله‌ها از روش مثلث‌سازی استفاده شده است. نهایتاً، تعداد ۱۰ نفر از متخصصان مدیریت آموزشی و معارف اسلامی، مفاهیم استخراج‌شده را مورد بررسی قرار داده‌اند. روش نمونه‌گیری هدفمند، باتوجه‌به غنای اطلاعاتی و دردسترس‌بودن تا حد اشباع مقوله‌ای بوده است. یافته‌ها حاکی از ۸ مؤلفه و ۲۷ زیر مؤلفه است، مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: شیوه مدیریت و رهبری، مدیریت نیروی انسانی، انعطاف‌پذیری، پاسخگویی، مدیریت دانش، زمان انجام کار، اصلاح امور و بهبود شرایط، پیش‌بینی و استفاده از فرصت‌ها. برخی از زیر مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: مشورت با افراد شایسته، نظارت و ارزشیابی، مدارا و رفق ورزی، توجه به زمانه خود، توجه به تهدیدها و مهارکردن آن‌ها، آینده‌نگری، غنیمت شمردن فرصت‌ها. براین‌اساس می‌توان نتیجه‌گیری کرد، سازمان‌های آموزشی در جوامع اسلامی باید بر اساس اصول ارزشی خود به پایه‌ریزی نظامی مناسب مبادرت ورزند تا بتوانند اصول، روش‌ها و کارکردهای خود را از حالت ایستا خارج کرده و خواسته‌هایشان را متناسب با دگرگونی‌های محیطی شاداب وزنده نگه دارند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. منابع؛

    .نهج البلاغه، 1379،  گردآورنده : سید رضی، ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی، ترجمه؛ محمد دشتی، چاپ ششم، قم:نشر مشرقین.

    1. آمدی، عبدالواحد بن محمد، ۱۳۸۰ش، غررالحکم و درر الکلم، ترجمه: محمدعلی انصاری، قم: نشر امام عصر عج الله تعالی فرجه الشریف.
    2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبةالله، ۱۳۸۵ش، شرح نهج‌البلاغه،جلد اول، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
    3. ابوالمعالی، خدیجه، ۱۳۹۱ش، پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران: نشر علم.
    4. بهرنگی، محمد رضا، ۱۳۸۷ش، مدیریت آموزشی و آموزشگاهی، تهران: نشر کمال تربیت.
    5. جعفرنژاد، احمد؛ شهائی، بهنام، ۱۳۸۶ش، مقدمه‌ای بر چابکی سازمانی و تولید چابک، چاپ اول، تهران:موسسه کتاب مهربان نشر.

    مقالات

    1. آذر، عادل؛ پیشدار، مهسا، ۱۳۹۰ش، شناسایی و اندازه‌گیری شاخص‌های چابکی سازمانی، نشریه پژوهش‌های مدیریت، شماره ۱۱، صص ۵-۲۰.
    2. آقاسی، سعید؛ زرین تاج، بهاره؛ حسینی خرمی؛ سید محمد، ۱۳۹۹ش، چابکی سازمانی با رویکرد اسلامی، نشریه رویکردهای پژوهشی نو در علوم مدیریت، (۱۸)، صص ۷۷ - ۹۲.
    3. حمیدی، ناصر؛ حسن پور، اکبر؛ کیایی، مجتبی، موسوی، سید حمید، ۱۳۸۸ش، نقش منابع انسانی در چابکی سازمانی، مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ۴ (۸): ۱۱۱-۱۲۸.
    4. عباس پور، عباس؛ آقازاده، احمد؛ باقری کراچی، امین، ۱۳۹۱ش، طراحی الگوی مطلوب دستیابی به‌چابکی سازمانی در دانشگاه‌ها، فصل‌نامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود تحول)، ۲۲ (۶۹)، صص ۱۷۱-۲۱۷.
    5. کریم فر، محمد رضا؛ کمالی، محمد جلال؛ سالاری، یاسر، ۱۴۰۰ش، بررسی الگوی مؤلفه‌های مدل چابکی راهبردی با رویکرد مدیریت جهادی اسلامی در سازمان تامین اجتماعی. فصلنامه رهیافت‌های نوین مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی، شماره ۳، صص ۱۰۱-۱۲۲.
    6. کیخا، زهرا؛ زیرک، مهدی؛ اکبری، احمد؛ فلاح، تورج، ۱۳۹۹ش، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌ها چابکی سازمانی در آموزش‌وپرورش مبتنی بر رویکرد فناوری اطلاعات در یک مدل فرایندی، فصلنامه نوآوری‌های مدیریت آموزشی، شماره ۶۰، صص ۱-۱۳.
    7. میری, محسن, مهتدی, محمدمهدی, حسنوند مفرد, مهدی، ۱۴۰۰ش، تبیین رویکرد چابکی سازمانی مبتنی بر آموزه‌های دینی. دوفصلنامه اسلام و مدیریت. doi: 10.30471/im.2021.7928.1264
    8. .

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار